ဗုဒ္ဓဘာသာဆီယာဲအပါ

ပ္ဍဲအခိၚ်ပေါဲပၞာန်မည်ကဵုဗၟာဇၞော် လက်ထက်ဨကရာတ်မည်တၠညးရာဇာဓိရာဇ် ကဵုဗၟာဖရၚ်မၚ်ဂဳဆွာ၊ ဖရၚ်မၚ်ဂံၚ်၊ မၚ်ရာဲကယျဝ်ဆွာ ဒးဗတိုက်မံၚ်ၜါလပါ် ပွိုၚ်ပန်စှော်(၄၀)သၞာံဂှ် ဗၟာဟွံဓဇန် ဗီုအနဝ်ရထာကဵုအံၚ်ဇဲယျ−ရ၊ ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်တံ ပလံၚ်ပုၚ်အလန်ပုၚ်ဂအုပ်ဂွံ၊ လံၚ်ပိဏ္ဍပါတ်ဂွံ၊ အာကျာ်အာဘာဂွံဒၟံၚ်တုဲ ကောန်ဂကူမည်ဂမၠိုၚ် “ဗုဒ္ဓဘာသာဆီယာဲအပါ”စိုပ်အာဂၞာက္ဍဟ်အိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဍုၚ်ကွာန်ၜိုဟ်သိုဟ်ပရေၚ်သာသၞာကဵုပရေၚ်ဂကူဇၞော်မောဝ် ဂဵုလဟဵုဒၟံၚ်ညံၚ်ရဴလျးအရံၚ်သၟိၚ်တ္ၚဲသၟိၚ်ဂိတုမသက္ကလက်ကၠိုက် မၠိုက်ညိဟွံမွဲဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုဍုၚ်ဒေဝတဴသွဝ်တြဴဘုံကီုရ။

ဨကရာတ်အမာတ်သ္ကိုပ်ပၞာန် ညးဍုၚ်ကွာန်ရးနိဂီုဂမၠိုၚ်ဒှ်တံ ဂွံကၠောန်ခၞံကာကုသဵု ဒက်ကျာ်စေတဳသိုၚ်ဘာတိုက် ဘာဆု သိုၚ်အပေါတ်သာသၞာသိုၚ်ဇြပ် ဇၞူဇြပ်ပထာန်(ပဌာန်) ခါဲကမၠိုၚ်(ပလိုၚ်)ကၟာသ္ပဒကာကျာ်ဒကာဘာ ဒုၚ်ယၟုဒကာပစ္စယ်ပန်ဂၠိုၚ်ကဵုလၟိဟ်သၞာံရ၊ ကာလစရိုဟ်ဍာ်ကာကုသဵုဒါန်ခမဳသၚ်မည်ဂၠိုၚ်ကဵုလ္ၚီဇကု ဖါပ်ဗ္စခရှ်ဒိုဟ်ပန်မှာဇန်ဟွံရုြ နကဵုစိုတ်လျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရတ်ပိ ကျာ်ဓဝ်သၚ် ဂွံပၚ်တဲလ္ၚောဝ်ဖျေံက္ဍိုပ် စိုပ်အာပယျဵုဒၞက် “ဗုဒ္ဓဘာသာဆီယာဲအပါ”အပၠိတ်ရ။ ။

