ဝတ္ထုကေုာံသုတ်ဇာတ်
ဇောတိပါလကဵုဃဋိကာရ
“ကာလကောန်သၟိၚ်သိဒ္ဓတ္တ − သိဓတ်ကၠတ်ဒဴတိတ်ဂြိုပ်တေံဂှ် သၟိၚ်ဗြီုဇၞော် ဃဋိကာရ စှ်ေကၠုၚ်ဗ္ဂိန်သပိုၚ်သ္ၚာ”ကုဗောဓိသတ်ဟီုဂးသ္ပပြာကတ် စၟတ်သမ္တီလဝ်နွံဒၟံၚ်ရ၊ လၟောဝ်ဗြီုဇၞော်ဃဋိကာရဂှ် ပ္ဍဲလက်ထက်ကျာ်တြဲကဿပတေံ ကတဵုဒှ်မၞိဟ်သၟာလၟာန်နုၚ် ညးမာန်စနုၚ်ထၟာဲ မၞုံယၟု “ဃဋိကာရ” လွဳပရာမိမကမၠက်မတ်ၜါဂှ်တုဲ လျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကျာ်တြဲဗွဲမလောန် ဒှ်ကောန်ဂကူပြဲပြဲ ဒှ်ရဲသပ္ပရိုဟ်ညးခိုဟ်ညးထၟိက်ဇၞော်မွဲရ၊ ဍိုက်ပေၚ်ဝတ်အလေဝ်စိုတ်ကေဝ်ဇြုၚ်ဗွဲမလောန်ရ။
လၟောဝ်ကျာ်သဗ္ဗညု ဂွံယၟုဗောဓိသတ်ပိုဲဂှ် ကတဵုဒှ်မၚ်ဗၠာဲဇောတိပါလ ဒှ်မၞိဟ်ပ္ဍဲဂကူပရဲ အဆံၚ်တဲလ္တူတုဲ မာနဇၞော်သၠုၚ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် ဟွံဒှ်ဗုဒ္ဓဘာသာဏီတုဲ ဒှ်မိတ်သဟာဲရဲသ္ဍိုက်ဆာန်ဃဋိကာရမွဲဆောဖွက်ရ၊ ကွးကျာ်တြဲကဿပဃဋိကာရဂှ် ဒှ်မံၚ်ပူဂဵုအနာဂါံ အဆံၚ်ဓဝ်သၠုၚ်ကွေံကွေံရ၊ ဃဋိကာရလေဝ် သွက်ဂွံအာလ္ၚောဝ်ကျာ်တြဲဂှ် ဗတိုက်ဖအောဝ်ဒၟံၚ်ဇောတိပါလ ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါရ၊ ၜိုန်ဒှ်သာ်ဂှ်ကီုလေဝ် မာနသၠုၚ်ဒၟံၚ်ကဵုဂုန်ဂကူစရာဲဂကူတုဲ ဟွံသ္ပဆောဖွက်အဖက်ကဵုကျာ်ရ။
ဃဋိကာရလေဝ် “ဟွံစိုပ်ကျာ်တှ်ေဟွံဒေါံ၊ ညံၚ်ဂွံအာဒးလွဳပရာစဵုကဵုစိုပ်လ္အိတ်ရောၚ်”ဂှ် ဣဝွံချပ်ဗ္စာဒၟံၚ်လၟိုန်ကာလရ၊ ဒးပယာံကာလမွဲဝါဂှ် ကော်ဏာရဲသ္ဍိုက်ဆာန်ဇကုပ္ဍဲသၞေဟ် သွက်ဂွံစှ်ေဟုံဍာ် အာဝေၚ်ဍာ်ရ၊ ညးၜါဟုံဍာ်အှော်လေဝ်တုဲဒှ်အိုတ်ရ၊ အဃောဂှ် ကော်ကသေအ်ကၟဝ်ပၠောပ်ဓဝ်စဝ်ကတောဝ် သွက်ဂွံကဵုအာလ္ၚောဝ်ကျာ် နကဵုဂလာန်လာံသာဍိုန်ဍောတ်ရဴဝွံမ္ဂး − “ယွံမိတ်သဟာဲသ္ဍိုက် ကျာ်တြဲကဿပဂှ် ပဒတဴနွံဒၟံၚ်ဗဒါဲဏံရ၊ ယဝ်ရဂွံအာလ္ၚောဝ်ကျာ်မ္ဂး − ပ္ဍဲစိုတ်အဲပြဲအိုတ်ကၞောတ်ဟေၚ် ဟွံဒးထေၚ်လးလးရ၊ ဗက်ကၠုၚ်ညိ, အာလ္ၚောဝ်ကျာ်စိုအ်” ကသေအ်ကော်ဏာရ။
ကသေအ်ကၟဝ်ဆဝ်ပ္ၚုဟ်တုဲ ၜိုန်ရကော်ဟီုပေၚ်အာပိဝါကီုလေဝ် ဟွံမိက်အာတးပါဲကၠေံဗီုနဲကိုပ်ကၠာတေံပၠန်ရ၊ ကာလဂှ် အလန်လက်ကရဴအိုတ် ဟွံအာ, ဟွံဂွံဟွံဗက်ဒၟံၚ်ဟွံဂွံ နကဵုတဲၜါဒိုဟ် တံၚ်ဂြဲဓဇက်ရပ်ကေတ်ဂွက်သော်ဂှ်တုဲ “အာဟာ, ဟွံအာဟာဟီု” သၟာန်တိုန်ရ၊ ကာလဂှ် ဂွံတိုန်ဓဝ်သတိစှ်ေစိုတ်တုဲ “သြ − ခဋိကာရဂှ် သီုကဵုမဒှ်ဂကူယုတ်သဝ်နူအဲဖိုဟ် ဂွံဂံၚ်ရပ်တံၚ်ဂြဲဓဇက်ဂွက်သော်အဲမာန်ဏီဂှ် အသဝ်ကွေံရောၚ်သွံ၊ မၞုံကဵုဒတုဲဖဵုဗွဲစၟတ်ဟေၚ်၊ ဟဂွံဂွံ, ဟွံဒေါံ ကော်ဏာအဘိုအ်အဲဍာံဍာံရသွံ” ဂးတုဲ ဗက်အာရဲဇကု စိုပ်အာဇရေၚ်ကျာ်တြဲတေံရ။
ကာလစိုပ်အာဇရေၚ်ကျာ်တြဲ ဂွံကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓဝ်အံသဝ်ဂၠိုၚ်ကဵုအခိုက် သ္ဍိုက်မၠိုက်စိုတ်သဒ္ဓါကတဵုဒှ်ဗွဲမလောန်တုဲ ဂွံလုပ်တန်တဴပ္ဍဲသာသနာကျာ် နကဵုဘဝခၟဳရောၚ်၊ (ဗွဲမထေက်ကြိုက်ကဵုအခိုက်အလိုက် သ္ဂောံဍိုက်ပေၚ်တဴ ကေုာံ ဂုဏ် “ဨဟိပဿိက” မြဟ်မြဴမှောဝ်ဇဴကဵုစိုတ်မာန် မြဴသာ်ဝွံ ကော်ထ္ၜးဏာပ္ဍဲဒၞာဲညးမတွံဓဝ်တံဇိုၚ်ခၟဳသၚ်တံလေဝ် ထိုက်ကြိုက်ဗွဲမလောန်ရ) ။
ဆဂးဂှ် သွက်ဂွံဗ္စာရဏာရနၚ်တၚ်ဏှ်ဗီုဟီုတွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲခေတ်လၟုဟ် (ညးလ္ၚဵုလ္ၚဵု)တံဂှ် ပၞောဝ်ကဵုဘာသာတၞဟ်တၞဟ်ဂမၠိုၚ် ဘာသာလ္ၚဵုလ္ၚဵ ညးဂးဘာသာညးဍာံ၊ အဲဂးဘာသာအဲဍာံ ဟီုကြီုပတိုန်စဂုဏ်ဘာသာဇကုဗွဲမဆောတ်ယောၚ်မှာရာအာတုဲ ဟီုတွံထ္ၜးသောၚ်ကလးဒၟံၚ်အိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဗော်ဗုဒ္ဓဘာသာဂှ်လေဝ် ညးလ္ၚဵုလ္ၚဵု − ရဲပိုဲဏောၚ်ခိုဟ်, ဂကောံပိုဲဏောၚ်ခိုဟ်, တၠဂုန်ညးဂှ် လျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ထေက်၊ တၠဂုန်အဲ − ပိုဲရောၚ်ရှ်ေသှ်ေထိုက်၊ တၠဂုန်အဲ − ပိုဲရောၚ်လေပ်လိက်, တွံဓဝ်ခိုဟ်၊ ထ္ၜးကမ္မဋ္ဌာန်ကၠိုဟ်လောဲ ဟွံမွဲကဵုပ္တောံၜတ်ဒှ်တံ၊ ပွမဟီုကြီုပြိုၚ်ပကာန် ကေုာံရေၚ်သ္ကံ ဟီုပ္တိုန်ထ္ၜးထိုၚ်သးဒၟံၚ်ဘာသာဂၠိုၚ်ကဵုနဲတုဲ “ၜိုၚ်ရာဲညးတၞဟ်ဖျး ၜိုၚ်ရာဲဇကုဖျးဗက်ကီုဂှ် “ဨဟိ − သြဝ် − ညံၚ်ကၠုၚ်ညိ၊ ပဿ − သြဝ် − ကၠုၚ်ဗဵုလ္ၚောဝ်စံရံၚ်ညိ ” ။
ဗီုဗီုသာ်ဏံ ယာကံပ္တိတ်ရမျှာၚ်ဇၞော် ကော်ထ္ၜးသၠေံသၠန်ဒၟံၚ်ဂှ် နွံတဴဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ ဗီုယှုက်ယှုဲထုဲကြာန်တၞာန်လီၜန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲလောကဝွံ မၞိဟ်စကာသုၚ်စောဲညာန်ဇကုမာန်ဂှ်လေဝ်အောန်၊ လပါ်ကိစ္စသာသနာပၠန်လေဝ် ဒၞာဲဍုၚ်ကွာန်ဋ္ဌာန်ဒေသလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် မၞိဟ်ဗြဴဗြဴဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် အာဂတပၠတြဴ နွံဒၟံၚ်ကီုရ၊ မၞိဟ်ဗြဴဗြဴမ္ဂးဂှ် ဗွဲယျေဘုယျပ္ဍဲအရာသၠေံသၠန်ညးတၞဟ်လေပ် ၜိုန်ညာန်ဂၠိုၚ်ဂလိုၚ်ဂှ်ကီုလေဝ် ညးတၞဟ်ဟီုခ္ဍါတ်ညိ, သၠေအ်သၠန်ညိဓဝ်ဂှ် ပတေဟ်လောဲတုဲ ပါဗက်အာ၊ ဂုန်မူသာ်ဟွံသေၚ်ဂှ် အထေၚ်ဇၞော်ကွေံကွေံပၠန်ရောၚ် ။
ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ − မၞိဟ်ဗြဴလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂမၠိုၚ်တံဂှ် ကာလလဆောဝ် ဒှ်ညးအာဂတပၠတြဴပ္ဍဲကိစ္စကေၚ်ကာသာသၞာ− အောန်,ကဵုဂၠိုၚ်နွံဒၟံၚ်တုဲ ဒၞာဲကလောန်ကၠောန်ဟွံဒးရးဗၠးသတိ ဆောတ်ယောၚ်ဟွံစှ်ေတၚ်နေၚ်(တၚ်ဂၞေၚ်) ဒစေၚ်ဗၠေတ်ကဵုမတ်ညးတၞဟ် ပတေဟ်ပြဟ်ဒှ်ကြာန်တုဲ ထုဲတၞာန်အာဂၠံၚ်ဓဝ်ဗၠေတ်မတ်ဂေတ်အာလေဝ် နွံဒၟံၚ်ကီုရ။
ဂလာန်ဆက်စပ်ကဵုဒကာမိသာသနာဝွံ (မၞိဟ်ဗြဴတှ်ေတုဲ ထုဲထံၚ်လပါ်လီုဒှ်ဗီုဏံဖအိုတ်ဟွံသေၚ်ဂှ် ပသတိဇၞော်ဇၞော်ညိ၊) မၞိဟ်မိက်ဂွံဟီုတွံထ္ၜးကဵုဂၠံၚ်တြဴ ထဴကဵုလပါ်ခိုဟ်ဍာံဍာံဂှ်လေဝ် “ဟိုတ်နူဒှ်ဒၟံၚ်ခေတ်သုၚ်ဍာ်ဗြဲကတၚ်ဂှ်ရ” သ္ပဟွံမာန် အိုတ်တၞာန်စိုတ်, ကသပ်ပိုတ်တံ ကၞောတ်ၚုဟ်ဇြောတ်ဒၟံၚ်တုဲ ဒးဖျေံထောံကမျ ဒးဒုၚ်ကျအာအိုတ်ရောၚ်။
ညးဒးမၞိဟ်မွဲ သ္ပဗၠေတ်ဒ္ဂေတ်လို ဂွံဟီုဂးပၠန် ဖေက်ပလန်တဲဒက်ဝဲဂၠာဲသၞ၊ ၜိုန်ရမိက်ဂွံထ္ၜလဘာ်ကဝါ်ပ္တိုန်ဂၠံၚ်တြဴဍာံဍာံကီုလေဝ် ဟွံဂံၚ်ကဵုသတိ ဟီုဂးဒၠောံဗ္တောန် အောန်စိုတ်ထေက်ကြိုက် ထိုက်ကဵုဒးကၞပ်တောံ သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ဇြဇြရ၊ ညံၚ်ဂွံဂဗဆဵုပူဂဵုပတေဟ်ဖျေံစိုတ်ဂှ်လေဝ် ကံကုသဵုခိုဟ်ရ၊ ဣဒှ်− စိုပ်အာဍာ်ဂှ်, အဇာဂှ်ရ၊ ညးကဵုဓဝ်သတိကဵုညးဒးဒုၚ်ဂှ် လညာတ်တုပ်ဟေၚ် စှ်ေပရေၚ်ဓမ္မဝတ်ရ၊ ပိုဲသၚ်ပုထုဇန်ခၟဳကလျာဏကဵုဒၠောံဗ္တောန်ကဵုဓဝ်သတိဟွံကေတ်ဗလေတ်မုက်တုဲ ပါဲတးထောံဂလာန်ကျာ်တြဲဂှ် လ္ပဟီုဏီရ၊ လဵုမာဲဇကုကျာ်လေဝ် ဆောတ်ဟွံမာန် နွံဗဝ်ဏီရ။
ယဝ်ရဒးကဵုသတိဗွဲစၟတ်မ္ဂး − အခါကာလပြာပ်အာနိဿဲရှ်ေသှ်ေအဲပရဲကုပူဂဵုမမိက်ကဵုမွဲမွဲဂှ် လညာတ်ညာဏ်(န်)ပညာမဍိုဟ်ကေက်ကဵုစိုတ်ညးသ္ပရိုဟ်ပ္ဍဲဇကုနွံဟွံမွဲဇၞော်မောဝ်ဂၠိုၚ်တိုန်ဟာ, ဟွံဂၠိုၚ်တိုန်ဟာ, ဗ္စာရဏာအိုတ်ညိ၊ ဇၞော်မောဝ်ဂၠိုၚ်တိုန်ပ္ဍဲဇကုရောၚ်၊ ညးဒးဒုၚ်ရှ်ေသှ်ေတံဂှ် ဒှ်ပရဲဓမ္မဝတ်ရ၊ ခဝ်ကုသဵုဟွံဇၞော်မောဝ်တိုန်ခိုဟ်ခိုဟ် ဒ္ဂေတ်ညးသပ္ပရိုဟ်ဟွံမွဲပ္ဍဲဇကုတုဲ ယာံရဒးပြိုၚ်ပကာန်ကဵုညးတၞဟ် ညးမဒှ်ပူဂဵုသမ္မာပဋိပတ်တံဂှ်မ္ဂး ဂွံဆၜိုတ်ဂလိုၚ်ဝေၚ်ပြဝဒုစရိုတ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴ “ကျကံတံပိုတ်အာဟေၚ်”ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− အာရှ်ေသှ်ေကုပူဂဵုမမိက်ကဵုမွဲမွဲပၠန်လေဝ် ညံၚ်ဟဂွံကတဵုဒှ်ပရိုက်ဘယ်အန္တရာယ်ဂှ် ပ္တိတ်ဇြဟတ်သ္ပလွဳပရာတုဲ စွံသတိဇၞော်ဇၞော်အိုတ်ညိ။
ဝတ္ထုခၟဳတိဿထေရ်
(ဒဳခနိကာယ်အဋ္ဌကထာသုတ်မှာဝါမဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ် ပြဝံက် ဥဒ္ဒေသဝါရကထာ။)
-
ပ္ဍဲဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် နွံသမ္ၚေဟ်မွဲ “တိဿ” ဂးယၟုရ၊ က္ဍုဟ်မၠေံဘဝခရှ်ပြဟ်လသာထောံတိတ်ပခၟဳတုဲ လွဳပရာဒၟံၚ်ဓဝ်ပ္ဍဲဂြိုပ်မွဲရ၊ ဃောမပ္တိတ်ဇြဟတ်ကဵုဓဝ်ပၟဝ်ဒၟံၚ်ဂှ် သမ္ဘာဒေံညးမဒှ်ဒေံသဳနဳဂှ် ချပ်တိုန်သာ်ဝွံရ၊ “ယဝ်ရခၟဳကောယဴအဲရာံတိတ်ကၠုၚ်မ္ဂး မဒးပါ်ပရံစဂြပ်ရတ်အာဲတၟာဲဏံရောၚ်− အဲကဵုဟွံမာန်, သံက်ဒးကဵု” ဂးတိုန်ပ္ဍဲကသပ်ချပ်တိုန်ဓဇန်ဓဇန်ရ။
ဣဗြဴအယုတ်ဂွိၚ်ဖေက်ဒးပါ်ပရံစအာဲတၟာဲတုဲ ကာလဂှ် ကဵုလာပ်ဗဇဴကုကမၠတ်ဒမၠမတာပရံ ကဵုအာဂစိုတ်ထောံခၟဳကောယဴဂှ်ရ၊ မၞိဟ်ပရံကမၠတ်ဒမၠမတာ ကဵုဏာလာပ်ဗဇဴတံဂှ် အာစိုပ်တိဿထေရ်တုဲ ဒဒှ်ပရူပရာမဒးကၠုၚ်ဂစိုတ်ဂှ်လေဝ် လဴထ္ၜးကဵုရ၊ တိဿထေရ်ဂှ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ်ဒဒှ်ရဒေံသဳနဳစကာဗလးနၚ်ကဵုကၠုၚ်ဂစိုတ်တုဲ အာတ်အခေါၚ်သာ်ဝွံရ၊ “ယွံမၞးတံ ကဵုအခေါၚ်ကုအဲသွက်မွဲဗ္တံဏံညိ၊ အဲဒုၚ်လျိုၚ်ရ” ဟီုဂးအာတ်အခေါၚ်တုဲ “မၞိဟ်ဒုၚ်လျိုၚ်တၠဳပိုန်ဂှ် ဗဳုလဵုဂွံဂွံမာန်ဏီရော, ညးဂှ်ဒှ်မၞိဟ်လျိုၚ်ရော” ရဲဒမၠတံသ္ဂးကဵုတိဿထေရ်ရ။
