စၞောန်ထ္ၜးပွံက်ဂုဏ်ကျာ်

ပ္ဍဲအရာဇၞော်ပၟဝ်ဓဝ်ဘာဝနာဗုဒ္ဓါနူဿတိကမ္မဋ္ဌာန် မွဲဟာန်ကေုာံ ပွမသ္ပအာရီုကဵုဂုဏ်ကျာ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် ကၠာဟွံဂွံသမာဓိ, စိုတ်ဟွံတန်ကြန်ဏီ ဟီုဍေံရ၊ ယဝ်ရသ္ပဒၟံၚ်အာရီုပ္ဍဲဂုဏ်မွဲဓဝ် ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါ ထပ်ကဵုထပ်မ္ဂး − ၜိုန်ရစိုတ်ဇကု မိပ်ဇြိပ်လဟိၚ်လဟာဲဂလိုၚ်လဵုကီုလေဝ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဟွံမိက်ရံၚ်သ္ၚဳကၠံပ္ကဴဥဒျာန် မက္ဍန်ဂြက်ဍောတ်သွတ်လံလံလလကီုရ။

အခါကာလညာတ်ဒးကၠံပ္ကဴဥဒျာန်ဇၞော်ဇၞော်သၠဲသၠဲတံဂှ် ညံၚ်ရဴဗဵုဝေၚ်ဟွံဖဲဟွံဟဲပ္ဍဲစိုတ်ကီုရဒှ်တုဲ ကၠံပ္ကဴဥဒျာန်သၟတ်ဂှ် စိုတ်ဟွံလုပ်စကွေံကွေံကြာန်ကြာန်ဏီရ၊ တုပ်တဴညံၚ်ရဴသာ်ဂှ်ကီု ယဝ်ရမိပ်ဇြိပ်ဟလိၚ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဂုဏ်ကျာ်မွဲဓဝ်မ္ဂး − ဟွံမိပ်ကွေံကွေံ− စိုတ်ဟွံမြဟ်မြဴ ဟွံမှောဝ်ဇဴကွေံကွေံတုဲ စိုတ်ကလှ်လဖှ်ပြးဆာဲ လာဲလီုအာမာန်ရ။

ပ္ဍဲဂုဏ်ကျာ်ဒ္စိတ်ဂှ်− မွဲတုဲမွဲပၠန် − ဂတးဂတုန်ဗ္ဂေတ်ဏာနၚ်တုဲ ယဝ်ရဂွံသ္ပအာရီုမာန်− ဂွံပၟတ်မာန်မ္ဂး− ညံၚ်ရဴဂွံမိပ်လဟိၚ်ပ္ဍဲကၠံပ္ကဴဥဒျာန်ဇၞော်ဇၞော်သၠဲသၠဲ ဟွံဖဲကဵုစိုတ်, စိုတ်ဟွံဟဲလောဲလောဲကီု၊ မိက်ဂွံမိပ်လဟိၚ်ဒၟံၚ် ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါတုဲ စိုတ်ဓါတ်မၞိဟ်သ္ပအာရီုကဵုဂုဏ်ကျာ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ်လေဝ် လျုၚ်သ္ဍိုက်မှောဝ်ဇဴမြဟ်မြဴတိုန် ဟဂွံသ္ဂုတ်ခြာရ၊ လံကဵုလံ ပ္ဍဲဂုဏ်ကျာ်မွဲမွဲဂှ်လေဝ် စိုတ်သမာဓိတန်ကြန်တေဝ်ကြေဝ်ညိၚ်ၜတ်ကၠုၚ်ရ။

ပူဂဵုဂွံဇၞော်ပၟဝ်ဂုဏ်ကျာ်မွဲဓဝ်ကဵုဂုဏ်ကျာ်ဖအိုတ်ဂှ် စိုတ်တန်ကြန်အာရီုစိန်ဝုန်ဟွံတုပ်ညးသ္ကံရ၊ ပူဂဵုဇၞော်ပၟဝ်ဂုဏ်ကျာ်ဖအိုတ်မာန်ဂှ် စိုတ်တန်ကြန်ခိုဟ်အာရီုဗိုန်ဗတ်ဇြဟတ်သမာဓိဇၞော်လောန်တုဲ ပ္ဍဲစိုတ်ဇကုတေံဂှ် ညံၚ်ရဴရုပ်ကျာ်ဂမျိုၚ်ကီု တၟးပြာကတ်ညာတ်ကေတ်မာန်ရ၊ (ညာတ်နကဵုမနောဒွါရဝဳထိစိုတ်နဲအဘိဓဝ်ရ) ပူဂဵုဇၞော်ပၟဝ်ဆၜိုတ်ဂုဏ်ကျာ်မွဲဓဝ်ဂှ် စိုတ်ချဳကသဳကလှ်လဖှ်ပြးဆာဲအာဂွံရ၊ ကလိဂွံစိုတ်သမာဓိဍောတ်သွတ်ညိရ။

ဆဂးဂှ် “ဂုဏ်ကျာ်ဒ္စိတ် လ္အိတ်ပၟဝ်ဟွံမာန်လဝ်ကဵုဒှ်ကၠာရ− ဆၜိုတ်ဂုဏ်ကျာ်အရဟံမွဲဓဝ် ဂွံပၟဝ်အာပိုၚ်ခြာဂုန်ဖဵုတွဵုဒၞက်ဟွံမာန်ဏီ”ဂှ် ဒှ်ဖဵုဂွံပၟဝ်ဂုဏ်ကျာ်ဝွံရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− အတိုၚ်နဲဝွံ ဂုဏ်ကျာ်မွဲလေဝ်ကဵုဒှ်, ဖအိုတ်လေဝ်ကဵုဒှ်, ကောန်ဂကူရာမညတံ− ယဝခါရနွံပၟိက်သၟိက်ဂွံပၟဝ်သ္ပအာရီုမ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဒးဖျေံလဝ်ဗွိုၚ်ဒပ်ထ္ၜိုၚ်ကၟာၚ်ကၠေတ်ကၠေတ်ရ။ (သဳလလေဝ် ဒးဒ္ဂိုန်, မေတ္တာလေဝ်ဒးဖျေံရ) ။