ဝေၚ်သဘၚ်ကျာ်၊ သဘၚ်အတး၊ သဘၚ်ကလံညးဇၞော်၊ ကလံခမဳသၚ်၊ သဘၚ်ဗလိုပ်ဇြဲ၊ သဘၚ်စှ်ၜါရာသဳဒ္ဂေတ်ဗ်ပဝေဏဳဂကူမည်အဆက်အဆက်၊ ဝေၚ်သဘၚ်ဒုၚ်တၠုၚ်ကျာ်စှ်ေနူသွဝ်ဂိတုဝှ်ပေၚ်−ဍေၚ်ကၠေၚ်သ္ဍဴ ပူဇဴပၟတ်ပ္ကဴသဴမြမောဝ်၊ သဘၚ်ပထပိုယ်ခၟဳ ဖါပ်သၚ်ဗ္စခရှ်၊ ဝိဝါဟမၚ်္ဂလ(မ္ၚဵုထပ်တဲသၞက်ကရောဲ)၊ ကဵုဒါန်ဖါပ်သၚ်ကလၚ်ဓဝ်မ္ၚဵုဒှ်တံ၊ ကၠောန်ခၞံလဝ်ဗွဝ်ကုသဵုလၟေၚ်စှ်ၜါရာသဳဂှ် လုပ်အာပ္ဍဲဗွိုၚ်စေဝ် “ဗုဒ္ဓဘာသာဆီယာဲအပါ”ပေၚ်ကၟိုဟ်အာပၠန်ရ၊ စိုပ်ကၠုၚ်အခိၚ်ပလေၚ်ဍုဟ် ထၞက်တမ္ၚါန် ကဵုဒါန်ခမဳသၚ်တံလေဝ် ဒ္ဂေတ်ဗက်အခိုက်ကၞာပဝေဏဳဂကူမည်တံရ။ ။

(ပန်စှော်သၞာံဟီုဂှ် မွဲဂလးဓဝ်ဟွံသေၚ် ဇူဘာ်သၞာံ မွဲၜါသၞာံ တုဲဆက်ပၠန်ရ)။

သဘၚ်လံၚ်နုၚ်နိဓိ ပ္ဍဲဂိတုခ္ဍဲသဳပေၚ်ကီု၊ သဘၚ်လံၚ်ကၠေၚ်ဍာ်သာဲတၚ်လာဲကဝ်သဂြာ ဗဝ်သၟုတ်ဇၞော် ဗဝ်သၟုတ်က္ၜၚ်ပ္ဍဲဂိတုဘတ်ပေၚ်ကီု၊ သဘၚ်သၚ်တံသှ်ပဝါ ပ္ဍဲဂိတုဝှ်ပေၚ်ကီု၊ သဘၚ်ကဵုဒါန်လလး နူဂိတုဝှ်မွဲစွေက် စိုပ်ဂိတုကထိုန်ပေၚ်ကီု၊ သဘၚ်ဗာ်အှော်ဒါန်၊ ထပက်ပလေၚ်ယာဂု(ယိုဟ်သ္ၚု)ပ္ဍဲဂိတုမာ်ပေၚ်ကီု၊ အခိုက်ရုဲစှ်ဂိတုတ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ ဖ္ဍေါတ်မ္ၚဵုဂအာၚ် တိုၚ်သ္ၚိတၟိကီု၊ ဍိုက်ပေၚ်ကဵုကွေတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ သ္ပဏာကုသဵုသီုပြဲပြဲပၠန်ရောၚ်။

အခိုက်ကၞာသ္ပကာကုသဵုကဵုဒါန် လၟေၚ်ဂိတုစှ်ၜါရာသဳဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ်နွံမံၚ်ဇၟာပ်ဍုၚ်ကွာန်ဌာန်ဒေသဂကူမည်ပိုဲရ၊ ပ္ဍဲတ္ကံခၟိုၚ်လၟုဟ်(ဍုၚ်ၜါသွာၚ်) ဝေၚ်သဘၚ်ကျာ်ပ္ဍဲဂိတုအခိၚ်အတးစှ်ေဂၠိုၚ်ကဵုတ္ၚဲ ဂၠောဲဇက်အာနကဵုယာန်ကွဳစက် ကယျိုၚ်လဝ်ကျေဝ်ဝ် ပ္ဍိုက်ဏာဝုတ်တ်ဗၠာဲဗၠာဲ ဆာဲဆာဲဂေါဝ်ဝ် အာလ္ၚောဝ်ကျာ်နကဵုအခိုက်ကၞာပဝေဏဳဂကူမည်ဂၠိုၚ်ကဵုသၞာံရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ကၟာဝက်ရးဇြာဂှ် ဂိတုဝှ်တြဴစွေက်လံၚ်ဗပေၚ်ဇၞော်၊ ထပှ်ဒ္စါံစွေက်သဘၚ်ကျာ်တၟံ၊ တ္ၚဲသၞာံတၟိမွဲမံက် သဘၚ်ကျာ်ဇြာ ကဝါ်ကျာ်ကဝါ်ပၞာၚ် နူသက္ကရာဇ်ကျာ်(၂၄၄၃)သၞာံ၊ သက္ကရာဇ်ဍုၚ်(၁၂၆၁)သၞာံ၊ ဇၟာပ်ပ်သၞာံတုဲ စိုပ်သၞာံဏံသာသၞာ(၂၅၄၉)သၞာံ၊ (၁၃၆၇) ဂွံအာကၠံတြဴ(၁၀၆)သၞာံရ၊ ကေတ်ကဵုလၟိဟ်သၞာံ ကၠဴတြဴသၞာံရ။

