ပတိုန်ပဋ္ဌမသံဂါယန

• ကျာ်တြဲပိုဲသ္ပပရိနိဗ္ဗာန် ကလိလောန်အာထပှ်

တ္ၚဲတုဲ “ဟိုတ်ဒးပ္တိုန်သံဂါယန”ဂှ်လေဝ် ကတဵုဒှ်တိုန်ရ၊ ဃောကျာ်တြဲသ္ပပရိနိဗ္ဗာန်ဂှ် မှာထေရ်ကဿပ တြဴလောန်ဂေတ်ဂေၚ်ဂၚေၚ်ဒေသစရိတ်တုဲ နူဍုၚ်ပါဝါဂှ် ဃောမအာကဵုဍုၚ်ကုသိနာရာံ−ရ၊ အဃောဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူဝါဒအရကျာ်ခၟဳ ပြဘာဒ် − ဘုဘဒ္ဒ − ဟီုဂးတိုန်ဂလာန်မၞုံတံဍေံ “ပိုဲဂွံတိတ်ဗၠးနူဒၠောံဗ္တောန်ခၟဳဂေါတမတုဲရ၊ မိက်ဂွံကၠောန်ဂှ်ကၠောန်, မိက်ဂွံပဂှ်ပ, ကၠောန်မာန်ပမာန်ဖအိုတ်ရ”ဂးတုဲ သီုကဵုမိပ်စိုတ်

အိုဟ်တၟိုဟ်ဂှ် ဟီုပိုဟ်ပလီုကၠေံဝိနယ်ကျာ်ရ။

ဃောဂှ်ပၠန်လေဝ် ခၟဳသုဘဒ္ဒဂှ် ပါလုပ်ပ္ဍဲပွဳပွူကွးမှာထေရ်ကဿပ ကရောံခၟဳတၠအရှန်မသုန်ကၠံဇကု (ခၟဳပုထုဇန်, သောတာပန်ဒှ်တံ)ရ၊ မှာထေရ်ကဿပကဵုကွးမသုန်ကၠံတံဂှ် သ္ပတံနူမိၚ်ဒးဂလာန်အရကျာ်ခၟဳအပြောံသုဘဒ္ဒဂှ်တုဲ စိုတ်ဟွံမိပ် ဂၠိုက်သ္ၚောံဒှ်ဂဝိၚ်သိၚ်သာဒၟံၚ်ကွေံကွေံရ၊ ပြဘာဒ်သုဘဒ္ဒဂှ် အရကျာ်ဂွံလဝ်ကောန်ၚာ်ၜါ လသာထောံသ္ၚိဋ္ဌာန်တုဲ တိတ်ပခၟဳကီုရ၊ မၞိဟ်တဲဍိုန်ဍိုန်ပိုန်ဟုတ်ဟုတ် သ္ပလုတ်ဒက်ဝဲကဵုကျာ်တုဲ မိက်ဂွံပလီုကၠေံသာသနာရ။

ဂလာန်အရကျာ်အယုတ် စိုတ်ဒုဟ်ကဵုကျာ်တုဲ မဟီုပက်ဂြာတ်ဂှ် ဒှ်ဟိုတ်ဂွံဒးပ္တိုန်သံဂါယနတုဲ မှာထေရ်ကဿပလေဝ် ဂွံအခေါၚ်ဗွဲမလောဲသွာရ၊ ဂလာန်အရကျာ်မဟီုသီုကဵုဂွံသတိသံဝေဂခိုဟ်ဂှ် မှာထေရ်ကဿပစၟတ်သမ္တီလဝ်တုဲ ဒးအာဒၞာဲစံၚ်ဇွဂြဇုတ်ကျာ်တေံရ၊ ကာလစံၚ်ဇွဂြဇုတ်ကျာ်တုဲဂှ် မှာထေရ်ကဿပ ဟီုလဴသှ်ထ္ၜးပၠိုဟ်ပၠး ပရူပရာသုဘဒ္ဒမဟီုဗျိဂရိုဟ်ပတိုန်ဒုဟ်ကဵုကျာ်ရ၊ တၠဳပိုန်သၚ်ဂမၠိုၚ် ကလိဂွံဓဝ်သံဝေဂအိုတ်တုဲ ဒှ်ဟိုတ်သွက်ဒးပ္တိုန်သံဂါယန−ရ။

သွက်ဂွံပ္တိုန်သံဂါယနဂှ်လေဝ် ရုဲစှ်ဒၞာဲဝါဲ ဗဒါဲဍု

ၚ်ရာဇာဂြိုဟ်တေံရ၊ ကာလဂှ် မှာထေရ်ကဿပဒှ်ဇၞော်သ္ကိုပ်သ္ကိုပ်သၚ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ခၟဳတၠအရှန်ဂမၠိုၚ် မသုန်ကၠံ(၅၀၀)ဇကုဂှ် က္ညအာဍုၚ်ရာဇာဂြိုဟ်ဖအိုတ်ရ၊ သၟိၚ်ဍုၚ်ရာဇာဂြိုဟ်မၞုံယၟု “အဇာတသတြု အဇာတသတ္တု”ဂှ် ဒှ်ညးဒုၚ်သဇိုၚ်ကေတ်လျိုၚ်အရီုအဗၚ် မၚ်မွဲသၞသတြုတုဲ ဒှ်ညးမယိုက်ဒိုက်ထံက်ပၚ်သာသနာရောၚ်။