ဒပ်ထ္ၜိုၚ်ကၟာၚ်ဂှ် ဒးဒ္ဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ်သဳမသုန်, သဳဒ္စါံ, သဳဒ္စိတ်, သဳစှ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲ ဒးသ္ပဗွဲကိုပ်ကၠာတုဲ မၚ်မွဲလဝ်ဗိုန်ဗိုန်ဗတ်ဗတ်အိုတ်ညိ၊ တုဲပၠန်− ပ္ဍဋ္ဌာန်လ္ၚုသ္ၚိတ်ဇြဒၞာဲဟွံဂဗမၞိဟ်အာကၠုၚ်ဂှ် ကဵုဂွံဒှ်ညိ၊ ဆဂးဂှ်− ယဝ်ခါရဒှ်မၞိဟ်ဗြဴဗြဴမ္ဂး သ္ကံလ္ၚောဝ်ဂွံပ္တေဟ်ဖျေံစိုတ်ဟွံမွဲ, ဟွံပါအာတုဲ ဒၞာဲဋ္ဌာန်လ္ၚုမပ္တံဗဒါဲကျာ်စေတဳ, ကျာ်ပဋိမာရုပ်, ဇရေၚ်တံဆု, ဂိုဟ်လိုဏ်, ဒဵုထီု, ဘာဂြိုပ်ဒၞာဲဗဒိုပ်ဂၠိုၚ်ဝွံ ဟွံထေက်ကဵုဒၟံၚ်သ္ပအာရီုဟွံကြိုက်, ပၟဝ်စဟွံအပ်ဟွံဂပ်ဝ်ရ။

“ကံမၚ်မွဲပိုန်ဟာန် − ညာန်မၚ်မွဲအာယုက်” ညးကလုက်ဗြုထ္ၜးလဝ်တုဲ ညာန်မွဲဂှ် ဒၞာဲအရာအိုတ်သီု ဒှ်ဇၞော်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ရ၊ ဗ္တံလေဝ်ကဵုဒှ် တတ္ၚဲလေဝ်ကဵုဒှ် ဒးပ္တေဟ်ဂမြၚ်ညာန်ရ၊ ပ္ဍဲအရာစပ်ကဵုပၟဝ်ကမ္မဋ္ဌာန်ဝွံလေဝ် ဒးစကာဍာ်သ္ဍိုဟ်ဒးပဇၞော်ကဵုညာန်ရ၊ ၜိုန်ရဟီုလဝ်ညာဏ်ကီုလေဝ် ဝဳရိယဒးပါကီုရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဒၞာဲဋ္ဌာန်မဒးရးဗၠးဒုဟ်ဗၠးဘဲရုဲစှ်ကေတ်ဋ္ဌာန်ပရဲတုဲ ညံၚ်စိုတ်ပူဂဵုလွဳပရာဓဝ်ပၟဝ်စဍာံဍာံ ဂွံကတဵုဒှ်ဂှ်လေဝ် ဒးသှ်ပ္တဴလဝ်စိုတ်, ဒးကၟောန်လဝ်စိုတ်ဇကုရ၊ ဆဂှ်ဟွံသေၚ်ဏီ ညံၚ်ရဴဇကျာ်တြဲ ဂွံကၠုၚ်တၟးပြာကတ်ပ္ဍဲဂတုမုက်ဇကုမာန် ဂွံညာတ်ကေတ်နကဵုစိုတ်မာန်ဂှ်လေဝ် အတိုၚ်လၟေၚ်သၟဝ်ဝွံ ပၠောပ်စိုတ်သ္ပအာရီုအိုတ်ညိ။

၁။ ဂုဏ်ဗုဒ္ဓ − ကျာ်တြဲပိုဲဂှ် ပ္ဍဲအခါကာလဂဗဆဵုဂွံဗဵုလ္ၚောဝ်ကျာ်တြဲဒဳပၚ်ကိုရ်(ဒဳပၚ်ကဵု) ဃောဘဝဣသိသုမေဓဗောဓိသတ်တေံဂှ် နကဵုပၟိက်ဆန္ဒ မိက်ဂွံဟံၚ်ပြာ်သတ် ထတ်သ္ကာတ်ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်ဗွဲမလောန်တုဲ “ဗုဒ္ဓေါ − ပ္ဍဲကာလသ္ဂောံတီကေတ် (ဓဝ်သစ္စပန်)မ္ဂး− ဗောဇေယျံ − သတ္တံလေဝ် သကဵုတီရောၚ်” ရဴသာ်ဝွံ သ္ပလဝ်အဓိဋ္ဌာန် ပၠောပ်လဝ်စိုတ်ရ။