ပ္ဍဲဇြပ်သဘၚ်ဓဝ် “သာသနာနုဂ္ဂဟ”အရှာံကျာ်ဇြာဝွံ၊ နူသက္ကရာဇ်(၁၄၈၃)သၞာံ၊ သက္ကရာဇ်ဍုၚ်(၁၃၀၁)သၞာံ၊ ဂကောံသာသနာနုဂ္ဂဟ သ္ပက္ဍိုပ်တုဲ၊ ဂိတုပသာ်ပေၚ် ဖ္ဍေါတ်မ္ၚဵုပ္ဍဲဇြပ်သဘၚ်ဓဝ်၊ ဂိတုဇှ်ေပေၚ် ဖ္ဍေါတ်မဟာသမယသုတ်၊ ဂိတုဒ္ဂိုန်−စိုပ်ဝှ်ပေၚ်တွံဓဝ်ပွိုၚ်မွဲဝှ်ပိဂိတု၊ ဗွဲကြဴဂိတုဒ္ဂိုန်ပေၚ်ဖ္ဍေါတ်ဓမ္မစက်၊ ဆက်ကၠုၚ်စဵုကဵုလၟုဟ်(၁၃၆၇)သၞာံဏံရ၊ ကၠောန်ဗဒှ်သဘၚ်ဆေၚ်ဆက် ကဵုပရေၚ်ဗုဒ္ဓဘာသာပ္ဍဲဇြပ်သဘၚ်ဓဝ်ၜက်အာစဵုကဵုကဝ်တူတေံရ။

ဗော်သၚ်ပံၚ်ဂကောံ ဂိုန်ဖ္ဍေါတ်ပူဇဴပဋ္ဌာန် ပ္ဍဲကွာန်ကၟာဝက်ဇြပသဘၚ်ဓဝ်သၚ် နူသက္ကရာဇ်ကျာ်(၂၅၂၄)သၞာံ၊ သက္ကရာဇ်ဍုၚ်(၁၃၄၂)သၞာံ၊ ဇၟာပ်ပ်သၞာံတုဲ စိုပ်သၞာံ(၁၃၆၇) ဂွံၜါစှော်တြဴ(၂၆)ဝါရ၊ စိုပ်ဂိတုဖဝ်ရဂိုန်ရုဲစှ်တ္ၚဲတုဲ ဖ္ဍေါတ်ပူဇဴပဋ္ဌာန်ပွိုၚ်မသုန်တ္ၚဲမသုန်ဗ္တံရ၊ သဘၚ်ကဝါ်ပဋ္ဌာန်ဗၟံက်ၜဳပလိုတ်ၜဳအခိၚ်တ္ၚဲပၠိုတ် နကဵုကယျိုၚ်ကွဳစက်ကျေဝ်ကျေဝ် သၟတ်ဝုတ်ဂမၠိုၚ် ရပ်ပၟတ်ပ္ကဴဒကှ် ကဝါ်ဂေတ်ကွာန်ဇၟာပ်သၞာံရ။

ပိုဲခမဳသၚ်တံ ပံက်လဝ်“ဂကောံဓမ္မစက်သၟတ်ဝုတ်မည် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုၚ်(၁၃၅၀)သၞာံ၊ ဂိတုဝှ်ပေၚ် ဖ္ဍေါတ်ပူဇဴအဘိဓဝ်ပ္ဍဲကျာ်ဇြာ−ဇြပ်သဘၚ်ဓဝ်ရိုဟ်ရိုဟ်သၞာံရ၊ ထံက်ကဵုပရေၚ်ဘာသာအခိုက်ကၞာပဝေဏဳဂကူမည်အဆက်အဆက် ကဵုၜက်ဂၠိုၚ်သ္ၚောဲ မၚ်မွဲထိၚ်ဒဝ်ပ္တဝ်က္ဍိုပ်ကဵုတိုၚ်ပ္ကဴ “ဗုဒ္ဓဘာသာဆီယာဲအပါ”စဵုကဵုကဝ်တူကဝ်တန်ရောၚ်။ ။

