က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မန်ဂမၠိုင်

ဥက္ကဋ္ဌဇၞော် နာဲယှိုဲကျေန် ယၟုတြေံ နာဲဗလောန် မဒှ်ကောန် မိယှိုဲမိ၊ နာဲယှိုဲဖံၚ်ဝွံ ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲကဵုသက္ကရာဇ်ဍုၚ် (၁၂၇၄) ဂိတုမာ် (၉) စွေက်၊ သက္ကရာဇ် ခရေတ် (1913 ဂိတုမာတ်ချ် 1) တ္ၚဲသ္ၚိသဝ် ပ္ဍဲအပိုၚ် ဂဒေံါ- ကအ်နှာတ် ပ္ဍဲကွာန်ဘာခတဵုရ။ ပၞောဝ်ကဵု ကောဒေံ (၁၀) တၠဂှ် ဒှ်ကောန်ဇၞော်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲကလိဂွံအာယုက် (၅) သၞာံဂှ် စဗ္တောန်ပညာတုဲ ဒဵုကဵုအံၚ်တန်သၠုၚ်ဂှ် ကတ်ဗ္တောန်ကၠုၚ်ပညာ ပ္ဍဲဍုၚ်ပြန်ရ။ နကဵုပညာတက္ကသိုလ်မ္ဂး ကေၚ်ကတ်ဗ္တောန်ကၠုၚ် စဵုစိုပ် တန်ဥပစာရ။

နာဲဆာန်မန်ဝွံ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် -၁၂၇၀ သၞာံ၊ ဂိတုက္ထိုန် (၁၃)မံက်၊ တ္ၚဲအၚာကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲထံၚ်ကှ်ေ၊ ကွာန်ကၟာဝက်ရ၊ မအံက် နာဲကံၚ် မိအံက် မိဣထာ၊ ကောန်ဇာတ်ညးနွံ(၄)ဂှ် နာဲထောန်စိၚ်၊ နာဲစိၚ်လောန်၊ နာဲအသိၚ်၊ နာဲဆာန်မန်မဒှ်ရ၊၊

ယၟု - နာဲဇၞူမန် (ကော်)နာဲၚိုဲတိၚ် ဇာတိ - ကွာန်ထုၚ်အိုၚ် ၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဘာအၚ်၊ တွဵုရးကရေၚ်

မိမ နာဲပိုက် + မိသေၚ်အုံ

ဇာတာ - ၁၂၉၇ ၊ ဂိတုမာ် (၄) စွေက်
ကဆံၚ်ပညာ - ဘဳအေ၊ ဒေပ်အဳဒဳ၊
ဘဳအေ(ဆက်ဆောံဂၠးတိ -IR၊ သိပ္ပံပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်-PS၊ ဝၚ်ဍုၚ်ပလိုတ်- WH၊ အၚ်္ဂလိက်-E)ဒေပ်ဘဳဒဳ(သ္ပတၟေၚ်နဲဗ္တောန်

-ဘာသာဝၚ်၊ ဘာသာအၚ်္ဂလိက်) (၂) ဘဝ ကတ်ဗ္တောန်ပ္ဍဲလကျာ်ကေုာံဘာပညာသ္ဇိုၚ်

၁၉၅၃- ကလေၚ်လိက်+သွဟ်လိက်ပရိယတ် (တန်ဇၞော်)ဗော်သွးမန်အလုံရာမည၊ဇၞးလာဘ်ပထမ၊ ဂွံတိတ်တရဴဍုၚ်မ္ၚး၊ (တန်ဇၞော်) အလဵုအသဵု (နကဵုဘာသာမန်)

၁၉၅၄ - ၅၆ -ပညာသ္ဇိုၚ် -တန်လ္ဒေါဝ် (ကေၚ်ကာ -ဂကောံကွးဘာမန်၊ကဆံၚ်ပညာသ္ဇိုၚ်၊ ဘာကွာန် ထုၚ်အိုၚ်)

အတ္ထုပတ္တိ နာဲတေန်အံင် (နာဲတၠနန်)ဝွံအာတ်လဝ်နွံရ၊ တ္ၚဲရကလိဂွံမ္ဂး ထပ်သ္ပပတိုန်အာပ်ဒုက်ပၠန်ရောင်၊ ကုညးမချူပကောံလဝ်နွံတံ ရီုဗင်ပလံင်ဗစိုပ်ကဵုမာန်မ္ဂး တင်ဂုဏ်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရအဴ။



နာဲတေန်အံင် (နာဲတၠနန်)ဝွံ စၟတ်တ္ၚဲ ၁၀-၁၀-၂၁ ဗတမ် ၉:၅၅ နာဍဳ စုတိအာ ပဍဲသ္ၚိ ကွာန် ပ္ၚရ။