ကာလဂှ် “လ္ပဂွိၚ်ညိမၞးတံ၊ အဲထ္ၜးကဵုမၞိဟ်ဒုၚ်လျိုၚ်, ညံၚ်ရဴဂွံလဝ်မၞိဟ်လျိုၚ်ကီုရ”ဂးတုြ သွက်ဂွံထ္ၜးမၞိဟ်လျိုၚ်ဂှ် တက်ပကဝ်ထောံဇိုၚ်ၜါ နကဵုတၟံကလောံရ၊ ဒဒှ်ရဂြိုပ်ဒဴဟွံမာန်ဂှ်လေဝ် ဟီုထ္ၜးကဵုမၞိဟ်ပရံတံဂှ်ရ၊ အလဵုဇကုတက်ပကဝ်ဇိုၚ်ၜါ အာကၠုၚ်ဟွံမာန်တုဲ သွက်မၞိဟ်ဂစိုတ်ဇကုဂွံပတှ်ေ သၠေဟ်ပၟာဂွံအိုတ် ဒးထ္ၜးသက်သဳရ၊ ဒးသ္ပကလောန်စပ်ကဵုလမျီုဂိတသောန်တသဝ်စိုပ်ၜတ်ဇုတ် − တ္ၜဝ်ဇုတ်ကြပ်ချိုတ်ကီုလေဝ် ဟွံပအသုၚ်ဒုၚ်ဒဒိုက်ဇၞော်ဇၞော်တုဲ ဂွံအခေါၚ်ဗၞတ်မွဲဗ္တံရ။
ဟိုတ်နူလောဘအဲတၟာဲဣဗြဴစၞာဲစိ၊ ၜိုန်ရဂိဓဇောတ်ပတိုဟ်ဇြောတ်ဆီက္ဍပ် ဇိုၚ်ကဝ်ဒၟံၚ်ၜါဒိုဟ်ကီုလေဝ် ဟွံပၠောပ်စိုတ်ကဵုဒဒိုက်ကာယ သ္ပထောံမဇ္ဇျီမဇ္ဇျ် ဟွံဒှ်ပၞတ်ဒေါသဟွံထေဲဟွံဗျိ ဟွံဂိသကေဝ်ကၟောန်လွဳပရာလပါ်ဇကုတုဲ ပ္ဍဲအခိၚ်တ္ၚဲယးတၟး ဗၟံက်ဗုသ္အးဂှ်ဒှ်အာတၠအရှန်ပြဲပြဲ ပ္ဍဲဂြိုပ်ဝွံရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဒဒိုက်ကြပ်ချိုတ် ဟွံပၠောပ်စိုတ် ပၠောပ်စိုတ်ကဵုဓဝ်အနိစ္စဒုက္ခအနတ္တလက္ခဏယာန်ပိ ကလိဂွံအရဟတ္တမဂ်ဖဵုတုဲ ကလိဂွံတသိုက်နိဗ္ဗာန် ဗၠးဋ္ဌာန်ဂစိုတ်ရောၚ်” ။
-
ဂလာန်ဗတိုက်ဖအောဝ် −−− ထံက်ရံၚ်ကဵုဝတ္ထုအတိုၚ်မကၠုၚ်ဟီုပ္ညုၚ်ထ္ၜးကဵုလၟုဟ်ဝွံ ကိစ္စဇၞော်အိုတ်ဂှ် ချိုတ်ရ ဟွံသ္ပပဓါန်ဟွံရိုဟ်စကဵုလမျီုဏီ၊ ဟွံဂိုဟ်ဘဝဇကုဏီရ၊ ဒုၚ်ဂစိုတ်မာန်ဏီဂှ် တၟေဟ်တၟဟ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ဟွံသ္ပဇၞော်ကဵုဒဒိုက်ဇကုတုဲ ဍောၚ်ဓဝ်ထေက်ကဵုပ္တိတ်ဇြဟတ်ကွေံကွေံကြာန်ကြာန်မာန်ဂှ် မၞုံကဵုဂုဏ်တၟေၚ်တၟဟ် မတွံဂး − သြပနေယျိက − ဂုဏ်ဝွံရောၚ်။
စွံစိုတ်သာ်ဝွံတုဲ ပတေဟ်စှ်ေစိုတ်ဗှ်ဗၞုဟ်အရိုဟ်တ္ၚဲခိုဟ်ရ၊ ဓဝ်မဂ်ဓဝ်ဖဵုဂမၠိုၚ်ဝွံ သွက်ဂွံကတဵုဒှ်ပ္ဍဲသန္ထာန်ဇကုညိညိညညဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ဂၠၚ် သိုက်သိုက်သဳသဳမာန်ဂှ် ပ္တိတ်ဇြဟတ်ထေက်ကြိုက်ဗွဲမလောန်ရ၊ ပ္တိတ်ဇြဟတ်မာန်ဟေၚ် ကလိဂွံအခေါၚ်တသိုက်ဍာံပြရောၚ်သွံဂှ် မဒးစွံသတိစွံဓဝိၚ်ဇၞော်ဇၞော်တုဲ ကလေၚ်ချပ်ဗ္စာရဏာဂုဏ်ဓဝ်ဏံအိုတ်ညိ။
ညးလ္ၚဵုယဵုဒရိပ်လဝ်လောဘတဏှာတုဲ ပွမဗက်မိပ်ဗၞတ်မွဲအာယုက်၊ ဟွံလုက်စုက်ဒးမၞိဟ်ခိုဟ်ခိုဟ် ညးသပ္ပရိုဟ်ကဵုဂၠံၚ်တြဴ သွက်ဂွံဒှ်တသိုက်လၟုဟ်ကဵုဂတဂှ် ယဝ်ရသဒှ်တဴမ္ဂး ညံၚ်ရဴထောံဒတုံဖျေံဘဝဇကုပ္ဍဲဘုံအပါယ်ပန်တေံကီုရ၊ မၞိဟ်ဒ္ဂေတ်လၟုတ်လၟုတ် ယုတ်ယုတ်သဝ်သဝ်တံဂှ် ဒှ်မၞိဟ်ထောံဒတုံဖျေံဇကု ပ္ဍဲဘုံအပါယ်ပန်တုြ ဇကုရဗက်မိပ်လဝ်ဂၠံၚ်ပရေံ၊ ဇကုရအာသိုၚ်လဝ်သ္ၚိတာဲပ္ဍဲအပါယ်ပန်ဘုံတေံရ။
ပ္ဍဲအရာဂွံဂဗဆဵုမၞိဟ်ခိုဟ်ခိုဟ် မၞိဟ်သပ္ပရိုဟ်ထ္ၜးဂၠံၚ်တြဴ သွက်ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်လၟုဟ်ကဵုဂတကီု ပ္ဍဲအရာပကောံပကေဝ်ဂြပ်ရတ် ညံၚ်ဂွံဗၠးဒုဟ်ရာဇာဝတ်− ရာဇာဒဏ်, ဓမ္မဝတ်ဓမ္မဒဏ်တံဂှ်ကီု ဒးပခိုၚ်လဝ်ဓဝ်သတိ ဒးစွံလဝ်ဓဝ်ဗ္စာရဏာလေပ်ရ၊ ပိုန်ဟာန်ဒြပ်ရတ်ဇကုပကောံပကေဝ်ဂၠာဲဂွံနၚ်ဖအိုတ်အစောန် ကၠောန်ဂွံနၚ်ကွေံကွေံ ပ္တေံလွဳဂလိုၚ်လဵုကီုလေဝ် ဗၞတ်မဂွံလဝ်ဂှ် ဆၜိုတ်မွဲဘဝဏံဟေၚ် ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုဇကုမာန်ရ။
ဂွံနၚ်ဂြပ်ရတ်ဂမၠိုၚ် ဗဗွဲဓဝ်ကဵုဒှ်၊ ဟွံဗဗွဲဓဝ်ကဵုဒှ်၊ ဂြပ်ရတ်တံဂှ် ဒှ်အရၚ်ဇကုဒှ်သ္ကံတဲကောန်ဇာတ်သမ္ဘာဇကုတုဲ ဂွံဆၜိုတ်ပခိုဟ်စမုက်မတ်ညးသ္ကံ၊ ဂွံဆၜိုတ်ကမျေဝ်ပလေဝ်မုက်မတ်ညးသ္ကံရ၊ ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်လပါ်လောကဳဟေၚ် ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုမာန်ရ၊ ဆဂးဂှ် ယဝ်ရစကာသုၚ်စောဲရပ်စပ်ပိုန်ဂြပ်တံဂှ်လေပ် ဍိုဟ်ကေက်စဳကၠးတပ်တးပ္ဍဲပရေၚ်စိုပ်လေပ် ကၠိုဟ်ခၠၚ်လပါ်ပါရမဳစှ်လေပ်မ္ဂး ဒတုဲဖဵုလောကုတ္တဵုလေဝ် သွက်ဂွံဒှ်မာန် ဂၠံၚ်ဍာန်နွံဒၟံၚ်ဗွဲစၟတ်ရ။
မွဲသာ်မွဲပြကာပၠန် ဒးသ္ပမၞိဟ်ပ္ဍဲဍုက်လိုက် နကဵုပိုန်ဘိုက်ဂြပ်ရတ်ဟေၚ်ရ၊ ၜိုန်ရဒတုံမံၚ်ကိုန်ဂစိုတ်ကီုလေဝ် ပိုန်ဟာန်ဂြပ်ရတ် မဂၠာဲဂွံနၚ်အကြာဒဒိုက်ပရိုက်ဘဲ, အကြာယဲဝေဒနာ အကြာလမျီုကၞုၚ်သော် ပလက်ဇၞော်ပလက်ဍောတ်ပြး၊ (ခါတ်လဝ်ဂၠိက်တၟာတဝ်ယံက် ၜံက်မံၚ်ညေဟ်ညေဟ် ဂစှ်ေမံၚ်ပြက်ပြက် ပလက်မုဟ်ဍေၚ် ပလက်ကၞေၚ်ဇွောဝ်) တံဂှ် နူဒဒှ်တုဲဖဵုမြမောဝ်လောကဳ ညံၚ်ဂွံချဳကသဳတိုန်အာ ဂၠံၚ်ဖါဒတုဲဖဵုမြမောဝ်လောကုတ္တဵုမာန် မဒးဂစာန်ဂိုတ်အာလၟိုန်ကာလရောၚ်။
သွက်ဂွံဒှ်ဒါနပါရမဳဒတုဲဖဵုဘဝဂတတေံလေဝ် နူလၟုဟ်ဒးမ္ၚုဟ်လဝ်ဓဝ်သဒ္ဓါဇကုဇကုရ၊ ဆဂးဂှ် ဇကုဂိုတ်ကၠောန် ကၟောန်ဒၟံၚ်လပါ်ကေၚ်ကာမမိက်ကဵုမွဲမွဲတုဲ ပ္တိတ်လဝ်ဇြဟတ်ဂလိုၚ်ဂှ်ဂှ် ဒှ်ဒတုဲဖဵုမြမောဝ် သွက်ဘဝလၟုဟ်ဂၠိုၚ်ဟာ, ဒှ်တုဲဖဵုမြမောဝ် အလုံဘဝသံသာမွဲဂှ်ဂၠိုၚ်ဟာ, ဣလဵုဂၠိုၚ် ဣလဵုအောန် ဖျေံပၞောန်တံၚ်ဇုက်ပတိုန်ရံၚ်သၠဒကေဝ် ကေဝ်ရံၚ်လျိုၚ်ဇြိုၚ်သာအောန်ဂၠိုၚ်ထေက်ရောၚ်။
ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ − ပိုန်ဟာန်ဒြပ်ရတ်ဂကူပိုဲမည်ဂမၠိုၚ် − ပိုန်ဟာန်ဂြပ်ရတ်ဂကူပိုဲမန်ဂမၠိုၚ် ပကောံပကေဝ်ဂၠာဲဂွံနၚ်တံဂှ် အရၚ်ဇကုအတ္တဟိတလေဝ်ဒးနွံ၊ အရၚ်ညးတၞဟ်သွက်ဂကူ သွက်ပရေၚ်ကုသဵုပရဟိတလေဝ်ဒးနွံ၊ သွက်ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်သံသာဇွောံမကွာ်တြဴသံသာလေဝ် ဒးစုံရုံ ဒးနွံသီုၜါလပါ်တုဲ နူဇမ္ၚောဲဂှ် ဒးပရှ်ဇိုၚ်တြ ဒးရနုက်ဗပေၚ်အာပါရမဳ၊ ကလောန်တဲသၠုၚ်သၠုၚ် ဒုၚ်ယမုပါရမဳဂှ် သြဝ်ရနုက်ဗပေၚ်ဂလိုၚ်ပ္တိုန်အိုတ်ညိ။
ပုံအဂီုဖျေံခဝါကၞုဲ
ကၠာတေံ သၟတ်ဗြဴနွံမွဲဂှ် စှ်ေဒၞာဲဝါဲကဵုသၟတ်တြုံဒှ်အာသမ္ဘာကဵုတၠသ္ၚိတုဲ သ္ဍိုက်မၠိုက်တၠသ္ၚိဇကုဗွဲမလောန်ရ၊ ဆဂးဂှ် တြုံတၠသ္ၚိဂှ် ဖေက်ဒၟံၚ်မိဂဳသမ္ဘာဇကုလၟိုန်ရ၊ ကာလသမ္ဘာညးတေံဂွံယဲဒိုက် ပေၚ်ဂိတုတ္ၚဲသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲဂှ် “သွက်ကောန်ၚာ်ဂွံဝေၚ်ကၞုဲသၟတ်နွံမွရ” ကၞုဲသၟတ်မွဲဂှ် “အာပအပ်ကဵုခဝါညိ” မိဂဳညးတေံသ္ဂးတုဲ လဓဳတြုံတၠသ္ၚိဂှ် အာပအပ်ကၞုဲသၟတ်ကုခဝါသွက်ကောန်ၚာ်ဇကုဂွံဝေၚ်ရ။
စိုပ်အာသ္ၚိသၟာခဝါတုဲ “ယွံတၠအဲ − ကၞုဲသၟတ်ဝွံ ကဆံၚ်ကြဴကြာတ်ဒါတ်လပိုက်ပိုဟ်ဖ္ဍိုတ်ဖအိုတ်ကၠေံအိက်မိဟ်ကၠိကၠိပပ်ပပ်တုဲ ဖျေံကဵုခဝါပတိုန်ကဵုအရံၚ်ဍာ်ဂဥုဲညိ” ဂးတုဲ ပအပ်ကဵုသၟာခဝါရ၊ အ္စာဖျေံခဝါဂှ် “ကၞုဲဇကုဝွံ ဖျောန်ဍာ်ဂဥုဲပတိုန်အရံၚ်ဂှ် ဒုၚ်သဇိုၚ်မာန်, ဒုၚ်ဒဝ်မာန်ကီုရ၊ ကြဴကြာတ်လပိုက်ကဆံၚ် ညံၚ်ဂွံဗုၜတ်ဂှ် ဒုၚ်ဒါတ်, ဒုၚ်တက်, ဒုၚ်ပိုဟ်သၠေက်ဟွံမာန်”ဂးတုဲ တြုံတၠသ္ၚိကလေၚ်စဴအာရ။
တုပ်တဴဥပမာသာ်လွာဂှ်ကီု ဓဝ်ဘာသာညးတၞဟ်ဂှ် နွံဆသၠာဲသက်သက် မသက္ကုကြက်ဖျုန်တုဲ ခိုဟ်ဒးရးလ္တူကျာဗဳလာ ပ္တောံပတုပ်စကဵုဓဝ်မၞုံကဵုကြက် ဖက်ဟွံဂွံရ၊ ဣဂှ်လေဝ် ပတုပ်ပ္တောံစကဵုဓဝ်ဇေတ်ဇေတ်လောဲသွာဒၟံၚ်ရ၊ ဆဂးဂှ် နကဵုလညာတ်မတ်တၠပညာ ဗ္စာရဏာလှေက်လှေက်လှံၚ်လှံၚ် ဂံၚ်ဂံၚ်ပိုတ်ပိုတ်, ဍိုတ်ဍိုတ်ယောပ်ယောပ်ပြောပ်ပြောပ်အးအးဂှ်တုန် − ဆညိညဓဝ် ဒုၚ်ဒဝ်ဟွံမာန်ရ၊ ဟွံဂံၚ်ဒၚ်ပတ်တ္ၚေတ်ဝတ်ကေတ်ၜဝ်ကၠေၚ်ၜဝ်ကြက် (တ္ၜဝ်ကၠေၚ်တ္ၜဝ်ကြက်)ရ။
ဓဝ်ဗုဒ္ဓဘာသာလတ်တိတ်နူတဝှ်ပါၚ်ကျာ်ဂမၠိုၚ်ဝွံ နွံကဵုကြက်ဖက်ကဵုဖျုန်ပေၚ်က္ဍတ်တီုဒၚ်ဒၟံၚ်တုဲ ဒုၚ်လပိုက်ဒုၚ်ကဆံၚ်ကွေံကွေံရောၚ်ဂှ် ညးလဵုမွဲဂံၚ်စာန်စးဟွံမာန်ရ၊ ဂွံၚ်စာန်စးတးပါဲထောံဟေၚ်ရ၊ ဓဝ်ကျာ်သဗ္ဗညုမတွံလဝ်ဂှ် မၞုံကဵုဂုဏ်ကျာ်သြဳ လ္တူနူဓဝ်တဳတတ္ထိတံမတွံလဝ်တၞဟ်တၞဟ်တုြ ဒယှ်တမ္ညဝ်အသဝ်ဇၞော်သၠုၚ် ဒုၚ်ပြိုၚ်ပကာန်ကဵုဓဝ်ဘာသာညးတၞဟ်ရ။
ဓဝ်ဗုဒ္ဓဘာသာပါတိတ်ကၠုၚ်နူဂမြၚ်ညာန်ကျာ်ဝွံ ဒုၚ်ပိုဟ်, ဒုၚ်ဗုတ်, ဒုၚ်ဆိုန်, ဒုၚ်သၠေက်, ဒုၚ်ပေက်, ဒုၚ်ဟဇီကဵုညးမၞုံညာန်ပညာဇၞော်တံမာန်ရ၊ ယဝ်ရသဒှ်ညးမဇၞော်ကဵုညာန်ပညာဍာံမ္ဂး “အေၚ်ပုၚ်သွတုဲ မၚ်မွဲသဳဥပေါယ် (ဥပုဟ်)ဂှ် မုဖဵုနွံရော, ရှ်ေသှ်ေရုပ်ကျာ်ကဵကျာ်ဂအုံဍိုတ်ဗ္တဳတံဂှ် မုဂုဏ်နွံရော” ဂလာန်မပ္တံယုတ်သဝ်မြဴသာ်ဝွံ ဓဝ်တဲသဝ်အဆံၚ်သၟဝ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် သွက်ဂွံဒးသမာန်ဗုဒ္ဓဘာသာတဲဍောတ်ဟွံမွဲရ။
ယဝ်ရနွံပၟိက်မိက်ဂွံတီချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ် အိုတ်သၠေဟ်ပၟာမ္ဂး ပြာပ်အာဇရေၚ်အ္စာတၠသံဃထေရ် မလေပ်ပိဋကတ်ပိ, အ္စာသၠပတ်မဒုၚ်ကော်ခဴစတၠပညာဍာံဍာံပြပြတံဂှ်တုဲ ဂလာန်ဓဝ်သၠုၚ်သၠုၚ်ပြဲပြဲ မဒှ်တဲအဆံၚ် − ကဆံၚ် − လ္တူပြဲနူဘာသာညးတၞဟ် ဒှ်ကိစ္စဇၞော်အိုတ်ဂှ် သၟာန်စံၜတ်ရံၚ်ညိ၊ “ဟွံသၟာန်နရက်၊ သၟာန်ဗက်အာသွဝ်” ဂးလဝ်သာ်ဂှ်တုဲအာသၟာန်စံၜတ်စဳစတ်ဂှ် လ္ပဇြိုၚ်စိုတ်ညိ။
ဓဝ်ဗုဒ္ဓဘာသာထေရဝါဒဟေၚ် မၞုံကဵြအဆံၚ်သၠုၚ်အိုတ်ဂှ် ဟွံသေၚ်ဟီ၊ ကျာ်ဗုဒ္ဓဘာသာတံဂှ်လေဝ် ဒှ်ကျာ်ပြဲသန် တန်လ္တူအိုတ်, ဒှ်ကျာ်အံၚ်ဇၞးဝးပကဝ်ကၠေံပၞာန်မာမသုန်ပြကာ၊ လၞိန်ဗပိန်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက် ဗတိုက်ပလီုကၠေံမာမသုန်ပြကာ နကဵုလွဟ်ပါရမဳ, လွဟ်ခန္တဳမေတ္တာတုဲ သ္ဂောံဒုၚ်ယၟု “မာရဇိန” ပ္ဍဲအဒေါဝ်ပၞေဟ်တိဒၞာဲဋ္ဌာန်ကျာ်မဒှ်တေံရောၚ်။
မာမသုန်ပြကာမ္ဂးဂှ်ဂှ်−−−
(၁) ဒေဝပုတ္တမာ − ဒေဝတဴသၟိၚ်မာ ။
(၂) ကိလေသမာ − ကိလောသလ္ၚီမသုန်ကၠံ ။
(၃) ခန္ဒမာ − သ္ၚိခန္ဓကာယဇကု (ခန္ဓမသုန်) ။
(၄) မစ္စုမာ − သၟိၚ်ဂစိုတ် (ပွမဒးချိုတ်) ။
(၅) အဘိသၚ်္ခါရမာ − ကုသိုလ်ကမ်, အကုသိုလ်ကမ် ။ ဣဝွံ မာမသုန်ရောၚ်။