ဒ္ဂေတ်ဗက်အခိုက်အလိုက် ပရေၚ်ဓမ္မလောကၜါသာ် ၜါထပ်ၜါကွပ်တုဲ အိုတ်ကဵုကောန်ဂကူရာမည အလုံဒေသတွဵုရးဍုၚ်မည်မွဲ ဗဗွဲကဵုကွေတ်နော်နာဲ ဇုဇ “ဗုဒ္ဓဘာသာဆီယာဲအပါ” ဇာပ်လုပ်အာစိုပ်လတေၚ်ဇၞော် လတေၚ်ဍောတ် တၟတ်ဒွံလုက်ဒးၜဝ်ဇုတ်(တ္ၜဝ်ဇုတ်)အိုတ်ရ၊ သဘၚ်မာ်မွဲစွေက်တ္ၚဲကောန်ဂကူမည်ပိုဲဂှ် ဨကရာဇ်မည်သမလရာဇာ ကၠောန်ဗဒှ်လဝ်ကၠာအိုတ် နကဵုကရောန်ပၞာန်သ္ဂံၚ်တြုံသ္ဂံၚ်ဗြဴ၊ ဒပ်ပၞာန်တိုက် နူသက္ကရာဇ်ကျာ်(၁၁၁၆)သၞာံ၊ သက္ကရာဇ်ဍုၚ် စူဠသက္ကရာတ် တတဳယပရိစ္ဆေ−(၅၀၄)သၞာံ၊ ဂိတုမာ်မွဲစွေက် တ္ၚဲစန်၊ လုကဴထပှ်တ္ၚဲထပှ်ဗ္တံ တ္ၚဲသၟီအိန်စှ်ေပ္တန်ကဵုဍုၚ်ဟံသာဝတဳ ပအပ်ဇိုန်ကဵုကောန်သၟီသမလရာဇာဂှ်ရ။

ပ္ဍဲသဘၚ်မာ်မွဲစွေက်တ္ၚဲကောန်ဂကူမည်ဂှ် ဝေၚ်သဘၚ်ပေါဲမည်လှ်ေဒယှ်ေတိၚ်တိုက်အခိုက်နာနာ ဝေၚ်ဓဝ်စံဇြဟတ်တြုံတြုံဗၠာဲဗၠာဲ၊ ဝေၚ်ဒံၚ်ဇုက်ဝေၚ်နာနာ သၟတ်ဗြဴပၠိုၚ်ပၠိုၚ်၊ ဝေၚ်ပြိုၚ်ဟီုအရေဝ်လ္တူစၚ်၊ ဗှ်လိက် ချူပြိုၚ်လိက်၊ ဝေၚ်တေံမခဍံကျာ၊ ဝေၚ်တက်လက်ပၠုဲလက်ဗန်၊ ဝေၚ်ဂြိပ်(ဒြေပ်) ဝေၚ်ဒုန်ဂၠုၚ်ဒှ်တံ၊ ကၠောန်ခၞံပရေၚ်လောကဝတ်တုဲ ကဵုဒါန်ပါပ်သၚ်ဗ္စခရှ်ပန်ဒိုဟ်ရိုဟ်လၟိဟ်ဟွံမာန်ရ၊ ဣဏံလေဝ် ဒ္ဂေတ်ဗက်ပရေၚ်လောကဓမ္မၜါသာ်တုဲ အလုံကောန်ဂကူမည်အိုတ်သီုဂှ် ဏှ်စိုတ်ဓါတ်တမြံၚ်ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်လပါ်ကွေတ်ကျာ်ဒံၚ်ခၠာဲလုပ်အာ “ဗုဒ္ဓဘာသာဆီယာဲအပါ”တၟာအကးပၠန်ရ။