နာဲတၠမန်ဝွံ ဒှ်ညးအုပ်ကာ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိမွဲ သၟးဟွံက သီုဒှ်တၠပညာမွဲရ၊ ညးလေပ်လိက်မန် လိက်ဗၟာခိုဟ်ဟ်တုဲ ပ္ဍဲအရာလေပ်လိက်မန်ဂှ် ပြာကတ်နူညးသ္အာၚ် ဟီုစဂွံရ။ နူသၞာံ ၁၉၇၁ စဵုကဵုညးမစုတိအာဂှ် ညးကေတ်လဝ်တာလျိုၚ် ညးအုပ်ကာနာနာ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ လ္ပာ်ဥက္ကဌ နာဲနလ္လာ မက္ဍိုက်က္ဍိုပ်ဂှ်ရ၊ အခိၚ်မနွံပ္ဍဲဗော်ဂှ် ဟိုတ်ညးဒှ်တၠပညာဂတာပ်ခေတ်မွဲ အရီုစိုတ်ထတ်မြဟ်တဴ ပ္ဍဲအရာသၠုၚ်ပ္တိုန် ပရေၚ်ပညာဗော်ဍုၚ်မန်တၟိရ၊ ညးဝွံဟိုတ်နူခံၚ်လ္ပာ်လိက်ပတ်

နာဲထဝ်မန်ဝွံ ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၄၆)၊ ဂိတုဝှ် (၅)စွေက် (၁၅၊၁၀၊၁၉၄၆) တ္ၚဲအၚာ၊ ပ္ဍဲမိမနာဲဒိုၚ်သုၚ်+ မိၚိုဲကျဳ၊ ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ် ကွာန်ဖိုၚ်ကၠ (ဗဒါဲကွာန်လှာ) မဒှ် ဒၞါဲမိမစှ်ေကၠောန်ကၠအ်ရ။ ဒှ်ကောန်လၟေၚ်လၟိဟ်ၜါ၊ ယၟုဍောတ်တ်ဂှ် မာံအထာ၊ အခါမံၚ်ဘာဂှ် ဒှ်မာံယှိုဲထာတုဲ၊ ကာလတိတ်ကေလာန်ပၠန်ဂတးဂှ် ပြံၚ်လှာဲကေတ်ယၟု (နာဲထဝ်မန်)ရ၊ နူမွဲအခါတေံ မိဒးထောံအာတုဲ၊ မံၚ်ကရောံအပါနော် ကေုာံ ဣနာဲ(ၝအပါ) ပ္ဍဲကွာန်ကၟာဝက်၊ အရာပ်ထံၚ်ဘုတ် -ရ၊ မံၚ်ဘာတန်မူလ ပ္ဍဲကွာန်သေံတုဲ၊ တန်လ္ဒောဝ်ကဵုတန်သၠုၚ်ဂှ် မံၚ်ပ္ဍဲဘာတန်သၠုၚ်လ ဒေါဝ်ကွာန်ကၟာဝက်ရ၊ စှ်တန်ဂှ် ဒးမံၚ်ဘာပ္ဍဲဘာတန်သၠုၚ် လၟိဟ်(၁) ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်ရ။

ဥက္ကဋ္ဌဇၞော် နာဲထေန် မဒှ်ကောန် မိမေဝ်၊ နာဲထောန်ဝေန်ဝွံ ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုၚ် (၁၂၈၂)၊ ပ္ဍဲဂိတု ဖဝ်ရဂိုန် (၉) စွေက် တ္ၚဲသိုက် (၁၉၂၁ အေပြဳ ၁) ပ္ဍဲကွာန်လေံတက်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်ရ။ ပၞောဝ်ကဵုကောဒေံ (၅) တၠတအ်ဝွံ ဒှ်ကောန်ဇၞော်အိုတ်တုဲ ဒေံတြုံမၞုံမွဲတၠ၊ ဒေံဗြဴမၞံု ပိတၠရ။ နူအဝယ်ဘဝဍောတ်တ်ဂှ် ဇၞော်ဂေါဝ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲတဲ မိဇၞော်၊ အပါဇၞော်ရ။
ကာလကလိဂွံအာယုက် (၉) သၞာံဂှ် စဗ္တောန်ပညာ တန်မူလရ။ ကတ်ဗ္တောန်ပညာ တန်မူလအံၚ်တုဲ ဗ္တောန်ကေတ်လိက်မန် ပ္ဍဲဘာလကျာ် ဇရေၚ်ကွာန်ဂှ်ရ။ ကာလကလိဂွံအာယုက် (၁၆) သၞာံဂှ် ဒှၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဘဝထပိုဲသာမဏဳတုဲ ဆက်ကတ်လ္ၚတ် လိက်ပရိယတ္တိပၠန်ရ။ ပ္ဍဲအာယုက် (၁၈) သၞာံဂှ် မိဇၞော် ကဵု အပါဇၞော်တအ် စုတိအိုတ်တုဲ ရာံတိတ်နူ ဘဝထပိုဲတုဲ စဴကၠုၚ်ဇရေၚ်ကွာန်မိမဇကုတုဲ ကၠောန်တဴဝါဗ္ၚ မိမဇကုရ။ ကာလဂွံအာယုက် (၂၀) သၞာံဂှ် ထပ်တဲ ကုမိခေန်ညောအ်တုဲ ကလိဂွံကောန်ဇာတ် (၈) တၠရ။ လက်ကြဴ မိခေန်ညောအ် စုတိအာတုဲ ထပ်စှေ်ဒၞာဲ ကုမိလေန် ပၠန်ရ။