ဝတ္ထုမှာထေရ်သာရိပိုတ်
ညံၚ်ရဴပ္ဍဲကာလလၟုဟ်ကီု ပ္ဍဲအခါကာလမပ္တံကၠောန်ဗဒှ်သဘၚ်ကျာ်ပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန် ဋ္ဌာန်ရာညဒေသ ဒၞာဲတေံဒၞာံဏံဂှ်ဂှ် သီုဗဒှ်လဝ်ရုၚ်ဒုၚ်ဒါန်ကၞာထးမ္ၚဵုဒးဒးရးရးတုဲ ဗ္စဖျုၚ်ဒုၚ်ကၟုဲစာတုဒိသာဂၠိုၚ်ကဵုတ္ၚဲရ၊ တုပ်တဴညံၚ်ရဴသာ်ဂှ်ကီု ပ္ဍဲလက်ထက်ကၠာကၠာတေံလေဝ် ပကောံလဝ်မၞိဟ်ရဲသ္ကံဇကုဂမၠိုၚ်မဂၠိုၚ်တုဲ သွက်ကၟုဲတံဂွံစသုၚ်ပ္ဍဲရုၚ်ဇြပ်စာတုဒိသာဂှ် ဗ္စဖျုၚ်ဒုၚ်သဇိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုတ္ၚဲမၞုံဒၟံၚ်ရ။
ခၟဳသၚ်ဂမၠိုၚ်လ္ၚဵုပၠန် ရိုဟ်ရိုဟ်တ္ၚဲ အာစိုပ်ပ္ဍဲဒၞာဲဋ္ဌာန်ညးမကဵုဒါန်တုဲ ဟိုတ်နူမစသုၚ်ဒမံၚ်ရံၚ်ဟွံဒးက၆ုမတ်ဂှ်ရ− မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် ဟီုဒၟံၚ်ပေၚ်ဒိုဟ် ဂရိုဟ်ဗျိအိုတ်ရ၊ ဒဒှ်ရမၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂရိုဟ်ဗျိခၟဳတံဂှ် ကျာ်တြဲသ္ဂောံမိၚ်ကေတ်တုဲ “သ္ပတံနူတ္ၚဲဏံ မွဲတ္ၚဲဓဝ်ဟေၚ် မဒးစရ၊ မွဲတ္ၚဲဓဝ်ဟေၚ်စဂွံရ” ရဴသာ်ဝွံ ကျာ်တြဲနာဲညးမဟာကရုဏာပညပ်ကၠေံသိက္ခာပိုဒ် သၞောဝ်ဟိုတ်မဒးဒ္ဂေတ်ရောၚ်။
ပ္ဍဲပယာံမွဲဝါ ဒးကာလမွဲတ္ၚဲဂှ် မှာထေရ်သာရိပိုတ် ၝောံကိုတ်ပၞာန်ဓဝ် (သ္ကိုပ်ပၞာန်ဓဝ်) ဂၠာဲသ္ၚဳဂေတ်ဂေၚ်ဂၚေၚ်ပိဏ္ဍပါတ် စိုတ်အာဋ္ဌာန်စာတုဒိသာဂှ်တုဲ ဃောဂှ်ပၠန် ဓါတ်ပန်ဟွံညဳသာကတဵုဒှ်အာဒုက္ခဝေဒနာဂိယဲညိညဇြိုၚ်သာရ၊ ၜိုန်ရကတဵုဒှ်အာယဲဝေဒနာကိုလေဝ် သွက်မွဲတ္ၚဲပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် ကဵုပိုန်တုဲအာရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲယးဂတဂှ် မၞိဟ်တၠကုသဵုဒကာဂမၠိုၚ် ကၠုၚ်ဗဂိန်ကဵုဒါန်ရ။
ၜိုန်ရဗဂိန်ကဵုဒါန်ကီုလေဝ် “ကျာ်တြဲဆေဝ်ဒဝ်လဝ်ရောၚ်”ဂးတုဲ ဟွံကဵုပိုန်ပ္ဍဲဇြပ်ဂှ်ရ၊ ဝေၚ်ကၠေံပိဏ္ဍပါတ်ပ္ဍဲဇြပ်ဂှ္တုဲ ဗပိုတ်ထောံဒုၚ်ဒါန်ပိဏ္ဍပါတ်ပ္ဍဲရုၚ်ဇြပ်စာတုဒိသာဂှ်ရ၊ ပရူပရာဒဒှ်ဂှ် တ္ၚဲဂှ်ဟေၚ် ကျာ်သဗ္ဗညုသ္ဂောံမိၚ်တီကေတ်ဒ္ဂေတ်ကွးဇၞော်တုဲ “ယဝ်ရဂိယဲမ္ဂး အရိုဟ်တ္ၚဲဒုၚ်ဒါန်ဂပ်− စအပ်သ္ပပြဘိုက်မာန်”ရောၚ်ဂှ် ထပ်ပညပ်စိုတ်သိက္ခာပိုဒ်မွဲဍောတ်ရ။
-
သ္ပဟိုတ်ကဵုခမဳထေရ်သာရိပိုတ်ဂိယဲတုဲ ကလေၚ်ကဵုအခေါၚ်ပၠန်ရ၊ ဝိနယ်ကျာ် မကၠုၚ်ပ္ဍဲဘောဇနဝဂ်အာဝသထပိဏ္ဍသိက္ခာပိုဒ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ကောန်ကွးကျာ်တြဲသၚ်အရဳပြဲပြဲ မၞုံကဵုဒ္ဂေတ်ခိုဟ်ခိုဟ်ဒးဒးရးရး ထေက်ကဵုသ္ဍိုက်ကြိုက်ကဵုလျုၚ်မြဴသာ်ဝွံ ကလၚ်ဗက်ဂလာန်ဒၠောံဗ္တောန်အလုံအိုတ်သီုမွဲကီုဟွံသှ်ေတုဲ ဒ္ဂေတ်အိုတ်သမ္တးဒ္ဂေတ်အိုတ်အးရောၚ်။
ဝတ္ထုအရှန်နုၚ်ဇရဳ
-
ဝတ္ထုအရှန်နုၚ်ဇရဳ − နုၚ်ဟရဳအကြ။ −−−−−− ။ ကိုပ်ကၠာတေံ လကျာ်ဇၞော် နွံပိုန်မွဲဇကုဂှ် ဟိုတ်နူမမိက်ကဵုအထေၚ်ဇၞော်ပ္ဍဲလ္တူဇကုစိ ပ္ဍဲအပ္ဍဲဘာညးမဒၟံၚ်ဂှ် (သၟဝ်ဘာ)ညံၚ်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဟဂွံညာတ်ဇကု တိုပ်စွံလဝ်နုၚ်ဇရဳဇၞော်မွဲမရ၊ (စှ်ေဇရဳ−အကြဒှ်ဂွံရ) ယဝ်ရမိၚ်ဒးဗရုရမျှာၚ်ဒကာဘာဒကာဗျဉ်တြုံတြုံဗြဴဗြဴ မကၠုၚ်လပါ်မ္ၚးဘာတေံမ္ဂး ညးလုပ်မံၚ်ပ္ဍဲနုၚ်ဇရဳဇၞော်ဂှ်ရ၊ (လတ်စှ်ေယျတ်စှ်ေသၟဝ်ဘာတုဲ လုပ်အောပ်မံၚ်ပ္ဍဲနုၚ်ဇရဳဇၞော်ဂှ်ရ) ။
မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် ကာလကၠုၚ်သၟာန်နကဵုဂလာန်မွဲမွဲ “ဣလဵုကျာ်ဇၞော်ရော” မ္ဂးဂှ် ကောန်ကွးဂမၠိုၚ် “နွံပ္ဍဲဘာရဒကာတံ”ဂှ် ဟီုခၠေဝ်သှ်လဴထ္ၜးကဵုရ၊ ကာလဂှ် လုပ်ရံၚ်ပ္ဍဲဂၠံသတိက်ဖိုၚ်သတိက်ပ္ဍဲဒၞာဲမံၚ်တုဲ ဟဂွံဆဵုညာတ်ရ၊ ကာလဂှ် “ဟွံမွဲပုဟ်သွံ၊ အလဵုက္ညအာဟွံတီ” ထပ်သၟာန်ပၠန်တုဲ “ဟာ − လက်ကၠၚ်ဏံ နွံမံၚ်အပ္ဍဲဂှ်ရလေဝ်” ကောန်ကွးဂမၠိုၚ်ကလေၚ်ဟီုတုဲ ကာလထပ်ကျောဝ်ကလေၚ်ရံၚ်ပၠန်ဂှ် ဂဗဆဵညာာတ်ဒးဂဇံဒၟံၚ်ပ္ဍဲလ္တူခုၚ်ဂဇံမွဲရ။
ဃောညာတ်ဒးဂှ် “အလဵုက္ညအာရောကျာ်” ကလေၚ်သၟာန်ဂရၚ်ပ္တီအိုတ်တုဲ “ဟဵု−အဵု ခၟဳတံမ္ဂးဂှ်ဗီုဏံရ၊ ဒၞာဲနွံပၟိက်ဂှ် က္ညအာမာန်မံၚ်”ဂးတုဲ ဟီုဂးရပ်လံၚ်ညံၚ်ကဵုဂွံလဝ်ဇျာန်အဘိညာန်ရ၊ ဟိုတ်နူဟီုဂးနကဵုရမျှာၚ်ဝဵုစၞာဲပြယာဲ ဂွံဇျာန်အဘိညာန်ဂှ်ရ၊ မၞိဟ်ဖအိုတ်တံဂှ် “လကျာ်ဇၞော်ဝွံ တၠအရှန်”ရောၚ်ဂှ် အထေၚ်ဇၞော်တိုန်အိုတ်ရ။ (တဝှ်အဋ္ဌကထာသမ္မောဟဝိနောဒနဳခုဒ္ဒကဝတ္ထုဝိဘၚ်)
-
ဂလာန်ဗတိုက်ဖအောဝ် −−−−−−−− ယွံမၞးတံညးဂမၠိုၚ် ယဝ်ဂကူမည်ဆီတၠနန်ဂမၠိုၚ် ခၟဳလကျာ်ကဵုဒှ်, မၞိဟ်ခရှ်ကဵုဒှ်, စိုတ်စရိုတ်ဟွံဗုသ္အးလမ္စံက် ဟွံတပ်တးတ္ၚံက်မံၚ်မ္ဂး − လကျာ်အဇာဂှ် ခရှ်ဂကူဂှ် ဒှ်မၞိဟ်လၟုတ်ယုတ်မာပရေံကွေံကွေံရ၊ မၞိဟ်ဟွံတမ္ၚူဟွံလ္ဂူတပ်တးဂှ် အခါကာလလဵုမွဲလေဝ် ပတှ်ေလျုၚ်ဇြုၚ် သ္ဇုၚ်သ္ဍိုက်ထေက်ကြိုက်နွံဏီရော, လျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဟွံထိုက်လးလးရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ကျာ်ဇၞော်နွံပိုန်ဇကုဇကုမရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ်တံဂှ် ၜိုန်ရဟွံလေပ်လိက်ဂလိုၚ်လဵုကီုလေဝ် ဍိုက်ပေၚ်ကဵုဒ္ဂေတ်သဳလသိက္ခာထိုက်ကဵုသ္ပအ္စာမပြဲတုဲ စိုတ်စရိုတ်တပ်တးသ္အးဇ္ၚးမံၚ်ပၠန် ထေက်တန်ကဵုရှ်ေသှ်ေကွေံကွေံရောၚ်။
ပ္ဍဲရးကွာန်ဋ္ဌာန်ဒေသလ္ၚဵုလ္ၚဵ ကေၚ်ဆဵုကေၚ်ညာတ်လဝ်နွံမံၚ်ဟီုဍေံရ၊ ပူဂဵုတံဂှ် ဟွံလေပ်လိက်ဖိုဟ် ရပလံၚ်ညံၚ်ကဵုလေပ်လိက်၊ ဒ္ဂေတ်ထၟိက်ဟွံမွဲဖိုဟ် ရပ်လံၚ်ညံၚ်ကဵုဒ္ဂေတ်ထၟိက်မၞုံ၊ ဓဝ်ဇျာန်မဂ်ဖဵုဟွံမွဲဖိုဟ် ရပလံၚ်ညံၚ်ကဵုနွံ၊ ပူဂဵုဂကူတံဏံ ဒးဖေက်ဂိဂိ ညိဓဝ်ရှ်ေသှ်ေဟွံထိုက်ကြိုက် ကဵုဒုၚ်ဒကာပစ္စယ်ပန်ရ၊ ပ္တန်သာသၞာပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန်ဇကုလေဝ် လ္ပကဵုပ္တန်ညိ။
ပ္ဍဲခေတ်ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဒၞာဲဒတန်မၞိဟ်ရးဍုၚ်ကွာန်ဋ္ဌာန်ဒေသလ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ် (ဒၞာဲတိဍာ်မည်တြေံတၟိဟီုဍေံရ) မဒးရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ်ဂကူညးတယဟ် သ္ပမံၚ်အစံၚ်အ္စာကဵုဂကူညးတၞဟ် ဆဒှ်ကဵုဒှ်လေဝ်နွံ၊ ပူဂဵုဒုၚ်ယၟုအ္စာတံဂှ် လ္ၚဵုလ္ၚဵ ပပြယာဲဝဵုစၞာဲလီကသေက်သၠေံသၠန်တၞဟ်တၞဟ်သာ်လေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ညံၚ်ရဴအံၚ်လဝ်ဗဒါ စိုပ်ဒတုဲကာသိဒ္ဓိ, ပိယသိဒ္ဓိလေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵု(မိက်ဂွံဖျုန်ဒြာဲ ဗဒါဲကဵုကျာ်ပိုတ်)လေဝ်နွံ၊ ပူဂဵုစိုတ်စရိုတ်တ္ၚံက်ဟွံလ္ဂူတပ်တးဟွံကၠးမးတံဂှ် ဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တိုန်ဗွဲမလောန်တုဲ ရှ်ေသှ်ေဟွံထိုက်ကြိုက်ကဵုဒးဖေက်ကွေံကွေံရ။
အစောံသတ္တိဇကုဍာံဍာံပြပြဂှ် တၟာမလ္ၚဴလေဝ်ဟွံမွဲတုဲ ရပ်လံၚ်ညံၚ်ကဵု “အရှန်နုၚ်ဇရဳစှ်ေအကြ”ဂှ် ဒှ်လ္ၚုသၟးကဵုဇကုရ၊ နူတံဝါဒိတေံ ယဝ်ရဒှ်မံၚ်ခၟဳဍာံဍာံဇေတ်ဇေတ်မ္ဂး ဟိုတ်နူဟီုပ္တိုန်စဇကု ညံၚ်ကဵုတၠအရှန်စိ ခၟဳကွးကျာ်ဟွံသေၚ် ဒှ်အာဣသိလမာတ်ခရှ်တုဲတုဲရောၚ်ဂှ် ဒးတီကေတ်မြော်ဝိနယ်ခိုဟ်ရ။
ပ္ဍဲအရာမတှ်ေပြဟ်ပတှ်ေလောဲအိုတ်ဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ၝောံၝောံဗြဴဗြဴတံရ၊ မၞိဟ်လညာတ်ၜတ်ၜတ်ဇြဟတ်ပညာအောန်အောန် ခ္ဍေါန်ဗက်ဂမြၚ်ညာန် ဟွံဒးဗၠးအာနူဓဝ်သတိဇၞော် ဇၞော်တော်ကၟော်ဟွံလေပ် ဗ္စာရဏာဟွံစိုပ်တံဂှ်လေဝ် ပတှ်ေဒၟံၚ်ပေၚ်က္ဍိုပ်ကၠံတုဲ ထေက်ကဵုဒးစွံကွေံကွေံ ပ္တေံဟွံအပ်ဟွံဂပ်ဝ်ဟေၚ်ရ၊ ပူဂဵုမနိဿဲဒလဲသ္ကံတဲကဵုအ္စာဇကုတံဂှ် ဆၜိုတ်မၠာ်ရံၚ်ဒုဟ်အ္စာဇကုသၟးဟွံတုဲ ဟွံဂွံရ။ ဒးပ္တိတ်လွဳပရာတုဲ ဘိုၚ်ကဵုသတိအိုတ်ညိ။
ဒၞာဲထေက်ကဵုဒးကဵုသတိဒးဟီုဒးဂးတံဂှ် နကဵုစိုတ်မေတ္တာကရုဏာစိုတ်ဓါတ်ပြဲပြဲတဲသၠုၚ်သၠုၚ် မိက်ကဵုခိုဟ်စပ္ဍဲဘဝလၟုဟ်ကဵုဂတ သ္ပဇၞော်ကဵုလညာတ်ညာန်ပညာတုဲ ဟီုဂးမောဝ်မောဝ်ဇောဝ်ဇောဝ်သာသာဍာဍာညိ၊ စိုတ်စရိုတ်ဟွဴတပ်တး ဒ္ဂေတ်ဟွံသ္အးတံဂှ်လေဝ် ၜိုတ်ဗတပ်ပေါတ်သ္အးကးထောံမိဟ်မလိက်ပ္ဍဲသန္ထာန်ဇကုညးကဵုအးကဵုအိုတ်ညိ၊ ညးဒးဒုၚ်ဟီုကဵုသတိဒးဒုၚ်ၜိုတ်ဗတပ်ဒးဒုၚ်ပေါတ်သ္အးတံဂှ်လေဝ် လ္ပဒက်စိုတ်လ္ပထောဲထုတ်ညိ၊ ထေက်ကဵုဒးတၚ်ဂုန်ညးဟီုထ္ၜးကဵုဂၠံၚ်သွက်ဇကုဂွံခိုဟ်တိုန်ဂှ်ရ၊ ညးကဵုသတိထ္ၜးဂၠံၚ်သွက်ဇကုဂွံခိုဟ်တိုန်အာဂှ် သ္ပစၞးအ္စာတုဲ ဒးတၚ်ဂုန်ကွေံကွေံရ။
ပူဂဵုဟီုဒၠောံဗ္တောန်စၞောန်ထ္ၜးဂၠံၚ်တြဴကဵုညးတၞဟ်တံဂှ်လေဝ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဒ္ဂေတ်လၟေတ်ဇကုဒးခိုဟ်နူညး၊ စိုတ်စရိုတ်ဒးတမ္ၚူဒးလ္ဂူတပ်တးနူညးရ၊ ဂြပ်ရတ်ဟွံမွဲဖိုဟ် ရပ်လံၚ်ညံၚ်က၆ုနွံ ညံၚ်ကဵုသေဋ္ဌဳ၊ သဳလဟၟဲဖိုဟ် ရံၚ်လံၚ်ညံၚ်ကဵုနွံ၊ ဓဝ်ဇျာန်ဟၟဲဖိုဟ် ရပ်လံၚ်ညံၚ်ကဵုနွံ၊ ဟွံတီဟွံကၠိုဟ်ဟွံဍိုဟ်ဟွံကေက်ဖိုဟ် ရပ်လံၚ်ပပၞညံၚ်ကဵုတီ, ညံၚ်ကဵုကၠိုဟ်, ညံၚ်ကဵုကေက်ဒှ်တံ၊ ကလောန်ပြဝမရပ်လံၚ် ညံၚ်ညံၚ်တၞဟ်တၞဟ်သာ်ဂှ် ဒှ်သတ်စိုတ်စရိုတ်တ္ၚံက် တုပ်ညံၚ်−ဂံက်သရေၚ်−ဖအိုတ်ရောၚ်။
ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− သ္ပအာရီုကဵုဂုဏ်အရဳယသၚ်မဍိုက်ပေၚ်တဴကေုာံဂုဏ်−ဥဇုပ္ပဋိပန္န−တုဲ အလဵုအလဵုဇကုလေဝ် ကဵုဂွံဒှ်ညးမလ္ဂူတပ်တးညိ၊ ညးမဆက်ဆောံကဵုဇကုတံဂှ်လေဝ် ညံၚ်ဂွံဒှ်ညးမလ္ဂူတပ်တးဟီုထ္ၜးပ္တိတ်ဒြဟတ်တုဲ မၞိဟ်စိုတ်ဓါတ်ဟွံလ္ဂူတပ်တး စိုက်ဒၟိက်ပရေံ တ္ၚံက်ဝဵုစၞာဲပြယာဲမာယာဂၠိုၚ်တံဂှ် ဗၞတ်ဝေၚ်ပါဲမာန် ဂစာန်ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ညိ။
ဝတ္ထုပရူဒဒှ်ခၟဳမွဲဇကု
-
ပ္ဍဲလက်ထက်ကျာ်တြဲဂေါတမဝွံ ခၟဳမွဲဇကုဂှ် အာခဗိုၚ်တၞံဆုမွဲတၞံတုဲ ဟိုတ်နူဗာ်ဒးကောန်ၚာ်, ကောန်ဒေဝတဴဗြဴရုက္ခဇဵုဂှ်ရ− ဒေဝတဴဗြဴအာလ္ၚောဝ်ဂရၚ်ပ္တီကျာ်တြဲရ၊ (ပၟိက်ဒေဝတဴဗြဴဂှ် − ကောန်ဟွံခိုဟ်ဒတုံက္ဍိုပ်ယာဲအပါ, ကွးဟွံခိုဟ်ဒတုံက္ဍိုပ်အ္စာ) တၠုၚ်လအာသာ်ဝွံရ၊ မိက်ဂွံကဵုအ္စာ မိက်ဂွံကဵုအပါအံၚ်ဝေတ်တုဲ ဒေဝတဴဗြဴဒးအာလ္ၚောဝ်ပ္တီရ။)
-
ကလာဂှ် ကျာ်သဗ္ဗညုဗရုရမျှာၚ်ပံက်ပါၚ်ဟီုတိုန် “ယွံကောန်အဲသ္ဍိုက်တံ သ္ပတံနူတ္ၚဲဏံတုဲ ခၟဳယိုက်ဂၠေၚ်ပရေၚ်သာသနာဍာံမ္ဂး ကုတ်ဗာ်တၞံဆုဟွံဂွံရောၚ်” ရဴသာ်ဝွံ ပညပ်ထောံသိက္ခာပိုဒ် စွံလဝ်သၞောဝ်အဏာကျာ်ရ၊ (ဟီုလဝ်တၞံဆုတုဲ တၞံဒုန်တၞံဗြာတ်တၞံတှ်ေတုဲ ဂျိုၚ်ဂျိုၚ်ကုတ်ဗာ်ပိုတ်ဟွံဂွံရ)၊ သ္ပတံနူတ္ၚဲပညပ်သိက္ခာပိုဒ်တုဲ ခၟဳဂမၠိုၚ် အလုံမွဲသာသနာ ဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲအာစဵုကဵုအိုတ်လမျီုရောၚ်။ (တဝှ်ဝိနယ်ဘူတဂါမသိက္ခာပိုဒ်) -
ဗွဲကြဴ ကျာ်တြဲသ္ပနိဗ္ဗာန်တုဲ ခၟဳပ္ဍဲတ္ကံသိၚ်ဃဵုမွဲဇကုဂှ် ကမၠတ်ရပ်ဏာကၠေၚ်ဒက်လဝ်နကဵုဇုက်ပၞုက်စွံလဝ်ပ္ဍဲဂြိုပ်မွဲဒၞာဲရ၊ ဃောကၠေၚ်ဒက်စွံလဝ်ခၟဳပ္ဍဲဂြိုပ်ဂှ် ပၟတ်ဂြိုပ်တူကၠုၚ်တုဲ ယဝ်ရကုကုတ်ဗပိုတ်ထောံဇုက်ဂှ်မ္ဂး ၜိုန်ရကုတ်ဗပိုတ်မာန်ကီုလေဝ် မၚ်မွဲဝိနဲသိက္ခာပိုဒ်ပညပ်ကျာ်တုဲ ဟွံကုတ်ဗပိုတ်ဇုက်ဂှ်ရ၊ ဃောမအာစိုပ်ဒဒိုက်ဇၞော်ဂှ်ဟေၚ် ဗ္စာရဏာလၟေၚ်တဝှ်ဍောၚ်ဓဝ်ကျာ်ရ။ -
သၚ်သာဝကကွးကျာ်သဗ္ဗညု ဂွံဒုၚ်ယၟုခၟဳမဒ္ဂေတ်သွက်နိဗ္ဗာန်ဝွံ ဃောဗ္စာရဏာဍောၚ်ဓဝ်ပၟဝ်ဒၟံၚ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲ ဗွဲအနိစ္စဒုက္ခအနတ္တဒှ်တံ သီုကဵုပၟတ်မဂဵုသ္ပဝ်အာလပါ်တေံလပါ်ဏံဂှ် အာစိုပ်ဒဒှ်အရှန်တုဲဟေၚ် ပၟတ်ဂြိုပ်စဏာတူအာရ၊ ခၟဳကွးကျာ်ပြဲပြဲပ္ဍဲတ္ကံသိၚ်ဃဵုဂှ် ဒုၚ်ဘယ်ပၟတ်တူဂြောတ်အာအိုတ်တုဲ သ္ပကၠေံပရိနိဗ္ဗာန် ပ္ဍြဋ္ဌာန်ပၟတ်ဂြိုပ်ဂှ်ရောၚ်။ သြ− ဒုၚ်ဒဒိုက်ဖအိုတ်လမျီုဝိနယ်ဟွံကဵုလီုရောၚ်သွံ။ (တဝှ်ပြကိုဟ်ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ပဋ္ဌမ ကၞပ်သဳလနိဒ္ဒေသ) -
-
ဂလာန်ဗတိုက်ဖအောဝ် −−− ၜိုန်ရပၟတ်တူဂြောတ်ဍာဲဂြၚ်ဂဵုလၚ်ဒၟံၚ် လၚ်ယောံဒၟံၚ်အလုံမွဲဇကုမြဴသာ်ဝွံကီုလေဝ် ဟွံသ္ပဇၞော် ဟွံတော်ဂၠံၚ်လီုလာ်မၠာ်သ္ၚဳထောံဗွဲမဇ္ဇျဟ်ပလိုတ်ကၠေံဟွံဒှ်တုဲ ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်မှတ်ပၠံၚ်ကေတ်နိဗ္ဗာန်ရ၊ သွက်ဂွံဂွံနိဗ္ဗာန် ဂစာန်ဒ္ဂေတ်ဒၟံၚ်တံဂှ် ထေက်ကဵုလျူၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက် ကြိုက်ကဵုသ္ပအံသဝ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ညံၚ်ရဴဟီုဂးစ “အာယုက်ကၠံဟွံဂွံဒၟံၚ်, ဂဗုတ်ကၠံဒးကဵုဂံၚ်”ဂှ်ကီု ပါဲဒဴဟွံဒး ဗလေတ်ဟွံဗၠးရ။
-
ဗလေတ်ဟွံဗၠးတုဲ ကာလဂဗဆဵုဒးဒဒိုက်ပရိုက်ယဲဘဲ စပ်ကဵုလမျီုမ္ဂး ကဵုဂွံသက်သာအာအဓာန်ဂတညိလဝ်စိုတ်တုဲ ဟဂွံကၠောန်ကလောန်ပရေံပရေံ, ဟွံဂံၚ်ကၠောန်ပွသရာံပါပ်ရ၊ ကာလစိုပ်ဒဒိုက်စပ်ကဵုလမျီုဇကုဂှ် ညံၚ်ဟဂွံပတုဲဒးပွသရာံပါပ်ကလောန်ပပ်ပပ် ဒးချပ်ပၠောပ်စိုတ်ထေက်ကြိုက်ကွေံကွေံရ၊ ပၠောပ်စိုတ်သွက်ဂွံခိုဟ်စပ္ဍဲဘဝဂတတေံသာ်ဝွံတုဲ “ဒဒိုက်ဗီုဗီုဏံ ပ္ဍဲနိဗ္ဗာန်ဟွံမွဲ, နာံရုပ်ခန္ဓဇကု မဒှ်ဒတန်ဒဒိုက်ဗီုဗီုဏံဂှ် ပ္ဍဲနိဗ္ဗာန် ဟွံမွဲရ”။ -
နကဵုလၟေၚ်ကသပ်ချပ်တဴမြဴသာ်ဝွံ ပၠောပ်စိုတ်ကဵုနိဗ္ဗာန် မဒှ်ဋ္ဌာန်လလံကၠေံဒဒိုက် ဗၜိုဟ်ကၠေံဒဒိုက်အလုံအိုတ်သီုဂှ်တုဲ ဒးပရေကၠေံဒဒိုက်စိုတ်ဒဒိုက်ကာယ နက၆ုဓဝ်လောကုတ္တဵုရ၊ ကာလဂဗဆဵုဒဒိုက်ပရိုက်ဘဲမမိက်ကဵုမွဲမွဲ သ္ၚောဲ, ကြပ်ကဵုလမျီုတံဂှ် သွက်ဂွံပရေပရံၚ်သောၚ်ကလးသှ်ၜးဒဒိုက်နကဵုပရေၚ်ဓဝ်မာန် သွက်ဂွံပၠာံဗဇးနကဵုပရေၚ်ဓဝ်မာန်ဂှ် ဂစာန်လွဳပရာကွေံကွေံတုဲ စွံသတိကဵုဇၞော်အိုတ်ညိ။
ဝတ္ထုမှာထေရ်အာယျမိတ္ထ
-
ကၠာတေံမှာထေရ်မွဲဇကု မၞုံယၟု“အယျမိတ္တ”၊ အယျမိတ္တဂှ် သ္ပဒတဴပ္ဍဲဂိုဟ်လိုဏ်မွဲတုဲ ဂၚေၚ်ဒုၚ်ဒါန်ပိဏ္ဍပါတ်ပ္ဍဲကွာန်သၟတ်မွဲရ၊ ပ္ဍဲကွာန်မအာဒုၚ်ဒါန်ပိဏ္ဍပါတ်ဂှ် ဒကာဗျန်ဇၞော်မွဲတၠ စၟတ်သမ္တီလဝ်မှာထေရ် ညံၚ်ရဴကောန်ဇကုကီုရဒှ်တုဲ သ္ပလွဳပရာဒုၚ်သဇိုၚ်ဗွဲမရှ်ေသှ်ေရဴဂဴရ၊ ပ္ဍဲကာလမွဲတ္ၚဲ သွက်ဂွံအာကၠောန်ကလောန်ကၟိတ်ဇကု ကၠာဟဂွံအာဂြိုပ်ဏီနူဂယးပြဟ်ဂှ် ကော်ကောန်ဝုတ်ဇကုတုဲ ဟီုဗကန်ဖျန်လဝ်သာ်ဝွံရ။
-
“ယွံကောန်ဝုတ် သ္ၚုခိုဟ်ခိုဟ်ကဵုဍာ်တှ်, ကၠေၚ်သွဟ်, တၚ်လာဲနွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒၞာဲတေံဒၞာဲဏံရ၊ ကော− ကောန်ဝုတ်က္ညကၠုၚ်ဒုၚ်ဒါန်မ္ဂး ဍုန်တိုပ်ဗစိန်လဝ်တုဲ ဗဂိန်ကဵုဒါန်ညိ၊ စၞစသုၚ်သၟေဟ်သှ်ေဒၟံၚ်ဂှ်ကောန်ဝုတ်လေဝ် စထောံဏး၊ ကောန်ဝုတ်စထောံကီု” ဟီုဂးလဴထ္ၜးတုဲ ဗကန်ဖျေံလဝ္ကဵုကောန်ဝုတ်ဇကုရ၊ ကောန်ဝုတ်ဂှ်မိၚ်တုဲ “ယွံမိ− မိမူစရော” ကောန်ဝုတ်ကလေၚ်သၟာန်ရ၊ ကာလဂှ် မိဟီု “ယွံကောန်ဝုတ် ပုၚ်လၟုဟ်− ပုၚ်ကၟုဟ်ကြံၚ်ကြံၚ်သှ်ေဒၟံၚ်နူကၞေံတေဴကဵုသွပုၚ်ဍာ်သံဂှ် စတုဲရကောန်” ။ -
ကောန်ဝုတ် မိၚ်ဂလာန်ယာဲဂှ်တုဲ “ယွံမိ ဗဂါပ်တတ္ၚဲဂှ် မုစပၠန်ရော” ထပ်သၟာန်ပၠန်ရ၊ ကာလဂှ် “ယွံကောန်ဝုတ် သွက်ဗဂါပ်တတ္ၚဲဂှ် ကၞောန်သ္ၚုဖက်ကဵုခၞေဝ်ကေဝ်သၠဆုတုဲ ဍုန်ပုၚ်ၜိုဟ်တောံလဝ်ယာဂုညိလေဝ်” ဟီုဗကန်ဖျုန်ကဵုကောန်ဝုတ်တုဲ တိတ်အာဂြိုပ်ရ၊ ဃောယာဲကဵုကောန်ညးၜါဟီုဗကန်ဖျန်ဒၟံၚ်ဂှ် − အယျမိတ္တထေရ်လေဝ် ကၠုၚ်ဒုၚ်ဒါန်ပိဏ္ဍပါတ်ပ္ဍဲကွာန် စိုပ်ကၠုၚ်ဗဒါဲသ္ၚိဂှ်တုဲ ဂွံမိၚ်ကေတ်ဂလာန်ဗရုရမျှာၚ်ညးၜါယာဲကဵုကောန်ဗီုဟီုဗ္တောန်ဖျောန်ဗကန်ဖျန်ဒၟံၚ်ရ၊ ဃောမိၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် သီုကဵုဂွံဓဝ်သံဝေဂတုဲ နကဵုဓဝ်သတိဇၞော်ဇၞော် မြဴသာ်ဝွံ ဒၠောံဗ္တောန်ဇကုဇကုရ။ -
“ဟေအ် − အယျမိတ္တကလၚ်ရံၚ်စံ သွက်ဒကာဗျန်ဇၞော် ဂွံစသုၚ်ပုၚ်သွဂှ် ပုၚ်လၟုဟ်− ပုၚ်ကၟုဟ်ကြံၚ်ကြံၚ်ကဵုသွပုၚ်ဍာာ်သံ၊ ကၞောန်သ္ၚုကဵုခၞေဝ်ကေဝ်သၠဆုၜိုဟ်ပုၚ်ယာဂု(ပုၚ်လှာၚ်ဒံ)တုဲ ညးစ၊ သွက်ဗှ်ေဂှ်ပုၚ်သ္ၚုခိုဟ်ခိုဟ်ကဵုဍာ်တှ်, ကၠေၚ်သွဟ်, တၚ်လာဲဂွံသ္ၚာဲဂွံၚိတ်ဗကန်ဖျန်ဖက်ဖက်လဝ်ရ၊ ပ္ဍဲလ္တူဗှ်ေသွက်ဂွံဂွံတိဍာ်ကၠံသွဝ်, ကျိုၚ်ကျဝ်ဗိုက်လတက်ကြက်ဂြပ်လောကဳ သ္ၚဳမၠာ်သာ်ဏံတုြ ဗီုလၟုဟ်ညးတံသ္ပဂရုကဵုဗှ်ေဟွံသေၚ်၊ ညးတံနွံပၟိက်ကဵုပိုန်လောကဳတုဲ လွဳဒုၚ်ဒဒိုက်ဖျိုက်လဝ်ဗှ်ေဟွံသေၚ်ပုဟ်” ။ -
“ဟာဲအယျမိတ္တ ညးတံနွံပၟိက်ကဵုတသိုက်ပိုန်ဘိုက်လောကုတ္တဵုမဂ်ဖဵုနိဗ္ဗာန်မွဲဟာန်ကေုာံ မၞိဟ်ဒေဝတဴတုဲဟေၚ် ညးတံသ္ပဂရုယွံသွံလဝ်ဗှ်ေရ၊ တသိုက်ညးတံမရန်တၟံလဝ်ဂှ် ဗှ်ေဇိုန်ကဵုမာန်ညိဟာ၊ ဗၞတ်ကိလေသဟွံအိုတ်ဟွံကုတ်ဗပိုတ်ကၠေံအာသတမ္ဂး ဗှ်ေဟွံထေက်ကဵုစသုၚ်ပုၚ်သွဒကာတၠဒါန် ဒကာဗျန်ဇၞော်ဏံရ၊ စဟွံထိုက်ကြိုက်လးလးရယ”ဂးတုဲ ဟွံလုပ်ဒုၚ်ပိဏ္ဍပါတ်ကလေၚ်စဴအာရောၚ်။ -
အတိုၚ်ဒၠောံဗ္တောန်လဝ်ဇကုဇကုဂှ် ကလေၚ်စဴအာလွဳပရာပ္တိတ်ဇြဟတ်ကဵုဓဝ်ပၟဝ်ဒးသၞောတ်တုဲ ဟိုတ်နူဒၟံၚ်ကၠုၚ်ကၠာကၠာတေံ သဳလဟွံကၠိၚေတ်ဒ္ဂေတ်သ္အးဇ္ၚးလောန်စိ၊ ချိုန်ခဏဂှ်ဟေၚ် ဂွံဓဝ်တၟေၚ်တၟဟ်ကလိဂွံအရထဟတ္တမဂ်ပြဟ်ပြဟ် ဒှ်အာတၠအရှန်ရောၚ်၊ ကလိဂွံဓဝ်တၟေၚ်တၟဟ် ဒှ်အာတၠအရှန်တုဲ ကလေၚ်ရံၚ်အခိၚ်သွက်ဂွံအာဒုၚ်ပိဏ္ဍပါတ်ရ၊ အခိၚ်နွံမဏီ တီကေတ်သာ်ဂှ်တုဲ လုပ်ဒုၚ်ပိဏ္ဍပါတ်ရ။ -
ဃောဒေံဝုတ်မၚ်စၟဳဒၟံၚ်ကောဂၠုဂှ် လုပ်ဒုၚ်ပိဏ္ဍပါတ် ညာတ်ဒးမုက်မတ်ယးတၟးမၞုံကဵုစၠးစရာဲကျာ်သြဳဣိန်ရဳဒးရးတုဲ သီုကဵုမလျုၚ်ဇြၚ်သ္ဍိုက်ဟေၚ် ပြေၚ်အပေါတ်ဒါန်ဂံၚ်ဂံၚ် လံၚ်စုတ်ပိဏ္ဍပါတ်ပ္ဍဲဗဗေၚ်ကောဂၠုရ၊ ဒေံဝုတ်သ္ဂောံညာတ်ကေတ်မုက်မတ်ကောဂၠုကေဝ်ဇြုၚ်လျုၚ်ကဵုစိုတ်တုဲ ဗဵုလ္ၚောဝ်ထောံဖဲဖဲ ပၚ်တဲမိပ်မိပ်ရ၊ (ရာဒနာမိတ်တန်ဒှ်ဂွံ)တုဲ ကလေၚ်စဴအာဂြိုပ် သ္ပပြဘိုက်ပိဏ္ဍပါတ်ဗွဲမဒးရးရောၚ်။ -
စိုပ်အခိၚ်ကလေၚ်စဴကၠုၚ်သ္ၚိရ၊ ပ္ဍဲကာလမိစိုပ်ကၠုၚ်သ္ၚိဂှ် ဗီုစိုတ်ဒှ်ဗီုမြဟ်မြဴ လဴထ္ၜးကဵုမိသာ်ဝွံရ။ “ယွံမိ မုက်မတ်ကောဂၠုပိုဲပ္ဍဲတ္ၚဲဏံ သ္အးဇ္ၚးဒးရးကေဝ်ဇြုၚ်လျုၚ်ဗွဲမလောန်ရအဴ”ဂးတုဲ “အေ − ကောန်ဇၞော်အဲပ္ဍဲတ္ၚဲဏံ ကိစ္စခၟဳအာစိုပ်ဒတုဲတုဲရသွံ”ဂးတုဲ အိုဟ်တၟိုဟ်မိပ်စိုတ်ဗွဲမလောန် သီုကောန်သီုယာဲရောၚ်။ (တဝှ်အဋ္ဌကထာသုတ်မှာဝါမဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ်ဗောဇ္ဇျၚ်္ဂပဗ္ဗ) -
-
ဂလာန်ဗတိုက်ဖအောဝ်။ −−−−− ။ ဂကောံသၚ်ပရဲသၚ်ပြဲပြဲမြဴသာ်ဝွံ မၚ်မွဲလဝ်သဳလသိက္ခာဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်ဒၟံၚ် ညံၚ်ဂွံဗဗွဲထိုက်ကြိုက်ကဵုမၞိဟ်မသ္ပရှ်ေသှ်ေရဴဂဴအဲပရဲ ပၚ်တဲဖျေံက္ဍိုပ် ဖါပ်ဗ္စကဵုဒါန်တံဂှ်ရ၊ ဂကူရာမညပိုဲ သှ်ေၜက်ဒၟံၚ်လၟုဟ်တံဂှ်လေဝ် သ္ပအာရီုပၠောပ်စိုတ်ကဵုဂုဏ်သၚ်မဖှ်သာ်ဂှ်တုဲ ခၟဳသၚ်ပိုဲရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ်ပ္ဍဲခေတ်လၟုဟ် − အစံၚ်အ္စာဇကု ဘာအ္စာဇကုမတန်တဴတံဂှ်လေဝ် လၟောဝ်ဏာစိုတ်ကဵုဂုဏ်သၚ်ပရမတ်တေံညိ။