ဂကူမည်ပ္ဍဲအခိၚ်ဨကရာတ်တၠတိဇကုမၞုံတေံ အိုတ်ကဵုတွဵုရးဂၠးတိဂကူရာမညဒ္စိတ်စှော်တြဴ(၉၆)ဍုၚ် ဒုၚ်လဝ်တဲကွေတ်ကျာ်ပြဲပြဲ စဵုကဵုဍုၚ်လီုဍုၚ်လာ် နကဵုဘယ်ပၞာန်ဗၟာဓဇန်ဓဇန်ဓဇောတ်တ် ဍာ်ရမတ်ဒတုံစှ်ေဖေါ်ဖေါ် နူခေါ်မတ်ၜါရ၊ ဟွံထောံလသာ−ဟွံကယျာကၠေံကွေတ်ပ္တေဟ်ပါကၠုၚ်နူယာဲၜံၚ် နူအှော်ဇံၚ်ဖဴ၊ ဟွံသၞဴဆီကဵုဂကူအရိုၚ်ဂကူအရိမၚ်မွဲလဝ်ဍောၚ်ဓဝ်ဓဝ်တဝှ်ကျာ် ကွာ်ဗက်ဂၠံၚ်တြဴဍာန်ညးသပ္ပရိုဟ် ဗၜိုဟ်လဝ်ဂၠံစိုတ်နကဵု“ဗုဒ္ဓါနုသ္သတိ ဘာဝနာ”ပၟဝ်ဗှ်ဗၞုဟ်ဂုန်ကျာ်ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါတုဲ အလုံမွဲဘဝဇကုဇကုဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုပူဂဵုအရဳစိ၊ “ဗုဒ္ဓဘာသဆီုယာဲအပါ” သ္ပဒၞေါၚ်တိုန်တာ တိုန်အာဍုၚ်ဒေဝတဴသွဝ်တြဴဘုံတေံရောၚ်။ ။

(တွဵုရးဇၞးပိုတ်ဥက္ကလာပ)

တွဵုရးဇၞးပိုတ်ဥက္ကလာပဂှ် ဒဵုဇၞော်ဒဵုသၟတ်ဂမၠိုၚ် နွံဒၟံၚ်ကၠံဒေက်မွဲ(၉၉)ဒဵု၊ ဒဵုကၠံလေဝ်ဟီုဂးထေက်ဒၟံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲပွဳပွူဇိုၚ်ဒဵုတံဂှ် ပ္တန်လဝ်ကွာန်မည် သ္ၚိဌာန်ဒုတ်ဒုတ် ဂေါဝ်ဂေါဝ်ဆာဲဆာဲ သ္ၚိတိုက်သ္ၚိဆုပေၚ်ဒၟံၚ်အိုတ်ရ၊ ဒဵုဇြဟ်ဆုဒုန်လေဝ်ဂၠိုၚ် ၜဳကြုၚ်လေဝ်စဵုဗိုၚ်လဝ်တုဲ နကဵုကလောန်သၟာဝါဗ္ၚ သၟာကၠံဂူယာ ဂယိုၚ်အာလမျီုသၠဲသၠဲလးလးအိုတ်ရ၊ သတ်ဂြိုပ်ဂမၠိုၚ် မပ္တံစိၚ်ကၞုဲ ဂၚ်ဝုတ်အဵု ဗၜဵုကၠမပၞဟ် ကၠဗြန်သတ်ဇိုၚ်ပန် သတ်ဇိုၚ်ၜါသတ်ဇိုၚ်ကၠံ(ဂဂဳ) ဇၞော်ဗော်သတ်ဂမျိလေဝ်နွံဒၟံၚ်ရ။