၂။ ဂုဏ်သုဂတ − အတိုၚ်မသ္ပလဝ်အဓိဋ္ဌာန်ဂှ် သၠးပွးကၠေံဂြပ်ရတ်ပိုန်ဟာန် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠၚ်, သၠးကၠေံလမျီုဟွံမွဲကဵုလၟိဟ်ဂၞန်, ဂိုတ်ကၟောန်လဝ်ဓဝ်သတိဇၞော်ကဵုဇြဟတ်တုဲ ညံၚ်ကွေတ်ဟဂွံပၠန်ဂတးမှာရာယောၚ်ယာအာဂှ်လေဝ် ဝေၚ်ပါဲစ္ဍးကၠေံနကဵုလညာတ်ညာဏ်ဇကုဇကုရ၊ ဝေၚ်ပါဲသၟးဟွံသေၚ်ဏီ သီုကဵုဗပေၚ်ကၠုၚ်ပါရမဳဂမၠိုၚ် ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ဂၠၚ်လေဝ်ဗပေၚ်ထပ်ကဵုထပ်၊ ကၠုၚ်တပ်တးခိုဟ်ကွေံ, ကၠုၚ်ဒးရးဗွဲမလောန်ရ။

၃။ ဂုဏ်ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န − ဍိုက်ပေၚ်ကၠုၚ်ပါရမဳသာ်ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲဘဝကတဵုဒှ်ကျာ်ဂှ်လေဝ် ဍိုက်ပေၚ်ကေုာံဒ္ဂေတ် − စရဏ − စှ်သုန်(၁၅)ပြကာ မၞုံတံပွမမၚ်မွဲလဝ်သဳလ, ပွမမၚ်မွဲလဝ်ဣန္ဒြိ − ဣိန်ရဳမပ္တံမတ်ကတောဝ်ရ၊ ဃောဂွံမံၚ်လ္တူပလ္လၚ်ပၞၚ်ရတ်မပြဲ သၟဝ်ဇြဲဗောဓိကၠာဟွံဒှ်ကျာ်က္ဍၚ် ပ္ဍဲဂိတုပသာ်ပေၚ် တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ ပယာံတ္ၚဲပၠိုတ်ဂှ် ကလိဂွံ “ပုဗ္ဗေနိဝါသာနူဿတိညာဏ်” မဗှ်ဗၞုဟ်တီညာတ်ကေတ်ဘဝကိုပ်ကၠာတေံမာန်ကီု။

ပ္ဍဲပယာံသ္ဂါတ္ၚဲဂှ် ကလိဂွံ “ဒိဗ္ဗစက္ခုညာဏ်” မတုပ်ကေုာံမတ်ဒေဝတဴ မညာတ်ကေတ်သတ်အလုံမွဲဂၠးတိစက္ကဝါမာန်ကီု။ (မညာတ်ကေတ်ဒဒိုက်သတ်ပေၚ်က္ဍတ်ဒၟံၚ် အလုံမွဲစက္ကဝါမာန်ကီု)၊ ပ္ဍဲပယာံယးတၟးဂှ် ကလိဂွံ “အာသဝက္ခယညာဏ် − အရဟတ္တမဂ္ဂညာဏ်” ညာဏ်မလေပ်သ္ကုတ်ဗပိုတ်, ဖအိုတ်, သကှ်ဇတ် − လဇတ်ထောံလၟက်လၟုဲကိလေသပ္ဍဲသန္ထာန်ဇကုမာန်ကီုဂှ် ညာဏ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ်မွဲအဆံၚ်ကဵုမွဲအဆံၚ် ကတဵုဒှ်မံက်ဂတဝ်တိုန်အိုတ်ရ။

၄။ ဂုဏ်အရဟံ − ဟိုတ်နူဍိုက်ပေၚ်တဴကေုာံညာဏ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ်ရ− စိုတ်ဓါတ်ကျာ်တြဲဗုၜတ်လျုၚ်ဇြုၚ်ကေဝ်ယးတၟး, သ္အးဇ္ၚးနူလၟက်ကမၠိကိလေသတုဲ ဗုၜတ်ဒၟံၚ်ညံၚ်ရဴတောဝ်ချဵုကီုရ။

၅။ ဂုဏ်သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ − ပ္ဍဲစိုတ်ဓါတ်ကျာ်တြဲသ္အးဇ္ၚးဇြုၚ်ဂွုဗုၜတ်ဒၟံၚ်ညံၚ်သာ်သြန်ဗီုဂှ်ဂှ် ညာဏ်ဇၞော်ကတဵုဒှ်မံက်တိုန် ဟဂွံသ္ဂုတ်ခြာတုြ အရာမတီကေတ်အိုတ်သီုညိကီုဟွံသၟေဟ်သှ်ေဇးဟွံမွဲတုြ တီကေတ်လောဲလောဲတီကေတ်အလုံဖအိုတ်မာန်ရ။

၆။ ဂုဏ်လောကဝိဒူ − ညာဏ်မဇၞော်မပြဲသၠဲလးမြဴသာ်ဝွံ နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲတၞောဝ်သန္ထာန်စိုတ်တုဲ ဟိုတ်နူလဒပ်သတၚ်ဒၟံၚ်ဟွံပိုတ်သ္ဂုတ်ဂှ်ရ− ကျာ်တြဲတၠဂမြၚ်ဂြၚ်တီညာတ်ကေတ်ဓဝ်ရုပ်နာံသၚ်္ခါရလောက, ကေုာံ သတ်အနန္တကဵုဂၠးတိလိုက်ဏံမာန်ရ။

၇။ ဂုဏ်အနုတ္တရောပုရိသဒမ္မသာရထိ − ပၟိက်ဆန္ဒသတ္တလိုက်အလုံအိုတ်သီုဂှ် ကေဝ်ၜတ်ပါ်ပါဲ ဒကဵုလၟာဲရံၚ်ဣန္ဒြိမပ္တံ “သဒ္ဓါ − ပညာ ” ကြံၚ်ၜတ်မာန် − သ္ပမာန်တုဲ ညံၚ်ဂွံစှ်ေ, ဒးကဵုပၟိက်သတ္တံဂှ်လေဝ် ဟီုတွံဝေတ်ဗ္တောန်စၞောန်ထ္ၜးကဵုဂၠံၚ်တြဴမာန်ရ။