-
ပိုဲမရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ်အစံၚ်အ္စာဇကု သၚ်ဘာဇကုတံဂှ် ဟိုတ်နူဒှ်ဒၟံၚ်ဘဝပုထုဇန်စိ၊ လဆောဝ်လဆောဝ်ဒ္ဂေတ်ယောၚ်ယာ ဒစေၚ်ဗၠေတ်အာတုဲ အလဵုအလဵုဇကု ဒးပလေဝ်ရ၊ ဒကာပစ္စယ်ပန်ဇကုဇကုလေဝ် ဒးဘိုၚ်ပလေဝ်ဒးဘိုၚ်ကဵုသတိရ၊ ဝတ်ညံၚ်ဂွံပြေ ဒးပရေညးသ္ကံရ၊ (စွံစိုတ်ဟွံဒးပကၠုၚ်ဂးကဵုအဲ) လ္ပကဵုဂွံဒှ်ညိ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုစွံစိုတ်ဟွံဒး “ဂၠုၚ်အဲအဲဍိုက် ဗၠိုက်စှ်ေဆံၚ်ဍေံ” ဂးသာ်ဂှ်တုဲ ဗီုဇကုဒးစိုတ်ဇကုမံၚ်, ဗီုဇကုမိက်ဂွံကၠောန် ဇကုကၠောန်ဟွံခိုဟ်ရ၊ ဇကုဇကု− ဇကုပလေဝ်ကျေဝအိုတ်ရောၚ်ဂှ် ညးလဵုမွဲလေဝ် ဂွံၚ်ပ္တိုန်ဒုဟ်ရောၚ် ။ -
ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− ရန်ကဵုဂုဏ်သၚ်အရဳခၟဳတန်လ္တူဂကူသၠုၚ်အိုတ်တေံတုဲ သၚ်ပုထုဇန်ခၟဳကလျာဏခေတ်လၟုဟ် အ္စာပိုဲကဵုလဝ်ဒၠောံဗ္တောန်စၞောန်ထ္ၜးလဝ်ဂၠံၚ်တြဴ သွဝ်ဗြီုနိဗ္ဗာန်တံဂှ် ဒှ်ညးမဍိုက်ပေၚ်တဴကေုာံဂုဏ်အနန္တ၊ ယဝ်ရပၠောပ်စိုတ်သ္ပအာရီုကဵုဂုဏ်သၚ်ဇေတ်ဇေတ်မ္ဂး ဒးကလိဂွံတသိုက်မၞိဟ်ဒေဝတဴနိဗ္ဗာန်ရောၚ်ဂှ် ပ္တေဟ်စှ်ေစိုတ်အိုတ်ညိ
ဝတ္ထုသၟိၚ်အိန်ကဵုဂၞကျာ်သုဇာတာ စှ်ေပတုဲဒါန်ပ္ဍဲဍုၚ်လိုက်
-
ပၞောဝ်ကဵုဒေဝတဴနွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ဂှ် (ဒေဝတဴကတဵုဒှ်ဒေဝတဴအပ္ဍဲခေတ်သာသနာတံဂှ်) အရာအိုတ်သီု မပ္တံကဵုပိုန်သမ္ပတ္တိဇၞော်ပြဲသၠဲလးလ္တူနူဒေဝတဴ ကတဵုဒှ်ဒေဝတဴမ္ၚးသာသနာတံဂှ်ရ၊ ဒေဝတဴလ္ၚဵုတံဂှ်လေဝ် ပိုန်သမ္ပတ္တိကဵုသာ်လျးအရံၚ်ဇကုဂှ် စၠးစရာဲလောန်ကာဲနူသၟိၚ်အိန်ကွေံကွေံကြာန်ကြာန် တၟေၚ်တၟဟ်အာမာန်ဒၟံၚ်ရောၚ်။
-
ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဒးကာလမွဲဝါဂှ် မှာထေရ်ကဿပဓလိုက်ကတဵုနူ−နိရောဓသမာပတ်− တိတ်နူဓမ္မဝတ်ဗ္စာရဏာဓဝ်ဂှ်တုဲ အာဂၚေၚ်ဒုၚ်ဒါန်ပ္ဍဲကွာန်ညးမဒိုက်ဒိန်ဝါတ်ခါဲတံဂှ်ရ၊ သွက်ဂွံယိုက်ဒိုက်ထံက်ပၚ်ညးမဒိုက်ဝါတ်ဂတ်တံဂှ်တုဲ ဒးအာဒုၚ်ဒါန်ပိဏ္ဍပါတ်ရ။ (ဣဝွံ ဓမ္မတာကျာ်တၠအရှန်တံရ၊) ဃောက္ညလုပ်ဒုၚ်ဒါန်ပိဏ္ဍပါတ်ပ္ဍဲကွာန်ညးမဒိုက်ဝါတ်ဂှ် သၟိၚ်အိန်ကဵုဂၞကျာ်သုဇာတာ ပၠေၚ်ဗဒှ်လဝ်ရုပ်မၞိဟ်ဗျုဗျု မၞိဟ်ဝါတ်ဝါတ်ကေုာံ သမ္ဘာကဵုတၠသ္ၚိတုဲ နကဵုဣဒ္ဓိအာနုဘဴဇကုဟေၚ် နိမိတ်ဗဒှ်သိုၚ်ခၞံလဝ်သ္ၚိဍောတ်ဍောတ်မွဲပ္ဍဲတံကွာန်ဋ္ဌာန်အရာပ်ကၠာအိုတ်ရ။ -
သၟိၚ်အန်ကဵုဂၞကျာ်ဂှ် ပ္တောံလဝ်ရုပ်မၞိဟ်ဗျုဗျုဝါတ်ဝါတ်ခါဲခါဲ တက်တာဲသိုၚ်သ္ၚိဂၠံၚ်လုပ်အာကွာန်ကၠာအိုတ်ဂှ်တုဲ တန်တဴဒၟံၚ်ရ၊ တၠအရှန်မှာထေရ်ကဿပလေဝ် ဟဂွံချပ်ဗ္စာရဏာစၚ်ခြၚ်တၟေၚ်တၟေၚ်တၟဟ်တၟဟ်တုဲ ညာတ်အာအနော်ကဵုဣနော်ညးၜါ ဗီုကၠောန်ဒၟံၚ်ကလောန်ကၟိတ်ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဂှ်ရ၊ နာဲပိုဲမှာထေရ်ကဿပဂှ် သ္ဂောံာတ်ကေတ်ညးၜါမေတ္တာကရုဏာကတဵုဒှ်ဆာန်ဍူဗွဲမလောန်တုဲ ဒတဴဒေါံဒၟံၚ်ပ္ဍဲဂတမုက်သ္ၚိဂှ်ရ။ -
အနော်ဂှ်လေဝ်ညာတ်အာခၟဳမွဲဇကု နကဵုမတ်ခဗုၚ်ခဗုၚ်သပါသပါ ကၠာကၠးကဵုဟွံကၠး ဟွံတၟးပ္ဍဲမတ်ကွေံကွေံတုဲ သီုကဵုပေါတ်ဇွိတ်ဒၟံၚ်မတ်, မၠာ်ဗ္ၜေက်ကၠေက်ဒၟံၚ်မတ်ဇကုဂှ် ကရေဝ်ကရောတ်တိုန်သာ်ဝွံရ၊ “သြ− တၠဂုန်မွဲဇကု ဒတဴဒၟံၚ်ပိဏ္ဍပါတ်ပ္ဍဲဂတမုက်သ္ၚိဖိုဟ်ရောၚ်သွံ၊ ဝါတ်ရဝါတ်ရ− မုလေဝ်ဟွံမွဲရဒှ်၊ မူသာ်လေဝ်ဟွံမွဲပုဟ်ဒှ်”ဂးတုဲ တိတ်ကၠုၚ်ဗဒါဲဂါဲလုပ်ဇရေၚ်မှာထေရ်ရ၊ ကာလဂှ် “ဟိဟ်−တၠုဂုန်ဇၞော်ပိုဲရသွံ၊ ဟေအ်ၝောံ မုဂှ်နွံဏီရော” သၟာန်တိုန်လဝါဲဂှ်ရ။ -
ဣနော်ဗျုဂှ်လေဝ် ပပၞရပ်လံၚ်ညံၚ်ကဵုဂၠာဲရံၚ်လပါ်တေံလပါ်ဏံ ဆော်တေံဆော်ဏံ ပၠံထောံအခိၚ်တုဲ လံညိဂှ် “အဵုအဓဳ− နွံဏီဟေအ် နွံမဏီ” ဟီုဟီုဂးဂး ဃရေက်ဃရေက်ဟဗေက်ဗဗေက်တိတ်ကၠုၚ်တုဲ လံၚ်စုတ်ပုၚ်သွမွဲဗဗေၚ်အဃောဂှ်ပၠန်ရ၊ ဃောံလံၚ်စုတ်ပ္ဍဲဗဗေၚ်ဂှ်လေဝ် သၟူပုၚ်သွမောဝ်ပ္ဍးတၟာဲအမြာဲဗျဳဗျာပ်အာအလုံအရာပ်မွဲရ။ -
ပ္ဍဲကာလဂှ် တီဒဒှ်သၟိၚ်အိန်တုဲ ဟီုပ္တိုန်ဒုဟ်ဂရိုဟ်ဗျိဗဂိကတောဝ်မတ်သာ်ဝွံရ၊ “ဟာဲသၟိၚ်အိန်ဒေဝိန်သွဝ်ၜါ အဲကၠုၚ်ဒုၚ်ဒါန်ပိဏ္ဍပါတ်လၟုဟ်ဝွံ နွံပၟိက်မိက်ဂွံယိုက်ဒိုက်ထံက်ပၚ်ညးမဒိုက်ဂတ်ဝါတ်ခါဲတံဂှ်ရ၊ သၟိၚ်အိန်ဗီုဗှ်ေဏံ ကၠုၚ်သ္ပပ္တောံလဝ်မၞိဟ်ဒိုက်ဂတ်ဂွံဟာ, အဲယိုက်ဒိုက်ဗှ်ေဟွံသေၚ်”ဂးတုဲ သၟိၚ်အိန်ကလေၚ်လ္ၚောဝ်ပ္တီသာ်ဝွံရ။ -
“ယွံတၠဳပိုန်ပိုဲဍိုက်တံဂှ် ဒှ်သၟိၚ်အိန်မ္ၚးသာသနာတုဲ ပိုန်ဟာန်ဘိုက်ဘက်ဒှ်တံဟွံဇၞော်လးလးရကျာ်၊ ၜိုတ်ဒေဝတဴကၠုၚ်နူအပ္ဍဲသာသနာဂမၠိုၚ် ဟွံတုပ်သၟဟ်ဟွံဒှ်တသိုက်ကွေံကွေံ, ဟွံဂဵုလဟဵုရာၚ်ဆာဲကွေံကွေံတုဲ ဒှ်ဒေဝတဴဒိုက်ဒိန်ဝါတ်ခါဲစရာဲကျာ်သြဳဟွံမွဲအှ်ေရကျာ်၊ ပိုဲဍိက်တံ ပြိုၚ်ပကာန်ကဵုဒေဝတဴအပ္ဍဲသာသနာဟွံမာန်ရကျာ်” လ္ၚောဝ်ပ္တီအတိုၚ်မဒှ်ဍာံစၟတ်တုဲ “အဟောဒါနံပရမဒါနံ၊ ကဿပသုပ္ပတိဋ္ဌိတံ” ဒါနဝွံ အသဝ်ကွေံကွေံရသွံ၊ မိပ်စိုတ်ကွေံရသွံ၊ ဒှ်ဒါနပရဲပြဲကွေံရသွံ၊ ဒါန်ပရဲဝွံ တန်တဴပ္ဍဲတၠဳပိုန်ကဿပတုဲရသွံ” ကြီုတိုန်တုဲ ကလေၚ်စဴအာဍုၚ်သွဝ်တာဝတိံတေံရောၚ်။ -
ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− ဂကောံသၚ်အရဳဂမၠိုၚ် ဍိုက်ပေၚ်ကဵုဂုဏ်မြဴသာ်ဝွံ ရေၚ်တၠုၚ်နၚ်အပေါတ်ဒါန်ူဋ္ဌာန်ဇမ္ၚောဲ ဗွဲဒဒိုက်ဇၞော်ဒဒိုက်ဍောတ် (သၟိၚ်အိန်ပ္တောံလဝ်မၞိဟ်ဗယုဗျုဗျုဗျဗျကုန်ကုန်ကိုက်ကိုက် အခိုက်ညးဇတုက်ဇတဝ်ၚေက်ကဝ်မတ်သပါ နူသွဝ်တာဝတိံဒးစှ်ေကၠုၚ်ဍိုက်လိုက် ဂၠိုက်ဂၠာဲသ္ၚဳရံၚ်ဂၠံၚ်ဍာန်သ္ၚောဲကွေံကွေံ ပ္တေံဖဵုဒိဋ္ဌ)တုဲ အလုံသတ္တလောကအိုတ်သီုဗၞတ်မကဵုဒါန်သၠးပိုန်ဟာန်ဂြပ်ရတ်ဂှ် ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်ထိုက်ကြိုက်ကွေံကွေံရောၚ်။ -
-
ဂလာန်ဗတိုက်ဖအောဝ်။ −−−−−။ ထံက်ရံၚ်ကဵုတၠုၚ်လအာဝတ္ထုသုတ်ဇာတ် ညာတ်ကေတ်သက်သဳဏံတုဲ မၞိဟ်နွံကဵုညာဏ်ပညာဍာံဍာံပြပြံတံဂှ် ၜိုန်ရးသ္ဂောံဒုၚ်စသိုၚ်ပိုန်ဟာန်ဒေဝတတဴဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ကီုလေဝ် ဟွံပေၚ်ပၟိက်ရ၊ ဟွံတရိုပ်ကဵုစိုတ်ဏီ, ညာတ်ကေတ်ဟိုတ်တၞံတံမူလဖဵုဒါန်, ဂုဏ်ဒါန်တၟေၚ်တၟဟ်စိုတ်မြဟ်လောန်အာတုဲ နူးကဵုဂၠံၚ်တြဴဍုၚ်သွဝ်မသ္ၚောဲတေံဂှ် ယိုက်ဂၠေၚ်ရေၚ်တၠုၚ်နၚ်ဝတ္ထုဒါန်အိုတ်ရ။
-
ဟိုတ်နူရေၚ်တၠုၚ်နုၚ်နူဋ္ဌာန်ဇမ္ၚောဲတုဲ ကၠုၚ်ကဵုဒါန်ဂှ်ရ၊ မၞိဟ်တၠပိုန်ဇၞော်ဇၞော် ပ္ဍဲကာလလၟုဟ်ဏံလေဝ် ပ္တဝ်ပ္တောံစွံဗီုပတုပ်ကဵုသၟိၚ်အိန် − ဝတ္ထုသုတ်ဇာတ်သၟိၚ်အိန်တုဲ ဗွဲမပ္တေဟ်ကေတ်ကံ, ဖဵုကံဒးကၠောန်ခၞံဒါနကုသဵုကွေံကွေံရ၊ ဆၜိုတ်အစောံညာန်မၞုံဂှ် ယဝ်ရကၠိုဟ်ခၠၚ်ကေတ်မ္ဂး ပတုဲစရၚ်ဓဝ်ကုသဵု ကဵုဒါန်အိုတ်ကၞောတ်ရော်ၚ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ညံၚ်ဂွံကၠိုဟ်ခၠၚ်ဂုဏ်ဖဵုဒါနဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ် ဒးဂလိုၚ်ဒါနပ္ဍဲအပ္ဍဲသာသနာ၊ ဖဵုဒါန်မ္ဂးသာသနာအောန်အပ္ဍဲသာသနာဂၠိုၚ်ဂလိုၚ်ပ္တိုန်သတိသဒ္ဓါပညာတုဲ ရနုက်ဗပေၚ်အာဒါနပါရမဳအိုတ်ညိ ကလောမည်တံ။ -
-
ပိုဲမရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ်အစံၚ်အ္စာဇကု သၚ်ဘာဇကုတံဂှ် ဟိုတ်နူဒှ်ဒၟံၚ်ဘဝပုထုဇန်စိ၊ လဆောဝ်လဆောဝ်ဒ္ဂေတ်ယောၚ်ယာ ဒစေၚ်ဗၠေတ်အာတုဲ အလဵုအလဵုဇကု ဒးပလေဝ်ရ၊ ဒကာပစ္စယ်ပန်ဇကုဇကုလေဝ် ဒးဘိုၚ်ပလေဝ်ဒးဘိုၚ်ကဵုသတိရ၊ ဝတ်ညံၚ်ဂွံပြေ ဒးပရေညးသ္ကံရ၊ (စွံစိုတ်ဟွံဒးပကၠုၚ်ဂးကဵုအဲ) လ္ပကဵုဂွံဒှ်ညိ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုစွံစိုတ်ဟွံဒး “ဂၠုၚ်အဲအဲဍိုက် ဗၠိုက်စှ်ေဆံၚ်ဍေံ” ဂးသာ်ဂှ်တုဲ ဗီုဇကုဒးစိုတ်ဇကုမံၚ်, ဗီုဇကုမိက်ဂွံကၠောန် ဇကုကၠောန်ဟွံခိုဟ်ရ၊ ဇကုဇကု− ဇကုပလေဝ်ကျေဝအိုတ်ရောၚ်ဂှ် ညးလဵုမွဲလေဝ် ဂွံၚ်ပ္တိုန်ဒုဟ်ရောၚ် ။ -
ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− ရန်ကဵုဂုဏ်သၚ်အရဳခၟဳတန်လ္တူဂကူသၠုၚ်အိုတ်တေံတုဲ သၚ်ပုထုဇန်ခၟဳကလျာဏခေတ်လၟုဟ် အ္စာပိုဲကဵုလဝ်ဒၠောံဗ္တောန်စၞောန်ထ္ၜးလဝ်ဂၠံၚ်တြဴ သွဝ်ဗြီုနိဗ္ဗာန်တံဂှ် ဒှ်ညးမဍိုက်ပေၚ်တဴကေုာံဂုဏ်အနန္တ၊ ယဝ်ရပၠောပ်စိုတ်သ္ပအာရီုကဵုဂုဏ်သၚ်ဇေတ်ဇေတ်မ္ဂး ဒးကလိဂွံတသိုက်မၞိဟ်ဒေဝတဴနိဗ္ဗာန်ရောၚ်ဂှ် ပ္တေဟ်စှ်ေစိုတ်အိုတ်ညိ
ဝတ္ထုကောန်ဒေဝတဴဗြဴလာဇာ
-
ပ္ဍဲလက်ထက်ကျာ်တြဲဝွံ သၟဝ်ဗြဴဒိုက်ဂတ်မွဲဂှ် အဃောမၚ်ဒၟံၚ်ဝါတိဗ္ၚပ္ဍဲတာဲဇကု သွက်ဂွံသ္ပဇွောံမစၞစသုၚ်ဗပေၚ်ဗုၚ်ဂၞဴတုဲ ဏှာလဝ်ဗ္ကလၟိုန်ရ၊ ရဲသၟာဗ္ၚအပေါတ်စၞစသုၚ်သ္ၚုပလေၚ် ပေၚ်တိုၚ်ပေၚ်နအပၠိတ်ရ၊ ဃောဂှ် မှာထေရ်ကဿပ ဓလိုက်ကတဵုတနူ−နိရောဓသမာပတ် မၠာ်သ္ၚဳညာတ်အာသၟဝ်ဗြဴဒိုတ်ဂတ်တုဲ အာဒုၚ်ဒါန်ပိဏ္ဍပါတ်ပ္ဍဲဝါတိဗ္ၚရ။
-
သၟတ်ဗြဴလေဝ် သီုကဵုမအိုဟ်တၟိုဟ်မိပ်စိုတ်ဂှ် ဗ္ကဏှာလဝ်သွက်ဇကုဂွံစ ဆၜိုတ်မၞုံလံၚ်စုတ်ပ္ဍဲဗပေၚ်တုဲ ဃောမကလေၚ်စဴတာဲ, ရာ်−ဂှ် ဇြုံဒွံကိတ်ဒးပ္ဍဲဇုက်ဗၞၚ် ဇဵုဗၞၚ်စုတိအာလဝါဲဂှ်ရ၊ သီုကဵုမဗှ်ဗၞုဟ်စိုပ်ကုသဵုဇကုဂှ် ပြံၚ်အာဘဝတုဲ အာကတဵုဒှ်ကောန်ဒေဝတဴဗြဴပ္ဍဲသွဝ်တာဝတိံ သီုကဵုမလဟိၚ်လဟာဲကွတ်တကဲတၠာဲလဝ် ပ္ကဴဗ္ကဒိပ်ပေၚ်က္ဍတ်မံၚ်ပ္ဍဲပြသာဒ်လွဳမာန်ဋ္ဌာန်ဒၟံၚ်ဇကုရ၊ ကောန်ဒေဝတဴဗြဴဂှ်လေဝ် လာဇာ−မ္ဂးယၟုရ၊ [ဗကဂှ် ကော်ဗတ်ဝေါဟာပါဠိ “လာဇာ”၊ သ္ပဟိုတ်ကဵုဗကတုဲ လာဇာ မ္ဂးယၟုရောၚ်။] -