ဂကူမည်လ္ၚဵုလ္ၚဵု က္ဍုဟ်ဘဝခရှ် ပလှ်ထောံဇုက်ဒွက်သံယောဇိုန်ပိုတ်ပိုတ်တုဲ တိတ်ဂြိုပ်သ္ပခမဳ ဣသိ လဟိၚ်လဟာဲပ္ဍဲဂြိုပ်ဇၞော်လေဝ် နွံတဴဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ တြုံတၠပါရမဳ သွက်ဂွံပကၚ်ရၚ်ဍုၚ်−ဒက်ကျာ်စေတဳလ္ဂုၚ်လေဝ် ခြာဟွံလံ မံက်ဂတဝ်တိုန်ရ၊ ပ္ဍဲမဟာသက္ကရာဇ် ထပှ်စှော်မွဲ(၇၁) သၞာံဂှ်လၟောဝ်−လၟဝ်ဨကရာဇ်မည် မာံပေါလကတဵုဒှ်မၞိဟ် နူပ္ကဴလၟု(သတ်လၟု)ရ၊ ပ္ဍဲမဟာသက္ကရာဇ် ဒ္စါံစှော်ပန်(၈၄)သၞာံ မာံပေါလဂွံအာယုက်စှ်တြဴသၞာံဂှ် သၟိၚ်အိန်ပသေက်သၟိၚ်သၠိုက်အဘိသိက် ကေုာံသၟတ်ဝုတ်မည်−မိဒကောၚ်ဗိုတ် ဂွံအာယုက်စှ်သုန်သၞာံရ။

ကာလသၠိုက်အဘိသိက်တုဲဂှ် မာံပေါလ သၟိၚ်အိန်ခုတ်ကဵုယၟု “ဥက္ကလာပရာဇာ အဓိရာဇာ−မိဒကောၚ်ဗိုတ် ဂၞကျာ်ဇၞော်−ဝဇိရာရတဒေဝဳ အဂ္ဂမဟေသဳ”တုဲ နိမိတ်ကတဵုဗဒှ် ကဵုကၟိန်ဍုၚ်နန်ထဝ် ပြာသာဒ်(သာတ်)ထဝ်ဗွဝ်ပိုန်သမ္ပတ္တိတၞဟ်တၞဟ်သာ်အိုတ်ရ၊ ဨကရာဇ်မည်သၟိၚ်ဥက္ကလာပဂှ် ဒက်ပ္တန်ပံက်လဝ်ဒပ်ပၞာန်တိုက် ပၞာန်စိၚ် ပၞာန်ချေံ ပၞာန်ဍာ် ဗ္ဂပ်လဝ်လွဟ်ဇၞော်လွဟ်သၟတ် မၠံက်သေဏာတ် ဗၞုဟ်သ္ဇၚ်တ္ၚဒြၚ်တ္ၚဇဵု ကဵုလဝ်အဝဵုဗော်သွးပေၚ်ပေၚ်ရ၊ အမာတ်ဇၞော်အမာတ်ဍောတ် အ္စာနိမိတ်သၞဲရာဇာပြောဟိတ်−သရာဲပၞာန်−ဗဵုပၞာန် သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော်ဍောတ်ဒှ်တံ ကဵုလဝ်တာလျိုၚ်မၚ်မွဲကၟိန်ဍုၚ် စဵုဒၞာသၞသတြု အနုဒိုဟ်ဇၟာပ်ဒိုဟ်ဂမၠိုၚ်ရ၊ အတိုၚ်ပယျးဒိုဟ်ကျာ် ပ္ဍဲမဟာသက္ကရာဇ် ကၠံပိသၞာံ ညးလ္ၚဵုကေတ်လဝ်ကၠံတြဴသၞာံ(၁၀၃−၁၀၆)သၞာံ ဂိတုဖဝ်ရဂိုန်ပေၚ် တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ ဒက်ပ္တန်လတ်ကျာ်စေတဳထဝ် လ္တူက္ဍဟ်ဒဵုသိၚ်္ဃုတ္တရ−ဒဵုသိၚ်ဃုတ်သၠိုၚ်လဝ်ဓါတ်သော်ဂမျိုၚ်ဒ္စါံတၞုၚ် သၠုၚ်ကျာ်စေတဳထဝ် မၞုံသၠုၚ်ကၠံဒ္စါံစှော်တြဴ(၁၈၆)ဟတ်ပြၚ်ပြၚ်ရောၚ်။ ။