၈။ ဂုဏ်သတ္ထာဒေဝမနုဿနံ − ဗီုကျာ်တြဲဟီုတွံဝေတ်ဗ္တောန် စၞောန်ထ္ၜးကဵုဂၠံၚ်တြဴညံၚ်ဂွံဒးကဵုပၟိက်ဂၞပ်ဇကုမာန်ဂှ် ဟွံရုဲပ္တိုန်အ္စာ, ယဝ်ရသဒှ်အာမ္ဂး − ပူဂဵုလဵုမွဲ ဂွံရုဲပ္တိုန်အ္စာ, သ္ပအ္စာဂှ်ရော, ကျာ်တြဲမွဲဟေၚ် မဒှ်အ္စာဇကုဇကုဗွဲစၟတ်ပၠန်ရ။

၉။ ဂုဏ်ဘဂဝါ − ဟီုတွံကဵုဒ္ဂေတ်ဝေတ်ဗ္တောန်လဝ်သတ္တံ မွဲဟာန်ကေုာံ မၞိဟ်ဒေဝတဴဗြမှဴအိန်ဗြီုကဵုဂီုကၠီုဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒ္ဂေတ်ပဋိပတ် မဖှ်သာ်ဝွံတုဲ မဒှ်အ္စာသဝ်မဍိုန်ဍောန်ယေန်သၞာၚ်တံဂှ်ရ၊ ဗီုပိုန်ဣဒ္ဓိအာနုဘဴစရာဲကျာ်သြဳ ကျာ်တြဲမဇၞော်လောန်ဂှ်လေဝ် သ္ပအာရီုအိုတ်အာဟွံမာန်ရောၚ်သွံ။

အာရီုကျာ်ပြာကတ်ဒှ်ဇြဟတ်ကုသဵု။ ။ သ္ဂောံပြာပ်သဳကၠဳခစကျာ်, ပ္တေဟ်လျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကျာ်, ဂွံသ္ပရှ်ေသှ်ေရဴဂဴလဝ်ကျာ် မတၟေၚ်တၟဟ်သာ်ဂှ်ဂှ် ကုသဵုကံပိုဲကၠာကၠာတေံ ခိုဟ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ဂွံဗှ်ဗၞုဟ်ဒၟံၚ်ဂုဏ်ကျာ်, ဂွံသ္ပအာရီုကဵုဂုဏ်ကျာ်ဂှ် ဒှ်တသိုက်စိုတ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ရန်တၟံကဵုကျာ်, ဖျုၚ်လဝ်စိုတ်ကဵုကျာ်တုဲ ဂွံကဵုဒါန်သ္ပပူဇဴမပ္တံပုၚ်ကွာၚ် ပၞာၚ်ဓုပ်သ္ဍဴ ပ္ကဴသြဴမြမောဝ်ဂှ်လေဝ် မၞုံကဵုစရာဲကျာ်သြဳဟွံအောန် ဒှ်ကလောန်ပါရမဳပြဲပြဲတဲသၠုၚ်သၠုၚ်ရ။ (မူလညးချူစ−ပ္ကဴသဴ)

ဂွံသ္ပအာရီုကဵုဂုဏ်ကျာ်, ဗှ်ဗၞုဟ်ဗ္စာရဏာပၟဝ်ဂုဏ်ကျာ်ဂှ် စာ်စ္ဍးအာနူလၟက်ကမၠိကိလေသပ္ဍဲသန္ထာန်ဇကုမာန်တုဲ ဟိုတ်နူကုသဵုစိုတ်ကတဵုဒှ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ဂှ်ရ− ယဝ်ရသ္ဂောံပအာရီုပၠောပ်စိုတ်ထပ်ကဵုထပ်မ္ဂး − ကိလေသအောန်လ္တူအောန် ညန်ကဵုကြပ်အိုတ်ရ၊ ကိလေသဇၞော်မံၚ်ဂှ် ဍောတ်စှ်ေမွဲခဏဘာ်အံၚ်, ကိလေသတီုမံၚ်ဂှ် ကြဳစှ်ေမွဲခဏဘာ်အံၚ် ဂွံဒၟံၚ်တသိုက်စိုတ်လၟိုန်ရ။

ညးမဒၟံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဋ္ဌာန်ဂမၠိုၚ်၊ ဂလိုၚ်လဵုအခေါၚ်သၠးၜးဟွံမွဲကီုလေဝ် ကာလကလောန်သောၚ်ၜးသၠးမံၚ်ညိညဗၞတ်ဂွံအခိၚ်မာန်ဂှ် ဒးဂစာန်ပၟဝ်စဂုဏ်ကျာ်ရ၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ၜးသၠာဲထောံကယျိုၚ်ကယျဝ်ကဵုဒးရးတုဲ ပ္ဍဲဂတမုက်ကျာ်လေဝ်ကဵုဒှ် ပ္ဍဲဒၞာဲသတိက်သ္ၚိတ်ဇြလေဝ်ကဵုဒှ်၊ ဗွဲမဂဇံတက်ထွာဲ နကဵုဂဇံဒက်ထွာဲဟေၚ် သ္ပအာရီုဂုဏ်ကျာ် − ပၟဝ်ဂုဏ်ကျာ်ထပ်ကဵုထပ်ညိ။ သွက်ညးဗြဴဗြဴဂှ် အေံဒေံတုဲ ဂဇံညိ။