ကုသဵုသၟတ်ဗြဴဝွံ ၜိုန်ရအောန်သၟတ်ဍောတ်သွတ်ကီုလေဝ် ကလိဂွံဖဵုပြဲသၠုၚ် သ္ဂောံဒုၚ်စသိုၚ်ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ဇၞော်ဇၞော်ရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် ကောန်ဒေဝတဴဗြဴ သၟိက်မိက်ဂွံရော်ဂုန်မှာထေရ်ကဿပ မိက်ဂွံပတုဲဝတ်ဇၞော်ဝတ်ဍောတ်တုဲ စှ်ေကၠုၚ်နူဍုၚ်သွဝ်ရ၊ ကာလစှ်ေကၠုၚ်နူဍုၚ်သွဝ် ပ္တဝ်မုက်ရံၚ်သ္ၚဳဂါံချဳစိုပ်အာဂိုဟ်လိုဏ်မှာထေရ်ကဿပတုဲ ဟိုတ်နူမှာထေရ်ကဿပဟွံဒုၚ်ပတုဲဝတ်စိ သီုကဵုနရိုအ်ဗြီု, အီခၟောံဂှ်ဟေၚ် ကလေၚ်စဴအာဍုၚ်သွဝ်တာဝတိံတေဴရောၚ်။ -
-
အသိၚ်ကုသဵုကဵုဖဵုဂဗကျာ်။ −−−−−− ။ ဃောကောန်ဒေဝတဴဗြဴလာဇာကလေၚ်စဴအာဍုၚ်သွဝ် သီုကဵုယာံတသဝ်တသောန်အောန်စိုတ်ဂှ် ကျာ်တြဲပိုဲသ္ဂောံညာတ်ကေတ်တုဲ တွံကဵုဓဝ်ရ၊ ဂွံကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓရ်ကျာ် ဗွဲပရှ်အဃောဂှ်ဟေၚ် ဒှ်အာသောတာပန် တန်တဴပ္ဍဲပူဂဵုအရဳတုဲ ကိစ္စသၟတ်ဗြဴစိုပ်တြဴဗွဲမလောန်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− သာ်အရဳခမဳတန်လ္တူဂမၠိုၚ် မဖှ်ညံၚ်ရဴသာ်ဝွံ မတုပ်ကေုာံတိဗ္ၚထၟိက်တိဇိက်ခိုဟ်ခိုဟ်ပြဲပြဲ ဟၟဲကဵုပ္တောံၜတ်ဂှ် ဒှ်သွက်ညးတၠဒါန်ဂွံတဵုဂြာတ်ကလုတ်မဗဳဇ မတွံဂး ဒါနကုသဵုတုဲ ကလိဂွံဖဵုစဵုကဵုဒှ်အာအရဳကြဳအာနူကိလေသရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− အသိၚ်ကုသဵုကဵုဖဵုဂဗကျာ် ဒးသ္ဂးပ္ဍဲအရာဂုဏ်ဝွံရောၚ်။
-
တဝှ်အဌကထာဓမ္မဝတ္ထုကောန်ဒေဝတဴဗြဴလာဇာ ပ္ဍဲကဵုဝတ္ထုသုတ်ဇာတ်ဝွံ ဟိုတ်နူဂွံပတုဲကုသဵုဂွံကဵုလဝ်ဒါန်ဗ္ကဗၞတ်ညိညဂှ် ဆၜိုတ်ကလိဂွံပိုန်သမ္ပတ္တိဍုၚ်သွဝ်ဟွံကဏီ၊ ကလိဂွံဖဵုဇၞော်ပြဲသၠဲလးစဵြကဵုအာစိုပ်ဒဒှ်သောတာပန်လေဝ် ဒှ်အာမာန်တုဲ ဟီုဂးပစၟတ်သမ္တီစ “ကဵုတၟာမဇြဲ ဂွံတၟာတၞံဇြဲ” ရောၚ်။ (ကဵုတၟာအိက်စဲ − ဂွံတၟာတၞံဇြဲရ) ။ -
-
ဂလာန်ဗတိုက်ဖအောဝ် ။ −−−− ။ ကောန်ဇာတ်မိမယာဲအပါဆာန် မၞုံကဵုဒ္ဂေတ်ခိုဟ်ခိုဟ်ဍိုဟ်ဍိုဟ်ကေက်ကေက် စဳစဳကၠးကၠးလ္ၚဵုတံဂှ် ၜိုန်ရဇကုပတုဲဒးလဝ်အကုသဵုကၠာကၠာတေံနွံကီုလေဝ် ယဝ်ခါရဟွံကဵုဖဵုဏီမ္ဂး စဵုကဵုဒှ်အကုသဵုဇၞော်ဇၞော် စဵုကဵုဒၟံၚ်စံၚ်ဟွံမာန်ဟွံသေၚ်ရ၊ တီအခၚ်ကၠောန်ဒးကလောန်ပရေံဂှ် ဖအောန်ဖျေံပၠန်ဂှ် ဒှ်ကောန်ဇာတ်ကၠိုဟ်ကၠိုဟ်ရ၊ အကုသဵုဂကူဂှ်ဂှ် ညံၚ်ရဴဟွံမွဲ နွံပၠန်ရအောန်စှ်ေကွေံကွေံ ပ္တေံဓဝ်သတိတုဲ ဆုတ်ကလေၚ်ထောံရောၚ်။
-
ဟိုတ်ဂှ်ရ− အကုသဵုတဲဇၞော် ညံၚ်ဟဂွံမံက်တိုန်ပြဟ်, ညံၚ်ဟဂွံကတဵုဒှ်ဗွဲကြဴ, သွက်ဂွံဗၠးဂမ္တဴဂမ္တာန် ပွသရာံပါပ်ဂှ် မၚ်မွဲကာယပါၚ်စိုတ်တုဲ ယဝ်ရဂွံရနုက်ဗပေၚ်အာပါရမဳသိုက်သိုက်သဳသဳမ္ဂး သွက်ဂွံအာစိုပ်ဘဝမခိုဟ်ၜိုဟ်သိုဟ်အလုံခန္ဓမွဲ ဗၠေတ်ဟွံမာန်ရ၊ မိက်ဂွံဂွံဍာံဍာံမ္ဂးတှ်ေ ကြပ်စိုပ်နိဗ္ဗာန် ဟီုစမာန်ဒၟံၚ်ရ၊ အကုသဵုဂှ်ဖအောန်, ကုသဵုဂှ်ကၠောန်ကွေံကွေံတုဲ ကြပ်ကဵုနိဗ္ဗာန်ဍာန်ဗၠးဂစိုတ် အရိုဟ်တ္ၚဲရ။ -
ဘဝလၟုဟ်ဂှ် ဒှ်ဘဝဇၞော်နူလ္တူချိုတ်ဂျိုၚ်ဏီရ၊ ဒှ်ဘဝကိစ္စနူဇၞော်နူချိုတ်ဂျိုၚ်ဏီရ၊ ပ္ဍဲဘဝလၟုဟ်ဝွံ − ယဝ်ခါရဒၟံၚ်ထောံဍိုန်ဍိုန် ဗၠေဲဗၠေဲ, ၜေဲၜေဲဝေက်ဝေက် ဟွံဃရေက်ပလေဝ်တေဝ်လဝ်ဇကုဆဒှ်ကဵုဒှ်မ္ဂး − သွက်ဂွံစၟဳစတိတ်ဗၠးနူဒဒိုက်ဝဋ်သံသာဂှ် သ္ၚောဲလ္တူသ္ၚောဲအာရ၊ ဂွံပ္တိတ်ဇြဟတ်ထတ်ထတ်စောံစောံ ဟွံရောံဟွံဒညသဒှ်တဴမ္ဂး − သွက်ဂွံသၠုၚ်တိုန်အဆံၚ်လ္တူလေဝ် ဟွံဝါတ်သွက်ဂွံတိတ်ဗၠးနူဒဒိုက်ဝဋ်သံသာလေဝ် ဟွံဝါတ်ရ။ -
ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်စိ− စိုတ်ဇကုညံၚ်ဂွံခိုဟ်တိုန် ဇကုဒးပခိုဟ်, ဘဝဇကုညံၚ်ဂွံသၠုၚ်တိုန်ဇကုဒးသၠုၚ်, ဒ္ဂေတ်ဇကုညံၚ်ဂွံကျေဝ် ဇကုဒးပလေဝ်, ဒးဝေတ်ဗ္တောန်ဖျောန်ဇကုဇကု, သီုကဵုမဗ္စာရဏာလပါ်အကုသဵု ဟွံက၆ုက္တဵုဒှ် စိုတ်ကဵုမြဟ်ဒၟံၚ် ညံၚ်ရဴသၟတ်ဗြဴဗ္က − မိလာဖာဂှ်တုဲ သြဝ်ပ္တိတ်ဇြဟတ်ပ္ဍဲကလောန်ကုသဵုရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲအိုတ်ညိ။ -
-
ဂါထာသွက်ဂွံပတိုန်ပါၚ်
-
ဨဝံနဝဟိဂုဏေဟိ၊ လောကမှိဝိဿုတံဂဏံ။
-
သာသနံစိရဓာတာရံ၊ ဝန္ဒာမိတဳဟိသာဒရံ။
-
ဨဝံနဝဟိဂုဏေဟိ၊ န−ကဵုဂကောံဂမၠိုၚ်ဒ္စိတ်, မၞုံလ္အိတ် အနုတ္တရ, မၞုံတံ−သုပ္ပဋိပန္နဝွံ။ လောကမှိ၊ ပ္ဍဲ− ဘုံပိထပ်ဟွံကြပ်စိုပ်ဘဝဂ်။ ဝိဿုတံ၊ တၠဳ−ဂှ် ဒမပြာကတ်ပ္တောံၜတ်ညိဟွံမွဲ။ သာသနံ၊ န်− သာသနာ, ခရာပန်အသၚ်ဃဲကဝ်, ဂွံတဝ်ဂွံစုက်, ဂွံလုက်ဒးမွဲဝါ, မြာကလိဂွံဝါတ်လောန်။ စိရဓာတာရံ၊ တၠဳ− ဂှ်ဒမရေၚ်တၠုၚ်, ဒုၚ်ဒဒိုက်ဖျေံပကတ်၊ ဝတ်နွံဖိုန်ကဵု, နူတွဵုအဆက်အဆက်, လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲ။ -
ဂဏံ၊ န်− ဂကောံသၚ်အရဳ, ခမဳပြဲသ္အး, စိုတ်ဓါတ်တၟးတၟောန်။ တဳဟိ၊ န−ကဵုကလောန်ဒွါရပၠ, ကာယလေဝ်ချဳ, ဝါစဳလေဝ်ပံက်, စိုတ်ဟွံဍံက်အာ, ပိပြကာဂမၠိုၚ်။ သာဒရံ၊ ၚ်− မၞုံကဵုပွမရှ်ေသှ်ေရဴဂဴဂှ်တုဲ။ ဝန္ဒာမိ၊ ပ္ဍံ− လ္ၚောဝ်ဖျေံက္ဍိုပ်, ဗစိုပ်တိမွဲတၚ်, ဂုဏ်သၚ်ကဵုလျုၚ်, ဖျုၚ်စိုတ်ကဵုမြဟ်, ဗှ်ဂုဏ်ထိုၚ်သး, ထ္ၜးဖဵုစိုပ်သၚ်, ํပၚ်ခၠံသၟိပ်တဲ, အဲပရဲရှ်ေသှ်ေ, ဖျေံက္ဍိုပ်ရလေဝ်အဴ။ (ပါဠိအရထအဓိပ္ပါယ်ဂုဏ်သၚ်ဒ္စိတ် စိုပ်လ္အိတ်ဆဝွံရောၚ်) -
-
ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဘာသာဂှ် ပါဲနူကျာ်မွဲတုဲ ကွးကျာ်သၚ်အရဳခမဳပြဲပြဲတဲသၠုၚ်သၠုၚ်တံလေဝ် နွံမံၚ်လၟိုန်ရ၊ ကွးကျာ်တြဲခမဳသၚ်ပြဲပြဲတံဂှ် အရာအိုတ်သီု မပ္တံစရာဲဂုဏ်ကျာ်သြဳပါရမဳ ကောံသၟဟ်ဒယှ်တှ်ပြာကတ် နူကွးတဳခၟဳအပြောံတံဂှ်ရ၊ ကွးကျာ်ဂမၠိုၚ်တွံ ဂွံပတုပ်စွံလံၚ်အဆံၚ်ဂွံသၟဟ်ကဵုကွးညးတၞဟ် ဟွံတုပ်သၟဟ်လးလးတုဲ ဒှ်ကွးပရဲကွးကၞောတ်အထောတ်အိုတ်ရ၊ ဆဂးဂှ် ကွးလကျာ်တဳခၟဳအပြောံဂမၠိုၚ်လေဝ် မိက်ဂွံပြိုၚ်ပကာန်သ္ပမာန်ကဵုကွးကျာ် ကေတ်ဇၞးကဵုကွးကျာ်ဂှ် ဒှ်ဓမ္မတာလိုက်ဝွံရောၚ်။
-
ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ − “ဂလာန်မ္ဂး ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဘာသာဂှ် ပါဲနူကျာ်မွဲတုဲ” ဘာသာပ္ဍဲဒၞာဲဝွံကီု၊ ကျာ်ပ္ဍဲဒၞာဲဝွံကီု ဂွံကဵုဗုဒ္ဓဘာသာ, ဂွံကဵုကျာ်ဗုဒ္ဓဘာသာတံ မပ္တေဟ်ရှ်ေသှ်ရဴဂဴပူဇဴသၞေံသၞဴလၟိုန်ကာလဂှ် ဃောကျာ်သဗ္ဗညုမၞုံပြာကတ်တေံလေဝ် ဂကူမၞိဟ်လညာတ်ဗၠေတ်ကွေတ်မ္ၚးသာသနာ ရဲဗက်စလပါ်ဂိုန်လကျာ်တီခၟဳအပြောံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ နွံတဴဗွဲမဂၠိုၚ်ရောၚ်။
ဝတ္ထုသေဋ္ဌဳဍုၚ်ရာဇာဂြိုဟ်
-
ပ္ဍဲလက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲဂှ် သေဋ္ဌဳမွဲတၠ ပ္ဍဲဍုၚ်ရာဇာဂြိုပ်၊ ကာလအာဟုံဍာဴ ကလိဂွံဆကြက်စၠန်မွဲဒကုတ်တုဲ ပုတ်ကၠောန်လဝ်ဗဗေၚ်မွဲမရ၊ ကၠောန်လဝ်ဗဗေၚ်မွဲဒးရးတုဲ ကသပ်သေဋ္ဌဳကတဵုဒှ်တိုန်သာ်ဝွံရ၊ “ပ္ဍဲကာလလၟုဟ်ဝွံ ကျာ်အရှန်တံဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ ယဝ်ရအဲစမ်ၜတ်ရံၚ်မ္ဂး ဒးရးသန်ရဂးတုဲ တၠအရှန်ဍာံဍာံစၟတ်စၟတ်နွံမ္ဂး ကၠုၚ်ကေတ်ဗဗေၚ်နကဵုဣဒ္ဓိဇကုညိ”။
-
ဗီုစိုတ်ပ္ဍဲမှပ်ချပ်ဂွံသာ်ဝွံတုဲ လလောၚ်တြးဏာသွက်ဂွံကၠုၚ်ကေတ်ဗဗေၚ်ရ၊ ကာလဂှ် ပတဴလဝ်ဒုန်မွဲတၞုၚ် မၞုံသၠုၚ်တြဴစှော်(၆၀)ဟတ်တုဲ ကွက်လဝ်ဗဗေၚ်ပ္ဍဲကၞုၚ်ဒုန်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် ရဲဒုၚ်ယၟုကျာ်မ္ၚးသာသနာ လကျာ်တဳ အ္စာတဳဇၞော်ကေုာံကွးဂမၠိုၚ် ကောံကၠုၚ်တုဲ ပပၞညံၚ်ရဴကလာၚ်ဂွံထ္ၜးအယောၚ်အလာဗီုဂွံဇျာန် ရပ်လံၚ်ဗၠိုပ်တိကလာၚ်အကးအိုတ်ရ။ -
ကာလရပ်လံၚ်ပၠံၚ်ကလာၚ်အကး ထ္ၜးဗီုပြၚ်ပ္တောံစဂှ် ကောန်ကွးဂမၠိုၚ် အာတ်ပါန်ဗဒေါံကၠေံသာ်ဝွံရ၊ “ယွံတၠဳပိုန်တံ ၜိုတ်ဗဗေၚ်မွဲမဍောတ်ဓဝ်ဏံဂှ် လ္ပထ္ၜးဣဒ္ဓိအာနုဘဴအိုတ်ညိကျာ်၊ ဣဒ္ဓိအာနုဘဴတၠဳပိုန်တံဂှ် မၞုံကဵုၚုဟ်ထေက်တန်ကဵုၚုဟ်ဂၠိုၚ်နူဗဗေၚ်မွဲမဂှ်ဏီရကျာ်”ဂးတုဲ တံၚ်ဂြဲဗဒေါံအာတ်အခေါၚ်အိုတ်ရ၊ ရပ်လံၚ်ပပၞခယျဂွံလဝ်ဇျာန်အဘိညာန် ထ္ၜးလံၚ်ဗီုပြၚ်တၞဟ်တၞဟ် မူသာ်ဟွံဒှ်ကာတုဲ ကလေၚ်စဴအာအိုတ်ရောၚ်။ -
အတိုၚ်လၟေၚ်ပရေၚ်နဲအပြောံကောံကၠုၚ်မွဲဝါတိုန်ဟွံဂွံ ရပ်ဗဒေါံထောံ, ကောံကၠုၚ်ပိပန်ဝါ ညံၚ်ကဵုတိုန်ကေတ်ဗဗေၚ်ဂွံ ရပ်ဗဒေါံထောံ, ရပ်ဗီုထ္ၜးလံၚ် ရပ်လံၚ်အိုတ်အာအခိၚ်တုဲ ပေၚ်အာထပှ်တ္ၚဲရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲမပေၚ်ထပှ်ဂှ် မှာထေရ်မောဂ္ဂလာန် ဗတိုက်ဖအောဝ်ပိဏ္ဍောလထေရ် ကဵုအာကေတ်ဗဗေၚ်သေဋ္ဌဳဂှ်ရ၊ အတိုၚ်ဗတိုက်ဖအောဝ်ဂှ် ယဵု ဒုၚ်ကေတ်ဗွဲမဒးရးရ၊ တၟံလးဇၞော်မွဲဂတှ်ေ မၞုံဗၞတ်ဇယော်ဍေံ “ပိဂါဝုတ်” ပိဂရုတ်ဂၠဴဂှ် ပိဏ္ဍောလထေရ် တ္ၚေပ်ခ္ဍဟ်ဏာနကဵုၝောံဇိုၚ်တုဲ ကလာၚ်ဒၟံၚ်လ္တူအာကာသ တဝ်ကဵုဍုၚ်ရာဇာဂြိုပ်ဂှ်ရ။ -