အခိုက်ကၞာကွာန်မည် တွဵုရးဍုၚ်မည်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် သ္ဂောံဆဵုကေတ်သဘၚ်ကဝါ်ယပိုယ်ပယျၚ်−လၟောဝ်ထပိုယ်ခမဳတံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ကယျိုၚ်လဝ်ချေံကျေဝ်ကျေဝ်တုဲ ဍိုက်ကြေဝ်ဂေတ်ဍုၚ်ကွာန်နကဵုကွိုၚ်ကွိုက်အခိုက်နာနာသာ်ရ၊ ရပ်မိန်ဏာဗပေၚ်သပိုၚ်သ္ၚာ ယဵုဏာဓုပ်ဂအုပ်ပေၚ်ပေၚ် ကယျိုၚ်ဂေါဝ်ဝ်ဆာဲဆာဲ ဍာဲဍာဲဗုဗု မိပ်ဇြိပ်ကွေံကွေံရ၊ လၟောဝ်ထပိုယ်ခမဳတံဂှ် (ကၠာတေံစွံသော်ယံၚ်ဝက်သၞေက် စရှ်ပ္ကဴသံက်လစိန် ကွက်ဇုက်ကၟက်ကံကယျိုၚ်ကောန်သၟိၚ်) လဟိၚ်ပ္ဍဲမတ်ဗွဲမလောန်ရ၊ လုပ်စိုပ်ဘာလကျာ်ဇၞော်တုဲ ကဝါ်ဂေတ်ဘာပိဗဂေတ်ပူဇဴဘာ ပူဇဴကျာ်ဇၞော်အ္စာဂးသာ်ဂှ်ရ။

ဣဏံလေဝ် လုပ်အာပ္ဍဲဗွိုၚ်“ဗုဒ္ဓဘာသာဆီယာဲအပါ”ကယျာခဍဟ်ပလှ်ဟွံတိတ်ရ။

ဂကောံသၟတ်ဝုတ်ဂကောံသၟတ်ဗၠာဲ လပါ်ပရေၚ်သာသၞာဂှ် နွံမံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုကွာန်တုဲ ကာလဒးကၠောန်ကလောန်ကုသဵု ကဵုဒါန်ဖါပ်သၚ်ဗ္စခရှ်ဒှ်တံ ဒုၚ်သဇိုၚ်ညဳညဳ ချဳဒရာၚ်တုပ်တုပ် လပိုက်ဒး“ဗုဒ္ဓဘာသာဆီယာဲအပါ”ၜါပိဟွံသှ်ေရ၊ ပ္ဍဲခေတ်ဂတမတ်ဝွံ နကဵုယၟုဂကောံညးကဵုညး တက်က္ဍိုပ်ဒုတ်ဒုတ် ဝုတ်ဝုတ်ဗၠာဲဗၠာဲတိတ်တြဴဇမ္ၚောဲ ဂၠောဲဇက်အာလ္ၚောဝ်ကျာ် ဍုၚ်မည်တြေံအိုတ်ရ၊ လိၚ်ဏာယာန်ကွဳစက် ဗၞတ်ဍိုက်ရုံဂပ်တုဲ အာလ္ၚောဝ်ကျာ်စေတဳဒေါဝ်ဍုၚ် “ကျာ်အရံၚ်ထဝ်”ဍုၚ်သဓီု၊ ကျာ်ဣသိယဵယ၊ ကျာ်မံက်တဴ(မုဟ်တဴ)ဍုၚ်ဗဂေါ၊ ကျာ်စေတဳဓါတ်သော်−ကျာ်လ္ဂုၚ်ဒှ်တံ၊ ဂွံဖ္ဍေါတ်ဂါထာလ္ၚောဝ်ကျာ် နကဵုရမျှာၚ်မည်ညဳညဳကီု၊ ကျိုၚ်ကျဝ်လဝ်နကဵုဗွိုက်လတက်ယေန်သၞာၚ်မန်ဇေတ်ဇေတ်ကီု ဟီုဂးစကၟိုဟ်ခန္ဓ “ဗုဒ္ဓဘာသာဆီယာဲအပါ”ဟေၚ်ရ။ ။