အစာထဝ်သောန် (နာဲထောန်သိၚ်) ဝွံ ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၂၇၉ ဂိတုမြေက္ကၠသဵု ၂ စွေက် (၃၀/၁၁/၁၉၁၇) မဒှ်ကောန်နာဲအံၚ်ဒေါန် မိယှိုဲဏှေတ် မဒှ်ဇတိကွာန်ကဒဵုရ၊ စဵုကဵုအံၚ် (၆)တန်ဂှ် တိုန်လဝ် ပ္ဍဲဘာအလဵုအသဳ ပ္ဍဲကွာန်ကဒဵုရ၊ စနူတန်စတုတ္ထဂှ် တိုန်လဝ်အပ္ဍဲအလဵုသေဳအၚ်ကလိက်၊ဗၟာ ပ္ဍဲဍုၚ်မတ်မလီုရ၊ အဃောမတိုန်ဒၟံၚ်ဒစာံ တန်ဂှ် (၁၉၃၅) ကွးဘာတန်ဇမၞော် ဒစိတ်ကဵုစှ်တန်တအ် ဟိုတ်နူဟွံဒးပၟိက်စိုတ် ကုအစာၝောံအၚ်ကလိက် Miss.Bodeker တုဲ စန်ဒက်ကၠုၚ် ကွးဘာတန်သၟတ်တအ်တုဲ သွက်ဂွံဗကိုပ်ဗဗေၚ် အလုံမွဲဘာဂှ် ပါလုပ်အာကီုရ၊ အတိုၚ်ကွးဘာတအ်မအာတ်မိက်လဝ်ဂှ်ရ အစာၝောံဂှ် ဒးပြံၚ်ပဆုဲထောအ်ဘာတၞဟ်တအ်ရ။

နာဲနလ္လာ (နာဲဆိတ်နိုအ်) (၁၉၁၇၊ ဨပြဳ ၂ - ၁၉၈၉၊ အဝ်ဂေတ် ၈) ဝွံ ဒှ်ဒုဥက္ကဌ ဗော်ဍုင်မန်တၟိ (တြေံ)၊ နူကလိဂွံအာယုက် (၂၂) သၞာံဂှ် ဂွံဒုင်ခပတိုန် နဒဒှ် မၞိဟ်ဇၞော်ကွာန် သၞေဟ်ဗဒဝ် မဒှ်ကွာန်ဇာတိဂှ်ရ၊၊ နူစ သၞာံ ၁၉၄၆ ဂှ် စလုပ် ချဳဓရာင် ပ္ဍဲဗော်သွးမန် ကောန်ဍုင်အရင် နဒဒှ် ညးတာလျိုင်ဗဟဵု မွဲတၠ မဒှ်ဗော် နာဲဖဝ်ချိုဝ် မက္ဍိုက်က္ဍိုပ်တုဲ မဒက်ပ္တန်လဝ် ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်မန်ကၠာအိုတ်ဂှ်ရ၊၊ ကာလစိုပ်သၞာံ ၁၉၄၈ မန်တအ် ဒးတဝ်စၞေဟ် နကဵုလွဟ်ဂှ် စရပ်ကၠုင်ပေါဲဗတိုက် သွက်ဗၠးၜးဂကူမန် နကဵုနဲလွပ်လွဟ်ကီုတုဲ ပ္ဍဲဗော်ပၠတရဴဍုင်မန်ဂှ် ယိုက်ဂၠေင်လဝ် နဒဒှ် ကမ္မတဳဗဟဵုမွဲတၠ နကဵုလျိုင်ဌာ ပရေင်ဘဏ္ဍာ၊၊ ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် သၠာဲလွဟ် ကဵု ဒဳမဝ်ကရေသဳတုဲဂှ် ချဳဓရာင် သွက်အခေါင်ဂကူမန် အပ္ဍဲဍုင်၊ ကာလဒပ်ပၞာန်ဗၟာ နေဝေန် မသီအဝဵုဍုင်ဂှ် ဒးဒုင်ရပ်တုဲ ဒးဒုင်ကြိုင်လဝ် ပ္ဍဲထံင် ပွိုင် (၁၀) သၞာံတုဲ စိုပ်သၞာံ ၁၉၇၃ ကာလကလိဂွံအယုက် (၅၆) သၞာံဂှ် ဗၠးတိတ်နူထံင်ဗက်အာ တိတ်အာ တိပၠန်ဂတး ဇရေင်ဗော်ဍုင်မန်တၟိရ၊၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲမကၠောန်သဘင်စၟတ်သမ္တီ မကၠောအ်သၞာံ ပရေင်ကလိုက်ကမဵု အလုံဍုင် (၈)ပန်မ ပ္ဍဲ ဗဟဵုဗော်ဍုင်မန်တၟိ ကျာ်ပိ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၉ ဂိတုအဝ်ဂေတ် (၈) ဂှ် အဃောမဟီုမြော်ဒၟံင်ဂလာန်ဂှ် ဒေါမ်စှ်ေတုဲ ဒးစုတိအာရ၊၊