ဃောကလၚ်ဒၟံၚ်နကဵုဇျာန် ဍိုက်ယာန်အာကာသဂှ် အလုံကောန်ဍုၚ်မွဲ “အုအုသံၚ်သံၚ် ဒှ်မံၚ်ဗဟေက် ဖေက်လကိုတ်ကညာၚ်ရမျှာၚ်ဟောကၠံၚ်”အိုတ်တုဲ ပၚ်ယဵုပ္တိုန်တဲၜါ ဒၞာတာကၠေံသာ်ဝွံရ၊ “ယွံတၠဳပိုန်ကျာ် စွံသတိကွေံကွေံညိ၊ တၟံလးဇၞော်ဂှ် ဒတုံစှ်ေကၠုၚ်ရောၚ်ဏး၊ (ပိုဲဍိက်တံ ကဝ်ကေက်လှေက်လှံၚ်ချိုတ်အိုတ်ရဏး) ပသတိကွေံကွေံညိကျာ်” ဂးသာ်ဂှ်တုဲ နကဵုတဲၜါ ပၚ်ယာပ္တိုန်လ္တူက္ဍိုပ်ဒတဴဒၟံၚ်အလုံမၞိဟ်မွဲဍုၚ် ဒုၚ်စဵုဒၞာလဝ်အိုတ်ရ။ -
ညးလ္ၚဵုအာတ်ဗဒေါံဂှ် အာတ်ဗဒေါံ၊ (နရိုအ်ကရေဝ်ကရောတ်လေဝ်နွံတန်ဒှ်) ညးလ္ၚဵုဂှ် ယဵုလဝ်ကၞာဲလ္တူက္ဍိုပ်တုဲ စဵုဒၞာဂှ်စဵုဒၞာ၊ မၞိုဟ်လ္ၚဵုအောပ်ဗဒပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် အောပ်ဗဒ၊ မၞိဟ်လ္ၚဵုဂှ် ဖေက်ဖေက်ဂံၚ်ဂံၚ် ရံၚ်ရံၚ်ကျောဝ်ကျောဝ်လေဝ်နွံ၊ ဗရုရမျှာၚ်ကညာၚ်ကရေဲထအုထအဝ်တမ္ညဝ်ဒၟံၚ်အိုတ်ရ၊ ဖေက်လကိုတ်မတ်ဗၠးအာကၠုၚ်ဟွံဒးအိုတ်ရ။ [ဣဒ္ဓိအာနုဘဴဇျာန်အဘိညာန်မ္ဂးဂှ် အရာဝတ္ထုမဇြိုၚ်ဂှ်သာ, အရာဝတ္ထုမသာဂှ်ဇြိုၚ်, သ္ပမာန်တၞဟ်တၞဟ်သာ်ရောၚ်။] -
ပိဏ္ဍောလထေရ် ဂေတ်ဂေတ်ဂၚေၚ်လ္တူဍုၚ်ရာဇာဂြိုပ် ထ္ၜးအစောံသတ္တိဣဒ္ဓိဇကုဗွဲမလံလတုဲ သေဋ္ဌဳက္ညနိမိဖျေံရ၊ တၟံဇၞော်ဂှ်လေဝ် ခ္ဍဟ်ဏာကဵုဇိုၚ် အာစွံထောံပ္ဍဲဒၞာဲဍေံတေံတုဲ အတိုၚ်သေဋ္ဌဳမိမန်က္ညဖျေံဂှ် စှ်ေကၠုၚ်နူကာကာသရ၊ ဒဒှ်ရသေဋ္ဌဳမိက်ဂွံတီတၠအရှန်ဍာံဍာံစၟတ်စၟတ်ဂှ် ဂွံတီဂွံညာတ်ကေတ်နမတ်ဇကုတုဲ ကာလဂှ်ဟေၚ် ပတှ်ေလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကတဵုဒှ်တိုန်ရ၊ ဗဗေၚ်ဂှ်လေဝ် သ္ပပူဇဴမှာထေရ်ရ၊ သေဋ္ဌဳစမ်ၜတ်ရံၚ်နကဵုကသပ်ညာန်ဇကုတုဲ သ္ဂောံညာတ်ဆဵုလဵုမာဲပၠန်ဂှ် လျုၚ်သ္ဍိုက်ကဵုထေရ်ဗွဲမလောန်ရ။ -
ဒဒှ်ရလကျာ်ဒဳခၟဳအပြောံတဳမိမ္ဆာဒိဋ္ဌိတံ ကၠုၚ်ပြိုၚ်ပ္ကာန် သ္ပမာန်ကေတ်ဇၞးကဵုကွးကျာ်, ရပ်ဗီုရပ်လံၚ်ညံၚ်ကဵုဂွံလဝ်အဘိညာန်ဇျာန်လောကဳ ကာလသေဋ္ဌဳစံၜတ်ရံၚ်တုဲဟေၚ် ထေၚ်လဵုမံက်ပြးတၟးပြာကတ်အာကုညးမၞုံကဵုပညာတံရ၊ ဒဒှ်စရာဲဂုဏ်ကျာ်သြဳခၟဳသၚ်အရဳကဵုလကျာ်တဳ ကွးတဳတံကီု၊ မပ္တံကဵုဣရိယာပိုတ်ပန်ဗီု ပ္တန်မၚ်မွဲဗဗွဲကဵုသဳလသိက္ခာပိုဒ်ကီု၊ အရာအိုတ်သီုမွဲကီု ဟွံတုပ်သၟဟ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− သၚ်အရဳခမဳကွးကျာ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် တၟေၚ်တၟဟ်အာနူလကျာ်တဳ ကွးတဳခၟဳဂၠာံဟွံညာတ်တုဲ အကြီုဂုဏ်ဒယှ်ပြာကတ်မံက်ဂတဝ်တမ္ညဝ်ဒၟံၚ်အလုံဘုံပိ− (ဘုံပိစှော်မွဲ)ရောၚ်။ (တဝှ်ပြကိုဟ်ပါဠိနယ်စူဠဝဝ်ခုဒ္ဒကဝတ္ထု, ခန္ဓက)
သမုဒ္ဒဝါဏိဇဇာတ်နိပါတ်ဒွါဒသက
-
ကိုပ်ကၠာတေံ ညးၜါဂှ် သ္ပဇၞော်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ရဲသၟာဗၞိက်မၞိဟ်လ္ၚီဂမၠိုၚ်တုဲ ညးၜါဂှ် ပါ်ပရံကေတ်ကောန်ရဲညးမွဲမွဲ(မသုန်ကၠံမသုန်)ရ၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဇၞော်သၟာဗၞိက်ဂှ်ဂွံမၞိဟ်မွဲမွဲလပါ်မသုန်ကၠံသသုန်ကၠံတုြ ရဲညးအုပ်ဓုပ်မၚ်မွဲလဝ်ရ၊ ကာလတိတ်သွံရာန်စဗၞိက်ဂၠုၚ်က္ၜၚ်ဂှ် အာစိုပ်တ္ကံသၟတ်မွဲ အဒေါဝ်မှာသၟိတ်ဂှ်တုဲ ဟိုတ်နူလဟိၚ်ကဵုစိုတ်မာန်ဂှ်ရ− တန်တံဒၟံၚ်အာပ္ဍဲတ္ကံသၟတ်ဂှ် ဗွဲမလံကၠုၚ်တုဲ ဟိုတ်နူဒၟံၚ်ပပ်ပဳဟွံသ္အးဇ္ၚးသၟူပသကၠိခ္ဍက်သၠိုက်သၠုဲအုဲအေၚ်လောန်စိ၊ ဒေဝတဴပၟၚ်တ္ကံဂမၠိုၚ် ကတဵုဒှ်ပၞောတ်ဒေါသ ထေဲထုတ်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်အိုတ်ရ။
-
မၞိဟ်ဒၟံၚ်ပပ်ပပ် အာစိုတ်သ္ၚိဝစ်(သ္ၚိဝတ်) ပဿဴတြဴဇၞော်တြဴသၟတ်ဆဆဵုတံဂှ် ဒေဝတဴဂမၠိုၚ် က္ဍုဟ်မၠေံလောန်သန်၊ ကာလဂှ် ဒေဝတဴတံ ကောန်ပကောံသ္ပသွိုဟ်သဘၚ်သအကၠဳကောံဓရီုချပ်ဂၞန်ကေုာံရေၚ်သ္ကံတုဲ သွက်ဂွံကြဴကြာတ်အလုံမွဲတ္ကံဂှ် ပၠောပ်ဍာ်ၜဳပတိုန်နၚ်ဍာ်မှာသၟိတ် ကဵုဓလီုပ္ဍိုက်ဗလိုက်ကၠေံတ္ကံဂှ်ရ၊ တ္ကံဂှ် ညံၚ်ဂွံသ္အးဇ္ၚးလေဝ် ဒးကြဴကြာတ်ထောံအလုံမွဲတ္ကံရ၊ ကြဴကြာတ်သ္အးဇ္ၚးကၠေံအလုံမွဲတ္ၚံတုဲ သွက်ဂွံဖဳထောံမၞိဟ်ပပ်ပ်ဂှ်လေဝ် ဖျေံသၞောဝ်သ္ဂုတ်သွာတ် တုပ်စိုတ်ဖအိုတ်ရောၚ်။ -
-
“ဟိုတ်နူဒၟံၚ်ပပ် ကသပ်ဒေဝတဴ၊ ကြဴကြာန်ထောံတ္ကံ၊ မၞိဟ်ဏံဖဳထောံ၊ စွံလဝ်အုဲအေၚ်၊ ဟွံတၟေၚ်လးလး၊ ဟီုဂးတုပ်စိုတ်၊ သမ္တီအိုတ်၊ ချိုတ်ဂုန်ဒၟံၚ်ပပ်ရောၚ်”
-
အတိုၚ်ဒေဝတဴတံ ဖျေံသၞောဝ်သ္ဂုတ်သွာတ် သွက်ဂွံကြဴကြာတ်တ္ကံ သွက်ဂွံဖဳဗလိုက်ထောံမၞိဟ်ပပ်ပပ်တံဂှ် မၚ်မံၚ်အခိၚ်သာမယအိုတ်ရ၊ ဗွဲကြဴ ကောန်ဒေဝတဴမၚ်မွဲဓဝ်မွဲဂှ် ကၠုၚ်ထ္ၜးဇကုလပါ်ဒိုဟ်သၟဝ်ကျာ ဂၠံၚ်ဍာန်အာကာသဂှ်တုဲ ဂလာန်ကဵုသတိဗြဴသာ်ဝွံ− ဟီုဂးတိုန်ရ၊ “ယွံမၞးတံ −− ဂတနူဏံဗၞတ်ၜိုတ်စှ်သုန်တ္ၚဲ (လလံစှ်သုန်တ္ၚဲ)မ္ဂး ဍာ်ၜဳမှာသၟိတ်တိုန်ကၠုၚ်ဓလီုပ္ဍိုက်တ္ကံတၞီဗၠိုက်အာတုဲ မဒးဟဳဍာ်ဒဳလပိုက်ဗၠိုက်စှ်ေအိုတ်ရောၚ်၊ ဒုၚ်ဂဝိၚ် ဂွိၚ်စွံလဝ်နူပြဟ်ပြဟ်ဏံတုြ ပလေဝ်ပလေတ်စွံလဝ်ဂၠုၚ်ဒတုဲညိ”ဂးတုဲ ပ္ဍဲမကၠေံဗဒန်အာဂှ် မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်လေဝ် သှ်ေၜက်ကလၚ်ဂလနာ်ထုဲကြာန်ၚုၚ်ၚဇြဟောံဒၟံၚ်အိုတ်ရောၚ်။
-
ဗွဲကြဴကောန်ဒေဝတဴအယုတ်အဓမ္မမွဲဂှ် ကၠုၚ်ထ္ၜးဇကုလပါ်ဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ ဂၠံၚ်ဍာန်အာကာသဂှ်တုဲ ဂလာန်ပၠံပၠဳအရေဝ်ပလီုပလာ်မြဴသာ်တွံ ဟီုဂးတိုန်ကီုရ၊ “ အရေဝ်ဒေဝတဴဟီုဂးလဝ်ကၠၚ်ဏံဂှ် ဟွံဒှ်, ညိဓဝ်ဟွံဍာံ, ဟွံသေၚ်လးလးရ၊ ဗှ်ေတံလ္ပပ္တေဟ်ညိ၊ ဗှ်ေတံအတိုၚ်မံၚ်ကၠုၚ်မိပ်မိပ်ဇြိပ်ဇြိပ်ကၠာတေံဂှ် မံၚ်အိုတ်ညိ၊ မူသာ်လ္ပဒှ်ဂဝိၚ်လ္ပဂွိၚ်ဂွါဲညိ” ဂးတုဲ ပ္ဍဲမကၠေံဗဒန်အာဂှ် ပၞောဝ်ကဵုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ညးဇၞော်ၜါ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မွဲဂှ် ဟီုဂးချပ်တိုန်သာ်ဝွံရ။ -
“ဒေဝတဴကိုပ်ကၠာဂှ် သၟးသၟးရ၊ ခိုဟ်ဆအရေဝ်သၟးရ၊ သက်သက်ကၠုၚ်ဘပလပိုဲတုဲ မဟီုရောၚ်၊ ကဵုပိုဲဒှ်ဗဟေက် ဖေက်လကိုတ်တ္ၚဵုတရောၚ်၊ ဗှ်ေတံအတိုၚ်မံၚ်ကၠုၚ်ဗီုကၠာတေံဂှ် မံၚ်မိပ်မိပ်ဇြိပ်ဇြိပ်အိုတ်ညိ”ဂးတုဲ မၞိဟ်ပ္တေဟ်ဂလာန်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဝွံ မုကိစ္စကေၚ်ကာလဵုမွဲ ဟွံသ္ပဇၞော် ဟွံကၠောန်ဟွံရေၚ်တၠုၚ်ဒုၚ်ဒဒိုက်တုဲ ဒၟံၚ်အာအတိုၚ်ပကတိ ၜိုဟ်ၜိုဟ်သိုဟ်သိုဟ်သီုကွးဗွက်မသုန်ကၠံဂှ်ရောၚ်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မွဲဂှ်တုန်− ဗီုဟီုဗ္ကန်ဖျုန်ကဵုကွးဗွက်ကောန်ရဲဂမၠိုၚ်ဂှ် မြဴသာ်ဝွံရောၚ်၊ “ယွံမၞးကောဒေတံညးဂမၠိုၚ် ........ ဂၠုၚ်တသုဂမၠိုၚ် ဂၠာဲဂိုၚ်စွံလဝ်ဒတုဲစိုအ်၊ ဂလာန်ကောန်ဒေဝတဴဒုတိယမဟီုဂှ် ဍာံပြကီုလေဝ် ဟိုတ်နူပိုဲဂၠာဲပကောံလဝ်ဂၠုၚ်တသုတုဲဂှ်ရ− သွက်ဒးဇြိုၚ်စိုတ်ဟွံမွဲ၊ ကာလနွံပၟိက်မ္ဂး− ဒှ်သွက်ပိုဲဂွံစကာရပ်စပ်ရောၚ်၊ ဂလာန်ဒေဝတဴပဋ္ဌမကိုပ်ကၠာမဟီုဂှ် ယဝ်ရဍာံပြပၠန်မ္ဂး သ္ဂောံဒှ်သွက်တိတ်အာနကဵုဂၠုၚ်တသုပိုဲမပလေဝ်ပလေတ်လဝ်ဒတုဲဂှ်ရ” ဂးတုဲ ဟီုဒၠောံဗ္တောန်စၞောန်ထ္ၜးကဵုသတိကောန်ကွးကောန်ရဲဇကုအိုတ်ရောၚ်။ -
ဟီုဂးအတိုၚ်လ္တူတေံတုဲ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂိတုပေၚ်ဂှ် ဍာ်တိုန်ကၠုၚ်ဇၞော်ဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ်နူရိုဟ်ရိုဟ်ဝါကၠာကၠာတေံတုဲ မၞိဟ်မသုန်ကၠံပတေဟ်ဂလာန်ဒေဝတဴ“ဓမ္မ” ဒေဝတဴပြဲပြဲဂှ် တိုန်ဍိုက်ကေတ်ဂၠုၚ်ဇကုဇကုမပလေဝ်ပြေၚ်လဝ်နူဇမ္ၚောဲတေံဂှ်ရောၚ်၊ ဃောဍာ်ဒဳမတိုန်ကၠုၚ်မွဲဒမြိပ် မဂြိပ်လပိုက်ဗလိုက်ဖျေံတ္ကံသၟတ်ဂှ် မှတ်တိတ်အာဒုန်တိတ်အာ လပါ်ဗၠးၜးတေံအိုတ်တုဲ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မွဲသ္အာၚ် ကေုာံ ကောန်ရဲမသုန်ကၠံ ညးမပ္တေဟ်ဂလာန်ကောန်ဒေဝတဴ“အဓမ္မ” ဒေဝတဴအယုတ်ဂှ်တုန်− ပ္ဍဲဍာ်မတိုန်ကၠုၚ်ဂၠိုၚ်ဂှ် “ညးရံၚ်အဲအဲရံၚ်ညး မုက်ဗၠးမတ်ဒက သက်ပဟွံမွဲ သ္ၚောဲနူဗဒဗဒါဲတုဲ” ဟဳဗၠိုက်စှ်ေပ္ဍဲဍာ်ၜဳမှာသၟိတ်အိုတ် စိုပ်ဘဲဂစိုတ်ဗွဲစၟတ်ရောၚ်။ -
တၚ်စၟတ်။ −−−−−။ ပ္ဍဲသုတ်ဇာတ်ဝွံ အ္စဝဍ္ဎကဳတၠပညာမဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကွးမသုန်ကၠံ ဗၠးအာဘယ်ဂစိုတ်ဂှ် စဴဒှ်ကျာ်တြဲပိုဲတုဲ အ္စာဝဍ္ဎကဳသမၠီု မဒှ်သက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကွးမသုန်ကၠံ ဒးဘယ်ဂစိုတ်ဗၠိုက်ဍာ်အိုတ်ဂှ် စဴဒှ်ဒေဝဒတ်ရောၚ်၊ ဒေဝတဴဓမ္မကၠုၚ်ထ္ၜးဇကု လပါ်ဒိုဟ်သၟတ်ကျာကၠာတေံဂှ် လၟုဟ်စဴဒှ်မှာထေရ်သာရိပိုတ်ကွးကျာ်တုဲ ဒေဝတဴအဓမ္မကၠုၚ်ထ္ၜးဇကုလပါ်ဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာကၠာတေံဂှ် လၟုဟ်စဴဒှ်ကွးဒေဝဒတ်မၞုံယၟု “ကောကာလိက”ရောၚ်။ -
ပ္ဍဲသုတ်ဇာတ်ဝွံ ဟိုတ်နူကောန်ဒေဝတဴ မၚ်မွဲဓဝ်စၞောန်ထ္ၜးကဵုဂၠံၚ်တြဴဍာံစၟတ်ဂှ်ရ− ဂလိုၚ်လဵုကလိဂွံအခေါၚ်တသိုက်ရော, ချပ်ရံၚ်ကဵုအိုတ်ညိ၊ ဟိုတ်နူကောန်ဒေဝတဴအယုတ်အဓမ္မစၞောန်ထ္ၜးကဵုဂၠံၚ်တြဴဗၠေတ်ဗၠး ဟွံဒးကဵုဓဝ်ဂှ်ရ− ဂလိုၚ်လဵုအာစိုပ်လလေၚ်ရော, ဒးဘယ်ဂစိုတ် ဒးအိုတ်လမျီုအကြာၜဳမှာသၟိတ်ဂှ် စွံတဲလတူကၞေၚ် ကလေၚ်ချပ်ရံၚ်အိုတ်ညိ၊ ကျာ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ကဵုကွးကျာ်ဗုဒ္ဓဘာသာ တၠပညာပြဲပြဲတံဂှ် ကဵုဒၠောံဗ္တောန်စၞောန်ထ္ၜးဂၠံၚ်တြဴဍာံဍာံပြပြရောၚ်ဂှ် မံက်ထေၚ်လဵုဒၟံၚ်ရ၊ ပြာကတ်ဒၟံၚ်ကွေံကွေံရ။ -