ပ္ဍဲလက်ထက်ပၞာန်ဗၟာအံၚ်ဇဲယျ ဗတိုက်သၠေက်ထောံဍုၚ်မည်သက္ကရာတ်ကျာ်(၂၂၉၆)သၞာံ၊ သက္ကရာတ်ဍုၚ်(၁၁၁၄)သၞာံ၊ ပွိုၚ်မသုန်ကၠံသၞာံပြၚ်ပြၚ်ဂှ် ဃောယိုက်ပၞာန် လးမုက်ပၞာန်ဇၞော် ပ္တိတ်လဝ်အမိၚ်အသံသာ်ဝွံရ။

(က) နူအခိၚ်တြဴနာဍဳသဝ်တ္ၚဲ စိုပ်အခိၚ်တြဴနာဍဳနူဂယး ညးလဵုမွဲတိတ်မ္ၚးကွာ်ဂၠံၚ်ဍာန်ဟွံဂွံ။

(ခ) သ္ပတံနူတ္ၚဲဏံတုဲ အာပလံၚ်ပုၚ်ဘာ ပုၚ်အလန် ပုၚ်ဂအုပ်ပ္ဍဲဘာလကျာ်ဟွံဂွံ။

(ဂ) သ္ပတံနူတ္ၚဲဏံတုဲ ဂဇံတက်ဝိုၚ် ဆိုၚ်မုက်ကောံညးသ္ကံ ပကောံညးသ္ကံဟွံဂွံ။

(ဃ) သ္ပတံနူတ္ၚဲဏံတုဲ ဆက်ဆောံကဵုဒပ်ပၞာန်မည်−ထံက်ပၚ်ဒပ်ပၞာန်မည်ဟွံဂွံ။

(ၚ) သ္ပတံနူတ္ၚဲဏံတုဲ ပံက်ဘာ−တိုန်ဘာမည်−ဗ္တောန်လိက်မည်ဟွံဂွံ။

အတိုၚ်သၞောဝ်ကြံၚ်ကြံၚ်မသုန်ဏံ ညးလဵုမွဲကလိလောန်ဟွံဂွံ၊ ယဝ်ရကလိလောန်အာမ္ဂး−ကဵုဒုဟ်ဂစိုတ်ရ။

ပ္ဍဲအခိၚ်ပၞာန်ဗၟာအံၚ်ဇဲယျ လုပ်သီဂွံဍုၚ်ကွာန်မည် အိုတ်အာကဝက်ပြၚ်ပြၚ်ဂှ် ပ္တိတ်လဝ်အမိၚ်တေၚ်တေၚ်မသုန်ဏံတုဲ ဖေက်ဇကုဇတဝ်အိုတ်ရ၊ ဂွိၚ်ဖေက်ခမဳသၚ်တံဒးအေၚ်ပိဏ္ဍပါတ် ဖေက်စိုပ်ဘဲဂစိုတ်တုဲ သၠးလျီုဂံၚ်ဂံၚ် ကၠတ်ပလံၚ်ပ္တိတ်ဏာပိဏ္ဍပါတ် အကြာဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ဗၠးအာလေဝ်နွံ ဒးဘဲဂစိုတ်လေဝ်နွံ၊ သ္ပကောန်ဗြဴတုဲ ပန်ဗာ်ဂစိုတ်ထောံလေဝ်နွံရ။

ဗွဲမဂၠိုၚ်သၟတ်ဗြဴတံရအာကၠုၚ်လောဲညိတုဲ ကၠတ်ပလံၚ်ပုၚ်သ္ပစၞစသုၚ်ရုံရုံဂပ်ဂပ်ရ၊ သၠးလမျီုဂံၚ်ဂံၚ် ဟွံရံၚ်ကဵုဒဒိုက်ဇကုတုဲ ဂလိုၚ်လဵုဂိုဟ်ဆာန်သာသၞာရောဟီုဂှ်ချပ်ကေတ်ရ၊ ပ္ဍဲကပ်ပၞာန်ဇၞော်ဝွံ ဂကူမည်တံသၠးလမျီုကဵုသာသၞာမာန် ဆာန်အာဲတၟာဲ“ဗုဒ္ဓဘာသာဆီယာဲအပါ” စိုပ်ကၞောတ်အထောတ်ရောၚ်။ ။