ကလောန်ကၟိတ်ဂၠိုၚ် ဟွံဂွံအခိၚ်ကွေံကွေံလေဝ် စိုတ်ဇကုကဵုဂွံစောဲဒၟံၚ်ပ္ဍဲဂုဏ်ကျာ်မွဲမွဲညိ၊ ဟီုဍေံရ− ဃောမပ္တံအာကၠုၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ်ဍုန်တိုပ် ကၠောန်ကမၠောန်ဇၞော်ဍောတ်တံဂှ်၊ ယဝ်ခါရဂွံသ္ပမံၚ်အာရီုဗှ်ဗၞုဟ်မံၚ်ဂုဏ်ကျာ် ပ္ဍဲစိုတ်ဇကုမ္ဂး − ကလိဂွံဂုဏ်ဖဵုလိုက်ပလိုက်ၜါပြကာမာန်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− အဟိန်ကၠောန်မံၚ်ကလောန်မမိက်ကဵုမွဲမွဲဂှ် ဂွံဗှ်ဗၞုဟ်မံၚ်ဂုဏ်ကျာ်− အရဟံ ဒှ်တံတုဲ “အာရီုကျာ်ပြာကတ်ဒှ်ဇြဟတ်ကုသဵု” ဂွံဖဵုဂၠိုၚ်ကွေံကွေံရောၚ် ။

         

          ပၞောဝ်ကမ္မဋ္ဌာန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ကမ္မဋ္ဌာန်ဂွံတုပ်ကဵု “ဗုဒ္ဓါနုဿတိမွဲ” ဟွံမွဲသက်သက်ရ၊ ဂုဏ်ဖဵုကမ္မဋ္ဌာန်ဝွံ ဟီုထိုၚ်သးထ္ၜးဟွံအိုတ်တုဲ ပူဂဵုဂွံပၟဝ်လဝ်ဂုဏ်ကျာ်တံဂှ် ဒဒိုက်ပရိုက်ဘဲပ္ဍဲဘဝပစ္စုပ္ပန်ဏံကီု၊ ဒဒိုက်ပရိုက်ဘဲပ္ဍဲဘဝဂတမပ္တံအပါယ်ပန်ကီု၊ ဟွံဒးဆဵုညာတ်ကၟာတ်ဒဝ်ကၠေံခိုၚ်ခိုၚ် လပံက်ကဵုတြၚ်သွဝ်ဗြီုနိဗ္ဗာန်ရ၊ ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဘဝဇိုန်ကဵုတသိုက်မၞိဟ်ဒေဝတဴပၠန်− ပြဲသန်နူညးတၞဟ် ဂွံပတၠမပ္တံရုပ်သာ်ကျာ်သြဳကျေဝ်ဂေါဝ်လောန်, ဂွံပတၠပိုန်ဟာန်တဴနူညး, ဂွံပတၠညာန်ပညာပြာကတ်နူညးတဒြ ဟွံဒးဒှ်ဒဒိုက်စိုတ်ဒဒိုက်ကာယရ။

ပသာ်ဂွံသမ္တီရော, ညံၚ်ရဴနာဲပိုဲ “သုဘူတိမှာထေရ်”ကီု ဂပ်ဝ်ဂိုၚ်သမ္တီညိ၊ မှာထေရ်ဝွံ နူကဝ်ပိုဲဏံကလေၚ်ရိုဟ်အာပ္ဍဲလ္အိတ်မွဲလက်ကဝ်တေံ လက်ထက်ကျာ်တြဲမဒုမုတ္တဵုဂှ် ကတဵုဒှ်မၞိဟ်ပ္ဍဲဂကူဗဗၞးမၞုံယၟု “ကောသိပ” အာစိုပ်အဝယ်ဗၠာဲတုဲ တိတ်သ္ပခၟဳဣသိ ပဒတဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲဂြိုပ်ဟိမဝန်− ဟေဝမန်− ၊ ညးမွဲဓဝ် ဟွံမွဲကဵုသ္ကံလ္ၚောဝ်ရ။ (ပ္ဍဲအဋ္ဌကထာထေရဂါထာ ပဋ္ဌမကၞပ်ဂှ် ဣသိနန္ဒးဂးယၟုရ၊ ကွးဣသိပန်စှော်ပန်လ္ၚီ (၄၄၀၀၀) ဂွံမိၚ်ဓဝ်ကျာ်တြဲပဒုမုတ္တိုရ်တုဲ ကွးဣသိဂမၠိုၚ်တံဂှ် ဒှ်အာတၠအရှန်အိုတ်ရ၊ ဗွဲကြဴ သှ်ေဣသိအ္စာမွဲဇကုဓဝ်တုဲ ပ္ဍဲပါဠိဂှ် “မွဲဓဝ်ဟေၚ်” တွံလဝ်ရောၚ်။)