ကျာ်ဘာသာညးတၞဟ်ဂှ် ရီုဗၚ်ဟံၚ်ပြာ်ကဵုရောၚ်ဂှ် ဒုၚ်လဝ်တာလျိုၚ်ကေတ်လဝ်သဇိုၚ်ကောန်ကွးဇကုတုဲ ယဝ်ရရီုဗၚ်ကဵုဗွဲစၟတ်ဍာံပြမ္ဂး ဒုၚ်ဒဝ်စဂွံဒၟံၚ်ဏီရ၊ ခိုဟ်ဒၟံၚ်ကီုရ၊ ကာလစိုပ်ကိစ္စဇၞော် ဒှ်ဒဒိုက်တၟာဣဠေဟ်မှ ရီုဗၚ်ဟွံမာန်မ္ဂး အတိုၚ်လဟီုဟွံဒှ်တုဲ ဝါတ်ဂါတ်အလုံကွးဖအိုတ်ရောၚ်၊ ကျာ်တြဲပိုဲ ကျာ်ဗုဒ္ဓဘာသာပိုဲဂှ်တုန်− ရီုဗၚ်ကဵုရောၚ်ဂှ် ဟွံဒုၚ်လျိုၚ်ဟွံဒုၚ်ပါၚ်လာၚ်ကံမွဲလှ်ေဏီရ၊ အတိုၚ်တဝှ်ဓရ်မပြဲဂှ် ယဝ်ရဒ္ဂေတ်ဗက်အလဵုဇကုမ္ဂး ကလိဂွံဂုဏ်ဖဵုဂလိုၚ်ဂှ် ဂလိုၚ်ဝွံတုဲ ပွမစၞောန်ထ္ၜးလဝ္ဂုန်ဖဵုကလိဂွံမာန် အဆံၚ်ကဵုအဆံၚ်ရောၚ်။ -
လၟေၚ်ဂၠံၚ်တြဴဝါဒကျာ်ပိုဲမ္ဂးဂှ် ညးဒ္ဂေတ်ခိုဟ်ဂွံခိုဟ်တုဲ ညးဒ္ဂေတ်ပရေံဂွံပရေံရ၊ ညးဒ္ဂေတ်ဗၠေတ်ဂေတ်စှ်ေအာအပါဲပန်ရ၊ လၟေၚ်ဂၠံၚ်တြဴသွက်ဂွံဂွံတသိုက်မၞိဟ် တသိုက်ဒေဝတဴ တသိုက်နိဗ္ဗာန်ဂှ်လေဝ် တွံစွံလဝ်ဗွဲကၠးဗ္ဍး (ကၠးမး) စၞောန်ထ္ၜးလဝ်ဗွဲမလ္ဂူတပ်တးတုဲ တ္ၚံတ္ၚေဲၜေဲဝေတ်ညိဓဝ်ဟွံမွဲသက်သက်ရ၊ ဂၠံၚ်တြဴသွက်ဒးအာဘုံအပါယ်ပန်ဂှ်လေဝ် ညံၚ်ဟဂွံဒးအာ(ဂွိုအ်ဒးအာ)ဂှ်လေဝ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုလဝ်နဲကဲဖအိုတ်ရ၊ နွံပၟိက်လပါ်ခိုဟ်ခိုဟ်ညံၚ်ဂွံအာဂၠံၚ်ခိုဟ်ခိုဟ်မာန်ကီု ညံၚ်ဂွံကလိလောန်ကၠေံဂၠံၚ်ဒုဂ္ဂတိလပါ်ပရေံမာန်ကီုဂှ် ဟီုတွံကၠုၚ်လုကဴ(၄၅)ဝှ်တုဲရ။ -
သွက်မှာဇန်ဂွံတန်တဴပ္ဍဲဒ္ဂေတ်ညးသပ္ပရိုဟ်ဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုဂၠံၚ်တြဴလေဝ်တုဲကၠုၚ်ရ၊ အတိုၚ်စၞောန်ထ္ၜးလဝ်ဂၠံၚ်တြဴ အတိုၚ်ပံက်ထ္ၜးၚးတးလဝ်ဂၠံၚ်တြဴဂှ် မိက်ကဵုကွာ်အာဂံၚ်ဂံၚ်ဍံၚ်ဗက်စေအ်စေအ်ဟေၚ်ဂှ်ဒှ်−ဝါဒ−ကျာ်ပိုဲရ၊ “ကျာ်ရီုဗၚ်ဂှ် ရီုဗၚ်ရောၚ်ဟီုဂှ် စွံလဝ်ကၠာရ၊ ညံၚ်ဂွံတုပ်သၟဟ်ဒှ်ဗီုညး တုပ်ကဵုညးဂှ် ကာလလဵုမွဲဟွံရီုဗၚ်၊ အယာံမာတ်စိုပ်ၜိုတ်သၟဝ်သဝ်နူညးဟေၚ်ရီုဗၚ်ကဵုရ၊ ခိုဟ်နူတၞဟ်မတွံဂး ကျာ်ရီုဗၚ်ဂှ် ကာလလဵုမွဲဟွံရီုဗၚ် ဟွံကတဵုဗဒှ်ကဵုရီုဗၚ်ဟွံမာန်”တုဲ လဟီုကဵုဒ္ဂေတ်ဗၠေတ်ယောၚ်မှာရာ ကေုာံ ရေၚ်သ္ကံဒှ်အာညးတၞဟ်, အဲတၞဟ်ရောၚ်။ -
ကျာ်ဗုဒ္ဓဘာသာပိုဲဂှ်တုန်− အတိုၚ်ဓဝ်မကၠုၚ်နူပိဋကတ်ပိဂှ် ယဝ်ရဒ္ဂေတ်ဗက်ဍာံဍာံမာန်မ္ဂး စၞောန်ထ္ၜးကဵုညံၚ်ဂွံဒှ်ကျာ်မွဲဇကု တုပ်သၟဟ်ကဵုဇကုကျာ်သဗ္ဗညုကီုရ၊ ဗၞတ်ပါရမဳဇကုမၞုံဂှ် သဝ်နူကျာ်ကီု တုပ်သၟဟ်ကဵုကျာ်ကီု သီုၜါသာ်ဂှ်ဟေၚ် ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုမာန်တုဲ နကဵုတဝှ်ပါၚ်ကျာ်ဂှ် တွံထ္ၜးစဳပျးလဝ်ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်ရ၊ လ္တူနူစၞောန်ထ္ၜးဟီုစဳပျးကၠုၚ် ဟိုတ်ဖဵုခိုဟ်ပရေံဗၞတ်ဂလိုၚ်ဂှ်ဂှ် တၚ်ဏှ်တၚ်နေၚ်(ဂၞေၚ်)မရုံဂပ်ပညပ်ဟီုစနွံမဏီဟာ, သွက်ဂွံဟီုထ္ၜးပၠိုဟ်ပၠးထတ်စောံ ကေုာံ သတ်သဳသာဓကဂှ် ဍိုက်ပေၚ်စုံရုံနွံဒၟံၚ်ဖအိုတ်တုဲ ဒဒှ်ရဝါဒကျာ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဒ္ဂေတ်ဍာံ၊ ဂွံဍာံ၊ သ္ပဍာံ၊ ဂွံဍာံဂှ် သွက်ဒးဟီုကြီုစဟွံမွဲလးလးရောၚ်။ -
ပ္ဍဲကာလလမုဟ်ပၠန် ယဝ်ရကေၚ်ရီုဗၚ်လဝ်ညးသ္ကံနူဘဲဂစိုတ် ဗၞတၜိုတ်မွဲဝါမ္ဂး “အာပး − ဂုန်ဇၞော်ကွေံရ၊ တၠလမျီုအဲရ”ဂးတုဲ သ္ပဇြဟတ်ဗဒါဲဒလာဲဗွဲမလောန်၊ သ္ဍိုက်ဆာန်ဗွဲမလောန်, ပ္တေဟ်ဗွဲမလောန်, ထိုၚ်သးဗွဲမလောန်တုဲ အပ်ပြာပ်လမျီုဇိုန်နှၚ်ကဵုလမျီုလေဝ်ဒှ်ဂွံအိုတ်ရ၊ ကျာ်တြဲပိုဲဂှ်တုန်− ရီုဗၚ်ကဵုဆၜိုတ်ဗၞတ်မွဲဘဝမွဲအာယုက်ဓဝ်ဂှ် မၚ်မွဲလဘာ်ကၠုၚ်ဒုၚ်လဝ်ဒဒိုက် စဵုကဵုကလိဂွံနိဗ္ဗာန် ဗစိုပ်ကဵုဋ္ဌာန်ဗျုယဲချိုတ်လေဝ် ဗစိုပ်ကဵုရ၊ ကျာ်ဂကူဂှ်ဂှ် ဒှ်ကျာ်ပရမတ် အဆတ်ဍာံပြဒှ်တၠဂုဏ်ဇၞော်ပြဲ သၠဲလးအိုတ်ကၞောတ် ဒှ်အထောတ်တၠလမျီုသတ္တံ အနန္တအန္တံရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− စၞောန်ထ္ၜးကဵုဂၠံၚ်တြဴဓဝ် ဂၠံၚ်သွဝ်ဗြိုနိဗ္ဗာန် ပိုန်ဟာန်လောကဳလောကုတ္တဵု ကဵုဂွံဍာံဍာံပြပြဂှ် ဒှ်ညးတၠဂုန်ရီုဗၚ်မၚ်မွဲဟံၚ်ပြာ်ထ္ၜလဘာ်မ္ဂးယၟုရောၚ်။ -
ပ္ဍဲဒၞာဲဝွံ− “ဂလာန်မ္ဂး ရီုဗၚ်ရောၚ်, ကဵုဂလာန်မ္ဂး ဒ္ဂေတ်အလဵုဇကုအိုတ်ညိ”ဂှ် ယဝ်ရဗ္စာရဏာဂလာန်ၜါလပါ် ဇြိုဟ်ဇြိုဟ်နက်နက်မ္ဂး ဂလာန်ဟီုဂး ရီုဗၚ်, ရီုဗၚ်ကဵုရောၚ်ဂှ် ဒှ်ဂလာန်ကောန်ဒေဝတဴ အဓမ္မ ဟီုဂးစဂကူဂလာန် “ဒၟံၚ်ၜိုဟ်ၜိုဟ်”ဂှ်ရ၊ ဂလာန်မတွံဂး “ဒ္ဂေတ်အလဵုဇကုအိုတ်ညိ”ဂှ် ဒှ်ဂလာန်ကောန်ဒေဝတဴဓမ္မ ဟီုဂးစဂကူဂလာန်မၞုံကဵုဂဝိၚ်ဒုၚ်ဂွိၚ်လဝ်နူဇမ္ၚောဲတုဲ ပကောံပကေဝ်လဝ်အပေါတ်ဆုဒုန်ဖံၚ်ဂၠုၚ်တသုဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုကုသဵုပါရမဳဂမၠိုၚ်ရ၊ ပြဝ− ပွမဒ္ဂေတ်အလဵုဇကုမဖှ်သာ်ဂှ်ရ− တာလျိုၚ်ကတဴကတာန်စံၚ်နှာစိုတ်အောန်ကြဳသိၚ်ဂဝိၚ်ဂဝါဲဇကုလေဝ် ဟွံဂၠိုၚ်ကွေံကွေံရောၚ်။ -
ဟိုတ်ဂှ်ရ− ညံၚ်ဂွံဗြိုဟ်လုပ်ပၞောန်သၟဟ်န်ကိတ်ညဳကဵုပၟိက်ကျာ်ဂှ် တၚ်ကၞဟ်(တၚ်ဏှ်)တၚ်ဂၞေၚ် လၟေၚ်ပြကိုဟ်ဟီုကလိုဟ်စၞောန်ထ္ၜးလဝ်နူတံစိုပ်ကၞောတ်ဝွံ ဇွိတ်သပေါတ်ဗှ်ရံၚ်လ္ပကဵုသရုၚ် ယဵုဒုၚ်စွံလဝ်ပ္ဍဲကၞိပ်ဇကုဇကုညိ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ယဝ်ရမိက်ဂွံကၠောံဂဒေါံနိဗ္ဗာန် နကဵုပါရမဳတၟေၚ်တၟဟ်လာဘ်(လာပ်)ဗဇဴတၞဟ်တၞဟ်သာ်မ္ဂး လ္ပသ္ပဇြဟတ်ကဵုမၞိဟ်ရီုဗၚ်မၞိဟ်မၚ်စသၞေဟ်ဂဒေါံဂှ်ညိ၊ လ္ပပတှ်ေမၞိဟ်မၚ်စသၞေဟ်တံဂှ်ညိ၊ ဒက်ခၞံကၠောန်လဝ်ဂၠုၚ်က္ၜၚ် ဖျေအ်လဝ်ဂြၚ်တၟံတသုသၠယာမတွံဂး ဂၠုၚ်က္ၜၚ်မဂ္ဂၚ်ဂၠုၚ်က္ၜၚ်ပါရမဳပြဲပြဲတဲသၠုၚ်သၠုၚ် မၞုံကဵုၚုဟ်မဂၠိုၚ်တုဲ နူကၠာဘဲပရိုက်ဒဒိုက်ဟွံကၠုၚ်စိုပ်ဏီဂှ် တြပ်(ကရပ်)သ္ပလဝ်ဂြပ်ပ္ဍဲဇကုဇကုအိုတ်ညိ။ -
မၚ်စၟဳကဵုညးတၞဟ်ရီုလမျီုဒးအိုတ်ဂှ် ဟိုတ်နူပ္တေဟ်ဗၠေတ်ဒ္ဂေတ်ယောၚ်ယာမှာရာအာဂှ်ရ၊ ဇွောံမဇကုဇကု ဒးပကောံလဝ်နူဇမ္ၚောဲဂှ် ဒှ်ညးဂတာပ်အခေတ်ဂတာပ်တဲ ဘဲဟွံဂံၚ်ခ္ဍဳဂွစၟဳစတသိုက်ဂတပ္ဍဲဘတပရလိုက်တေံရ၊ ဂကူရာမည− မည်ပိုဲညးမဒှ်ဂကောံဗုဒ္ဓဘာသာ အလုံတွဵုရးဂၠးတိနိဂီုဍုၚ်ကွာန်မည်ဂမၠိုၚ်ဝွံ ဝါဒကျာ်ဂကူညးတၞဟ်ကဵုဝါဒကျာ်ဂကူပိုဲရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ်ဂှ် ပါ်ပါဲကဵုဒးညာတ်ကဵုသ္အးဇ္ၚးကၠးမး−ကၠးဖ္ဍးတုဲ “ဝါဒဒ္ဂေတ်အလဵုအလဵုဇကုအိုတ်ညိ”ဂှ် ဒှ်ဝါဒစှ်ေဗြိုဟ်လုပ်ပၞောန် စၞောန်ထ္ၜးကဵုတသိုက်လောကဳ လောကုတ္တိုရ် ပ္ဍဲလိုက်ပရလိုက်ၜါပြကာရ၊ ဝါဒလဟီုလဂးဒ္ဂေတ်ကွေတ်ဝွံဟေၚ် ယိုက်ဂၠေၚ်ဒုၚ်ကေတ်တဲဗွဲမအိုဟ်တၟိုဟ် မိပ်စိုတ်အိုတ်ညိ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− “ပြကိုဟ်စရာဲဗုဒ္ဓဘာသာ− ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ယေန်သၞာၚ်ဗုဒ္ဓဘာသာ”ဝွံ ရန်တၟံကဵုသွက်ဂွံဒှ်ဂုန်ဖဵုဂကူရာမညဂမၠိုၚ်တုဲ ဒုၚ်ကဝိုၚ်ချူကှ်ေဗဒေါံၚေက်ကၞေဟ်အုပ်နိဂီုဒးဂြီုကမၠက်ထောံ နကဵုဇုက်ဗၠဲဂွါ− သမုဒ္ဒဝါဏိ ဇဇာတ်နိပါတ်ဒွါဒသက− ဝွံရောၚ်။
-
ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ
(က) ဟိုတ်နူခရိတ်တက်လိက်ဟွံပေၚ်အတိုၚ်ပၟိက်ကီု။
(ခ) ဟိုတ်နူဇီုလပိုက်ဒးခေတ်အလဵုအသဳပၞာတ်ၜါခေတ်ကီု။
(ဂ) ဟိုတ်နူပ္တိုန်လိက်အာတ်အခေါၚ်ကုအလဵုအသဳတၠအဝဵု ဆဵုဂဗဒးတၚ်ဝါတ်ဂါတ်ကီုရောၚ်၊
ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− ပ္ဍဲခေတ်အလဵုအသဳပၞာန်အလန်ပဋ္ဌမ− နူ(၁၃၂၃)သၞာံ၊ ဂိတုမာ်စှ်စွေက်၊ (၁၉၆၂)သၞာံ၊ ဂိတုမာတ်(ၜါ) တ္ၚဲ၊ စိုပ်(၁၃၅၀) လုကဴပွိုၚ်ပိစှော်(၃၀)သၞာံဍောတ် ခေတ်ပၞာန်နေဝေန်အာတ်အခေါၚ်ပတိုန်လိက် သွက်ဂွံဂွံပၟိၚ်တက်, သီုစက္ခောဟွံလောဲသွာတုဲ နူခေတ်အလဵုအသဳပၞာန်အလန်ဒုတဳယ (၁၃၅၀) စဵုကဵုလၟုဟ် ဝါတ်ဂါတ်မွဲဂကူမွဲဗီုပၠန်ရ၊ ဂွံဂွံစက္ခောၚုဟ်တန်တန်ဣဂှ်လေဝ် ဝါတ်လောန်သန်ရ။
လိက်ကၞပ်ပရေၚ်ဘာသာဂှ် ဆေၚ်ဆက်ကဵု“သံဃမဟာနာယက” နူသၞာံ(၁၃၄၂)တေံရ၊ လိက်ဘာသာမည်ဂှ် ဒးကၠာဲစၠောံဘာသာဗၟာပိမူပိတောဲတုဲ ဒးပတိုန်ရုၚ်ခရှ်တံရ၊ ဂွံအိုတ်ၚုဟ်သက်သာညိ၊ ဂးသာ်ဂှ်တုဲ ၜိုန်ရဂွံပၟိၚ်တက်ပ္တိတ်ကီုလေဝ် ဒးရာန်စက္ခောဆေၚ်မ္ၚး ၜိုတ်ကေတ်ၜိုတ်ဂွံရ၊ စက္ခောပုဂ္ဂလိကပ္တိတ်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ပရေံအိုတ်ဍာ်၊ ဒးရာန်စက္ခောဍုၚ်မ္ၚး ၚုဟ်မးဂၠိုၚ်လောန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− နဲကဲဇကုကဵုဇကု ကၠောန်ကေတ်ဂၠာဲကေတ်အဆက်− ၜက်ကၠောံအာတၚ်ဝါတ်ဂါတ်နာနာသာ်ဟွံမာန်ဏီတုဲ ဂွံတက်ပ္တိတ်လိက်ကၞပ်ဂကူမန်ပိုဲမွဲမွဲဝါမာန်ဂှ် တုပ်သၟဟ်ညံၚ်ရဴ (ရပ်ဒလုၚ်မွဲကြိုၚ်လဝ်ကရောံဇြုံဗုဲစှ်)ကီုရောၚ် ကလောတံ။
-
သက္ကရာဇ်ကျာ် (၂၄၁၁)သၞာံ၊ သက္ကရာဇ်ဍုၚ် (၁၃၂၉)သၞာံ၊ ဂိတုပုဟ်စှ်မွဲမံက်တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ အခိၚ်သဝ်တ္ၚဲၜါနာဍဳ ကလေၚ်ချူပြေၚ် ရပ်ကှ်ေဇိုၚ်ကၞေဟ် အာစိုပ်ဒတုဲရောၚ်၊ နာဲပါလိတဇာတိကွာန်ကၟာဝက် ဂွံၜါစှော်မွဲ(၂၁)ဝှ် ဃောသ္ပဒတဴပ္ဍဲဘာဂြိုပ်ဖအံက်ဂှ် ချူဆာဲစဳဇန်ဗျန်(ဗျည်) အက္ခရပြကိုဟ်ဝွံရောၚ်။ (ပြကိုဟ်စရာဲဗုဒ္ဓဘာသာကၞပ်မွဲ စိုပ်ဒတုဲဆဝွံရောၚ်)
-
သက္ကရာဇ်ကျာ် (၂၅၄၈)သၞာံ၊ သက္ကရာဇ်မည်သိုၚ်ပ္တန်ဍုၚ်ဟံသာဝတဳ (၁၉၃၆)သၞာံ၊ သက္ကရာဇ်ဍုၚ် (၁၃၆၆)သၞာံ၊ ဂိတုဖဝ်ရဂိုန်အိုတ် ပ္တိုန်စက်တက်ပ္တိတ်လၟိဟ်မသုန်ကၠံကၞပ်ရောၚ်။