ဟိုတ်နူအရကျာ်ပြဘာဒ်ဟီုပက်ဂြာတ်စုတ်ဂလာန်ကျာ်ဂှ်ရ၊ မဒးပ္တိုန်သံဂါယန ပ္ဍဲဂိုဟ်လိုဏ်ဆုသြေၚ် (ဆုသေၚ်) ဇရေၚ်သ္ကဲဒဵုဝေဘာရဗဒါဲဍုၚ်ရာဇာဂြိုပ်ရ၊ မှာထေရ်ကဿပဂှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်သၚ်ဂမၠိုၚ် ဒုၚ်သဇိုၚ်ဟွံမွဲကဵုလၟောၚ်ဍောၚ်ၜိုတ်လၟိဟ်တၠအရှန်ဖအိုတ် မသုန်ကၠံ−ဇကုဂှ် လုကဴပွိုၚ်ထပှ်ဂိတု ဂွံစိုပ်ဒတုဲရ၊ ဗွဲစၟတ်တုန် − ပ္ဍဲမဟာသက္ကရာဇ်ကၠံပန်စှော်ဒ္စါံ (၁၄၈)သၞာံ သ္ပတံနူဂိတုခ္ဍဲသဳမသုန်စွေက်တုဲ စိုပ်ဂိတုဖဝ်ရဂိုန်မသုန်စွေက် လုကဴပွိုၚ်ထပှ်ဂိတု ပ္တိုန်ပဋ္ဌမသံဂါယနစိုပ်ဒတုဲအာဗွဲမွဲလောဲသွာရ။

ပိဋကတ်ပိပါဠိပါၚ်ကျာ်တြဲမတွံလဝ် လုကဴပွိုၚ်ပန်ဣသုန်ဝှ်ဂှ် ကလေၚ်ဇန်တပ်ဗဂပ်ထောံဗွဲမဒးရးဖအိုတ်ရ။ (ကျာ်တြဲသ္ပပရိနိဗ္ဗာန်ဂှ် ဂိတုပသာ်ပေၚ်၊ သ္ပပရိနိဗ္ဗာန်လောန်အာပိဂိတုတုဲ မဒးပတိုန်ပဋ္ဌမသံဂါယနဝွံရောၚ်၊ တော်ရံၚ်ဂိတုလုကဴပွိုၚ်ထပှ်ဂိတု ဂွံစိုပ်ဒတုဲသ္ဂးလဝ်သာ်ဂှ်တုဲ နူဂိတုခ္ဍဲသဳမသုန်စွေက် စိုပ်ဂိတုဖဝ်ရဂိုန်မသုန်စွေက်တေံရောၚ်) ။

ပိဋကတ်ပိအလုံအိုတ်သီုဂှ် ပကောံသ္ပမွဲတုဲ ပွမဖ္ဍေါတ်ညဳညဳသာသာ သၟဟ်သၟဟ်သၟန်သၟန် “ပတိုန်သံဂါယန” မကော်ခဴစရ၊ [သံ−ဂါယနာ၊ သံ−ပကောံသ္ပမွဲတုဲ၊ ဂါယနာ− ပွမဖ္ဍေါတ်] ဥပမာပ္ဍဲလောကတုန်− ညံၚ်ရဴပ္ကဴသြဴ ပြးဆာဲဒၟံၚ်တၞဟ်တၞဟ်ဒၞာဲတေံမွဲဍောၚ်, ဒၞာဲဏံမွဲဍောၚ်ဂှ်ကီု ဇန်တပ်ဗဂပ်သၟဟ်ဗဒှ်ထောံမွဲစန်တုဲ တုပ်တဴညံၚ်ဗိုန်ဗတ်ခိုၚ်ကၠိုၚ် သ္ဍိုက်ကဵုစိုတ်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ်ကီု၊ တဝှ်ဓဝ်ကျာ်တြဲ တွံထ္ၜးစဳပျးလဝ်ဇၟာပ်ဍုၚ်ဇၟာပ်ကွာန် ပြးဆာဲသာဲခြာဒၟံၚ်တၞဟ်တၞဟ် သၟဟ်ပကောံဇန်တပ်ဗဂပ်သ္ပမွဲတုဲ ဗိုန်ဗတ်ခိုၚ်ကၠိုက် ဂရိုက်ဟွံချဳကသဳ ဟွံမာန်ရောၚ်။