အစာဖဝ်ချိုဝ် (၁၉၀၅ နဝ်ဝေမ်ပါ ၁၈ - ၁၉၈၄ မေ ၁၁)ဝွံ ဒှ်ညးမပံက်မတ် ကောန်ဂကူမန် စပ်ကဵု ပရေင်ဍုင်ကွာန် ကၠာအိုတ် ကြဴနူ မန်မကျအာဍုင်မန်ဟံသာဝတဳ ကုဗၟာတုဲ၊ ဒှ်မၞိဟ် မဟီု ယဝ်ရမန် ဟွံကၠောန် ပရေင်ဍုင်ကွာန်တၞဟ်ခြာမ္ဂး အခေါင်ဂကူမန် မံက်ဂတဝ်ကၠုင် ဟွံမာန် တုဲ ဒက်ပ္တန်ကၠုင် ဗော်ပရေင်ဍုင်မန် ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲခေတ်ပစ္စုပ္ပန်ဏအ်ရ။ တုဲဗက်ဆဝ်မ္ၚိုဟ် ဂကူမန် ညံင်ဂွံၚုဟ်ကတဵု ပ္ဍဲပရေင်ဍုင်ကွာန်ရ၊၊

အ္စာနာဲဖဵုစိၚ် (က) နာဲမၞိက်ရတ်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုသက္ကရာဇ် (၁၂၆၈) သၞာံ ဂိတုခ္ဍဲသဳ (၁၀)စွေက် တ္ၚဲအၚာ သၠးနူဂဝ်မိရ၊ ဌာန်ဇာတိတၟုပ်သုက်ဂှ် ဒှ်ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ် ၊ ကွာန်ကၟာဝက်တုဲ မိမညးၜါဂှ် ဒှ်နာဲဖခိလ် ကေုာံ မိဣနှေၚ်တအ်ရ၊ စဗ္တောန်လိက်ပတမန်၊ လိက်ဗၟာ နူကၟာဝက်တုဲ ကာလတိုန်ဘာတန်သမၠုၚ်ဂှ် အာတိုန်ဗာကောန်ဂကူ ကော်ဂး (တိုၚ်ရၚ်းအထက်တန်းကျောၚ်း) ပ္ဍဲကွာန်ကျာ်ရဲ ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ် ဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်အစာပညါဒိဗ္ဗတုဲ အံၚ်အာစှ်တန်ပ္ဍဲဘာဂှ်ရ၊ နူဂှ် ဆက်တိုန် ဘာပကတ်ပကေၚ်အ္စာဘာ ပ္ဍဲဍုၚ်မတ်မလီု အရာပ်သၟိၚ်ၚိုန် (မိုၚ်ၚါန်) ဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်ဘာဝါ (ကွေၚ်ကျံၚ်) တုဲ မွဲကဆံၚ် တိုန်ဘာနဝ်

နာဲရဿဝွံ မဒှ်ကောန်ဗၠာဲ နာဲမိုၚ်ၚ် မိဖဲစိၚ်တအ်တုဲ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုၚ် (၁၃၀၈) ဂိတုကထိုန် (၈) မံက် (၁– ၁၁– ၁၉၄၆) တ္ၚဲသိုက်ဂှ် ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲကွာန်ကၠအ်သတ် ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ် တွဵုရးဍုၚ်မန်ရ။ ပ္ဍဲကောဒေံနွံ (၅) တၠဂှ် ဒှ်ကောန်ဗၠာဲ လၟေၚ်စတုတ္ထရ။ ယၟုနူဍောတ်တ်တေံဂှ် မာံသိုဲယေန် ကော်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်တုဲ အခါစိုပ်ကၠုၚ်တိဍာ်ပၠန်ဂတးဂှ် ပြံၚ်သၠာဲတၚ်ယၟုတၟိ နာဲရဿ ရ။