ဣသိကောသိပုယဂှ် − ၜိုန်ရလွဳပရဒၟံၚ်ဓဝ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲ လုကဴပိစှော်လ္ၚီသၞာံကီုလေဝ် တၟေၚ်တၟေၚ်တၟဟ်တၟဟ် ရှ်ဓဝ်ဇိပ်ဇိပ်ဂၠိပ်ဂၠိပ် မိပ်မိပ်လျုၚ်လျုၚ် ဟဂွံဒုၚ်စသိုၚ်ဏီရ၊ ဃောဂှ်ပၠန် ကျာ်တြဲပဒုမုတ္တဵု ကလာၚ်အာလ္တူအာကာသ က္ညကၠုၚ်စိုပ်ဇရေၚ်ဘာဣသိကောသိယဂှ်ရ၊ တၠရသိလေဝ် နိမန်က္ညဖျေံကျာ်တြဲတုဲ ကဵုဒါန်ကျာ်တြဲတုဲ ကဵုဒါန်သ္ပပူဇဴနာနာသာ်ရ၊ ကျာ်တြဲညာတ်ဒးသဒ္ဓါသဳလဣသိ သီုကဵုပဳတိမကတဵုဒှ်ဒၟံၚ်ဂှ်တုဲ နကဵုဓဝ်မေတ္တာကရုဏာ ဖအောဝ်လလဴသၟိက်ကဵုဣသိပၟဝ်ဂုဏ်ကျာ် ဗုဒ္ဓါနုဿတိ ဘာဝနာ ဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်ရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် ဓမ္မဒေသနာဂါထာသၟဝ်ဝွံ တွံထ္ၜးဖတိုက်ဖအောဝ်ကုဣသိရ။

 

• ဘာဝေဟိ ဗုဒ္ဓါနုဿတိံ၊ ဘာဝနာနမနုတ္တရံ ။

ဣမံသတိံဘာဝယိတွာ၊ ပူရယိဿသိမာနသံ ။

ဣသေ၊ ယွံ− ဣသိကောသိယ, နာမပြာကတ်, သဒ္ဓါထတ်လောန်။ ဘာဝနာနံ၊ ပၞောဝ်− ကဵုသမထဘာဝနာ, ဝိပဿနာဘာဝနာဂမၠိုၚ်။ အနုတ္တရံ၊ ဍေံ− မပြဲသၠုၚ်, မဒှ်ကၞုၚ်ကၞောတ်, အထောတ်လ္တူ။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိံ၊ န်− ဗုဒ္ဓါနုဿတိဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်, ဂၠံၚ်ဍာန်ဗၠးဒုဟ်, ဗှ်ဗၞုဟ်ဂုဏ်ကျာ်။ တွံ၊ ၚ်− တၠအဲရသိ, ကလိဂွံဘဝမပြဲ, မံၚ်ပ္ဍဲဂြိုပ်ဂၞိၚ်။ ဘာဝေဟိ၊ သြဝ်− ဇၞော်ပၟဝ်, ဂလိုၚ်လဝ်လၟိုန်ညိ။ ဣမံသတိံ၊ န်− ဗုဒ္ဓါနုဿတိဘာဝနာဝွံ။ ဘာဝယိတွာ၊ န− ကြိဂွံပၟဝ်ဂလိုၚ်လဝ်နေဝ်။ (ဂွံဇၞော်ပၟဝ်ဂလိုၚ်လဝ်တုဲ) မာနသံ၊ ၚ်− စိုတ်ကသပ်, ဇၟာပ်ချပ်ရာဒၞာ။ ပူရယိဿသိ၊ ကြက်− ဍိုက်ပေၚ်ကွေံ, ပ္တေံဖျေံစိုတ်, ပိုတ်ပိုတ်သ္ကိုတ်သ္ကုတ်ညိ။

အဓိပ္ပါယ်ဒေသနာအပါအံက်ကျာ်ဂန် တွံဗကန်လဝ်ဂှ်တုန် −−− ယွံဣသိကောသိယ ပၞောဝ်ကဵုသမထဘာဝနာ ဝိပဿနာဘာဝနာဂမၠိုၚ် လ္ပပြိုၚ်ကဵုသမထဘာဝနာ ဗုဒ္ဓါနုဿတိညိ၊ ဗုဒ္ဓါနုဿတိဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်မွဲဂှ် မဒှ်ကၞောတ်အထောတ်ကၞုၚ် ပြဲသၠုၚ်လောန် စၞောန်ထ္ၜးဟွံမာန်တုဲ တၠအဲဇၞော်ပၟဝ်ဂလိုၚ်လဝ်လၟိုန် ဗှ်ဗၞုဟ်ပၟဝ်ဂုဏ်ကျာ်လၟိုန်ညိ၊ ဂွံဇၞော်ပၟဝ်ဂလိုၚ်လဝ်ဗုဒ္ဓါနုဿတိဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်ဝွံမ္ဂး ဂုဏ်းဖဵုဍေံဟွံဒးအာစိုပ်လလေၚ် ဗပေၚ်ကဵုကသပ်စိုတ်ဂၞပ်စိုတ် ၜိုန်နွံပၟိက်ရာဒၞာမိက်ဂှ် ကြက်ကလိဂွံမာန်ရ− တၠအဲဣသိမ္ဂးရောၚ်။

ဆဂှ်ဟွံသေၚ်, တၟေၚ်ပယျးဒိုဟ်ပၠန်, တွံဗကန်လဝ်သာ်ဝွံရ။ ယွံရသိ− ယဝ်ရဂွံဇၞော်ပၟဝ်လဝ်ဗုဒ္ဓါနုဿတိ ပွမဗှ်ဗၞုက်ဂုဏ်ကျာ် သီုကဵုသဒ္ဓါ − ပဳတိခိုၚ်ခိုၚ်ကၠိုက်ကၠိုက် ဟွံဂရိုက်ဂရာၚ်အာမ္ဂး လုကဴပွိုၚ်ပိလက်ကဝ် (ပိလဟုတ်ကဝ်) ဂွံလဟိၚ်ဇူဒီုပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ်တေံရ၊ ဂွံကတဵုဒှ်သၟိၚ်အိန်စၟိန်ပြမာန်လေဝ် သွဝ်ၜါ − ဘုံဒေဝတဴ လုကဴဒ္စါံစှော်အလန်ရ၊ ဂွံကတဵုဒှ်သၟိၚ်စက္ကဝဝ် ပိုၚ်လဝ်တ္ကံပန်လ္ၚဳအလန်ရ၊ ဂွံကတဵုဒှ်သၟိၚ်ဨကရာဇ်, ပဒေသရာဇ်ပိုၚ်ကၞာတ်ဗြိုဟ်ဗြိုဟ် တော်ရိုဟ်လၟိဟ်ဟွံမာန်ရ။

ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဘဝကတဵုဒှ်မၞိဟ်မ္ဂး မဒးဍိုက်ပေၚ်ကဵုပိုန်ဟာန်, ရုပ်သာ်ကျာ်သြဳ ညးလဵုမွဲပြိုၚ်ပကာန်ဟွံမာန်ရ၊ တြၚ်ဒုဂ္ဂတိကၠက်ခရာမွဲလက်ကဝ် တြၚ်သွဝ်ကဵုမၞိဟ် လၟိဟ်မွဲလက်ကဝ် ဒးပံက်လဟာ်လဝ်ရ။ ယွံဣသိကောသိယ၊ ဟိုတ်နူတၠအဲ ဂွံပၟဝ်လဝ်ဗုဒ္ဓါနုဿတိဝွံတုဲ ပ္ဍဲအနာဂတ်ဂတ ကာလပေၚ်မွဲလက်ကဝ်တေံ ဂွံဒှ်တၠအရှန် အဆတ်ပြာကတ်တမ္ညဝ်တဴ နကဵုယၟုမ္ဂး “သုဘူတိ” ကလိဂွံခၟဳမပြဲ ပ္ဍဲသာသနာကျာ်တြဲဂေါတမရ၊ ဂွံဒှ်ကွးပရဲလုပ်ပ္ဍဲတဆိပ်ကြာ “ဨတဒဂ္ဂ”ရ၊ နကဵုဂလာန်ပယျးဒိုဟ် မပ္တံမြဴသာ်ဝွံ အနုညာတ်ကဵုအခေါၚ်ဟီုလလောၚ်ပ္ညုၚ်ထ္ၜးလဝ်တုဲ ကျာ်တြဲပဒုမုတ္တဵုလေဝ် နကဵုဣဒ္ဓိဇျာန် အဘိညာတ်ဍိုက်ယာန်အာကာသ ကလာၚ်အာပ္ဍဲကာလဂှ်ရောၚ်။

ဣသိကောသိယဂှ် တန်တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒၠောံဗ္တောန်ကျာ် အတိုၚ်စၞောန်ထ္ၜးလဝ်ဗီုဂွံပၟဝ်ဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်လွဳပရာဒၟံၚ်ပွိုၚ်မွဲဘဝတုဲ စုတိအာနူဂှ် ကတဵုဒှ်သၟိၚ်အိန်ပ္ဍဲသွဝ်တာဝတိံ ဂွံလဟိၚ်ဒၟံၚ်မွဲစွံ မွဲကရောံမွဲဂကောံ အဆေဝ်သွဝ်ဗွဝ်ပိုန်ဒိပ်မပြဲပြဲရ၊ အတိုၚ်ပယျးဒိုဟ်ကျာ်တြဲပဒုမုတ္တဵု မကဵုလဝ်ပ္ညုၚ်ဂှ် ဂၚေၚ်အာကၠုၚ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲခရိုၚ်သံသာ ဟွံဒးအာအပါယ်သက်သက်ရ၊ ဂွံဒုၚ်စသိုၚ်တသိုက်ဘိုက်ဘက်မၞိဟ်ကဵုသွဝ် ဗၞတ်ကဝ်ပိလက်တုဲ ကာလစိုပ်လက်ထက်ကျာ်တြဲနာဲပိုဲဂေါတမဂှ် ကၠုၚ်ကတဵုဒှ်မၞိဟ်ပ္ဍဲဍုၚ်သာရဝှ် ဂွံဒှ်ကောန်သုမနသေဋ္ဌဳ မၞုံကဵုကြက်ဂြပ်ရတ်ဒ္စါံစှော် (၈၀)ကိုတ်ရ။

ဂွံပတၠရုပ်သာ်ကျာ်သြဳ ကၞောတ်အထောတ်ညးဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴပြိုၚ်ပကာန်ဟွံမာန်ကီုရဒှ်တုဲ ခုတ်ခဴလဝ်ယၟုယၟာ “သုဘူတိ” ကလိဂွံယၟုအတိုၚ်ပယျးဒိုဟ်ကျာ်ရ၊ ကျာ်မွဲမွဲဇူကု ပျးလဝ်ဒိုဟ်ကဵုလဝ်ပ္ညုၚ်တုဲ သဒးဒှ်ဗွဲစၟတ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ကြဳဇှ်ဂွံပၟဝ်လဝ်ဂုဏ်ကျာ်နူလက်ထက်ကျာ်တြဲပဒုမုတ္တဵု ကဵုလဝ်ကလောန် စၞောန်ထ္ၜးလဝ်နဲကဲဗီုဂွံပၟဝ်ဂှ်တုဲ စိုပ်လက်ထက်ကျာ်တြဲနာဲပိုဲဂေါတမ ဍိုက်ပေၚ်စိုပ်သိတ် စိုပ်လ္အိတ် စိုတ်ကၞုၚ်သရုၚ်ထောံဟွံမွဲရောၚ် ။

 

• ဒှ်ခၟဳတၠအရှန်ပ္တန်လဝ်တဆိပ်ကြာ −−− အခါကာလကျာ်တြဲနာဲပိုဲဂေါတမ က္ညစိုပ်ကၠုၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲအနာထပိဏ္ဍိကသေဋ္ဌဳ ကဵုဒါန်စရိုဟ်ဍာ်ဘာဇေတဝန်ကုကျာ်ဟေၚ် သုဘူတိသေဋ္ဌဳကဵုအနာထပိဏ္ဍိကသေဋ္ဌဳ ဂွံကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓဝ်ကျာ်မွဲစွံရ၊ ဟိုတ်နူအသိၚ်ဗုဒ္ဓါနုဿတိ ကုသဵုဂွံကတဵုဗဒှ်ဇၞော်ပၟဝ်လဝ်ပ္ဍဲမွဲလက်ကဝ်တေံ ဆၜိုတ်ဂွံမိၚ်ဓဝ်ကျာ်ဗၞတ်မွဲဂါထာဓဝ်ဂှ် သဒ္ဓါကတဵုဒှ်ဗွဲမဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရ၊ လျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကျာ်လောန်ဗၞတ် စၟတ်သမ္တီမံၚ်တဝှ်ဍောၚ်ဓဝ်ကျာ်ရ၊ မိၚ်ဒးတဝှ်ဓဝ်ကလိဂွံသံဝေဂကဵုဘဝခရှ်ကလှ်ထောံကၠေံအေံကၠာတ်ပ္တိတ်ပိုန်ဂြပ်ဒ္စါံစှော်ကိုတ်တုဲ ဃောဂတာပ်တဲဟေၚ် တိတ်သ္ပခၟဳပ္ဍဲသာသနာကျာ်ရ။

တိတ်ပခၟဳ လွဳပရာဓဝ်ပၟဝ်ဂုဏ်ကျာ်ဒှ်တံ ခၞံဗဒှ်ကုသဵုစိုတ်တုဲ ခြာဟွံလံ အာစိုပ်ဒဒှ်အရှန်မပြဲ ကွးကျာ်တဲလ္တူရ၊ ကျာ်တြဲပိုဲပအပ်တဆိပ်ကြာၜါတန်ၜါထပ်မတွံဂး “အရဏဝိဟာရဨတဒဂ္ဂ− ဒက္ခိဏေယျဨတဒဂ္ဂ”နကဵုယၟု သုဘူတိထေရ်ဂှ် ဒယှ်ပြာကတ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲသာသနာရ၊ (စာ်စ္ဍးအာနူကိလေသတုဲ မပဒတဴဂှ် − အရဏဝိဟာရဨတဒဂ္ဂ၊ ထေက်ဒှ်ဒၟုၚ်ဒုၚ်ဒါန်ညးဂှ် − ဒက္ခိဏေယျဨတဒဂ္ဂ − မ္ဂးယၟုရောၚ်)၊ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− ထံက်ရံၚ်ကဵုဝတ္ထုသာဓကသာ်ဝွံတုဲ ကြဳဇှ်ဂွံဇၞော်ပၟဝ်လဝ်ဂုဏ်ကျာ် ဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန် ကလိဂွံတသိုက်မၞိဟ်ဒေဝတဴနိဗ္ဗာန်, ဂွံပၟဝ်ဂုဏ်ကျာ် ဖဵုသၠဲလးဗွဲမလောန်ဂှ် တဝှ်ကျာ်နွံဒၟံၚ်ရောၚ်။

ဝတ္ထုသုတ်ဇာတ်သုဘူတိမှာထေရ်ဝွံ ကျာ်တြဲပိုဲတွံလဝ်ပ္ဍဲပါဠိထေရအပဒါန်တေံကဵုတဝှ်အဋ္ဌကထာရ၊ အတိုၚ်မဟီုပ္ညုၚ်ရေၚ်တၠုၚ်နၚ်ပရူပရာဂွဴပၟဝ်ဂုဏ်ကျာ်, ဖဵုပၟဝ်လဝ္ဂုဏ်ကျာ်ဂှ် ဒှ်ဗွဲခမၞောန်ရ၊ သွက်ညးနွံပၟိက်ကဵုပ္တေဟ်ဂုဏ်ကျာ် ဂွံဆၜိုတ်တီညာတ်ကေတ်ဂုဏ်ကျာ်, ဂုဏ်ဖဵုဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်တုဲ ချူကံက်နၚ်ဗွဲခမၞောန်ရ၊ သွက်ပူဂဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကဵုကျာ်ဂွံပၟဝ်စဂုဏ်ကျာ် − အရဟံ −ဒှ်တံတုဲ ချူထ္ၜးလဝ်ဍန်ဍန်ရောၚ် ။

ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပူဂဵုဂွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ပ္ဍဲဂုဏ်ကျာ်, ဂွံဗှ်ဗၞုဟ်သ္ပအာရီုပ္ဍဲဂုဏ်ကျာ်, ဂွံပၟဝ်လဝ်ဂုဏ်ကျာ်တံဂှ် သ္ဂောံဒုၚ်စသိုၚ်တသိုက်လိုက်ပလိုက်ၜါ ခရာဂၠိၚ်သ္ၚောဲဟွံမွဲကဵုဒဒိုက်အပါဲသာ်အာနူဗဟေက် ဟွံဒးဖေက်ဘဲကၞောတ်တဲတေံပၠန် ဂွံဒှ်အရှန်တြုံအရှန်ဗြဴဒဴကၠေံဒဒိုက်သံသာတုဲ ကလိဂွံတသိုက်လောကုတ္တဵုမဂ်ဖဵုနိဗ္ဗာန် စိုပ်ဋ္ဌာန်ဟွံမွဲကဵုမပ္တံဇာတိဇရာဗျာဓိမရဏရောၚ် ။