(၈) သောဘဂဝါ၊ ၚ်− ကျာ်တြဲပြဲဝိသေတၠပိုန်တြဴပြကာဂှ်။ ဣတိပိ၊ ဟိုတ်ဟိုတ်ဂြၚ်လဝ်ဓဝ်သစ္စပန်မွဲတန် ကဵုတီခပ်သီအိုတ်သီုသာ်ဝွံကီုလေဝ်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ ဗုဒ္ဓမ္ဂးယၟုရ။ ဗုဒ္ဓေါ၊ ပြာကတ်တမ္ညဝ်အံသဝ်လောန်သတိုတ် အိုတ်အာဟွံမာန် စိုပ်ဋ္ဌာန်ဘုံဗြီုဓလီုဍိုက်ကၠောံက္ဍဟွံကညိညဗုဒ္ဓမ္ဂးယၟုရ။

• သွက်ဂွံတီအဓိပ္ပါယ် ။ ။ ဂုဏ်ကျာ်ဗုဒ္ဓမ္ဂးဂှ် − စၞဟ်ထ္ၜး (ဝေါဟာအ္စာသၠပတ်မည်တြေံကဵုအရထ) စၞောန်ထ္ၜးအရာထတီလဵုမာဲတီအလဵုဇကု, ကဵုညးတၞဟ်တီမာန်။ [ဗုဒ္ဓ − တီ၊ ကဵုတီ။] “တီဒၞာဲဝွံ ဂြၚ်တီကေတ်ဓဝ်သစ္စပန်ရ၊ ကဵုတီလေဝ်ကဵုသတ္တံတီဓဝ်သစ္စပန်၊ သတ္တံအိုတ်သီု ကဵုတီဓဝ်သစ္စပန်ရ” ။

• ဓဝ်သစ္စပန်မ္ဂးဂှ်

(၁) ဒုက္ခသစ္စ ။

(၂) သမုဒယသစ္စ ။

(၃) နိရောဓသစ္စ ။

(၄) မဂ္ဂသစ္စမ္ဂးရ ။

(၁) ဒုက္ခသစ္စ − (ဒုက္ခ−ဒဒိုက်။ သစ္စ−ဍာံ)။ ယဝ်ရကံက်ဍောၚ်ဓဝ်ဍေံမ္ဂး − ဂွံကဵုဓဝ်ရုပ်နာံစိုတ်စေတသိက်ဂမၠိုၚ်ရ၊ ဓဝ်နာံမတွံဂး စိုတ်(လောကဳစိုတ်ဒ္စါံစှော်မွဲ − ၈၁၊ စေတသိက်မသုန်စှော်ၜါ−၅၂၊ ရုပ်ၜါစှော်ဒ္စါံ၀၂၈၊ ရုပ်ခန္ဓဇကုဇကုဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဗွဝ်ဒဒိုက်, ဒဒိုက်မွဲကလောံဇၞော် ဒဒိုက်မွဲထ္ၜောံဇၞော် ဍာံစၟတ်ရ၊ ခန္ဓဇၞော်ဝွံနွံဒၟံၚ်ဟေၚ် ဒးဂၠာဲပကောံပကေဝ် မပ္တံသွက်ဂွံစသုၚ်ဗိုက်လတက် ကျိုၚ်ကျဝ်မံၚ်စံၚ်တံဂှ်ရ၊ ဒးဗျုဒးယဲ ဒးချိုတ်ပၠန်ရ။

ဂၠာဲသ္ၚဳပကောံပကေဝ် မပ္တံစသုၚ်အာကၠုၚ်မံၚ်စံၚ်ကျိုၚ်ကျဝ် ဟွံဒးရး ဗၠးအာနူဗဗွဲဓဝ်ပၠန်လေဝ် ဒးအာစိုပ်အပါယ်ပန်အိုတ်ရ၊ ဒးစံၚ်တူနရိုအ်ယာံ ဍောၚ်ၜိုတ်အိုတ်ကသပ်ပၠန်ရ၊ လဆောဝ်သၟိၚ်တၠတံကဵုဒဏ်ရပ်ပလံၚ်ဖျေံထံၚ် ပၠောပ်သ္ၚိစာတ်စာံဂုက်ဒးဒုၚ်ပျဲပျာံတုဲ ဂွံမုက်ဂွညိညးဒတုဲဖဵုဟွံမွဲရ၊ ပကောံပကေဝ်လဝ်ပိုန်ဟာန်ဂြပ်ရတ် ခပပ်လောန်လောန်ကာဲကာဲ ကာလသာဲဂစိုတ် ဂိုၚ်ၜိုတ်ကပှ်ဏာဟွံမာန်တုဲ ဒးထောံလသာ ဒးအာဇကုမွဲဓဝ်ဟေၚ်ရ။

ဟွံမိက်ပြးဆာဲသာဲဂစိုတ်သာဲဂယိုၚ်ဖိုဟ်ဂှ် ဒးပြးဆာဲသာဲခြာအာ ညးတၞဟ်အဲတၞဟ် ကတဵုဒှ်ဒဒိုက်ဇၞော်လောန်ရ၊ ၜိုန်ရချပ်ခယျထေၚ်ကေတ် ညံၚ်ရဴဒှ်တသိုက်မွဲချိုန်ခဏကွေံကွေံကီုလေဝ် မၠာဲရံၚ်တံဒေါဝ်ကၞောတ်တုဲ တသိုက်ဍာ်စၟတ် မွဲဍောတ်ဟွံဆဵုဟွံညာတ်သက်သက်ရ၊ ဟိုတ်နူခန္ဓကာယဇၞော်နွံဒၟံၚ်စိ− ဒဒိုက်သက်သက် ဟွံဖက်ကဵုတသိုက် ဒဒိုက်ဍာံဍာံ ဒဒိုက်ဇေတ်ဇေတ်ရောၚ်ဂှ် ဂွံကဵုဒုက္ခသစ္စဟေၚ်ရ။

တသိုက်သွဝ်ဗြီုတံဂှ် “ဒှ်တသိုက်ဗွဲမလောန်ရ” ဣၚုဟ်စှ်ေစိုတ်သာ်ဝွံတုဲ သွက်ဂွံစိုပ်ဍုၚ်သွဝ်ဍုၚ်ဗြီု မဒးပ္တိတ်ဒြဟတ်ဂှ်လေဝ် − ဒုက္ခ၊ စိုပ်အာတုဲ ကာလဒးဂဗဆဵုလီုလာ်ပါ်ဒကးအာ၊ ကာလဆဵုလာ်အာအလဵုလဵုလေဝ်− ဒုက္ခ၊ [ပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ်ဂမၠိုၚ်၊ ဍုၚ်ဒေဝတဴသွဝ်တြဴဘုံဂမၠိုၚ်ဂှ် ဒးသၠးထောံကၠေံပိုန်သမ္ပတ္တိဇၞော်ဇၞော်ဏံတုဲရသွံ ရဴသာ်ဝွံ ဂၠိုက်သ္ၚောံစံၚ်တူကတဵုဒှ်တိုန်ရ၊ အလုံခန္ဓကာယမွဲဂှ် ပလက်ဒတုံပြဟ်စှ်ေရ၊ ပလက်ဇွောဝ်တိတ်နူခန္ဓကာယမွဲတုဲ ဒးကတဵုဒှ်ဒဒိုက်ဗွဲမလောန်ကာဲရ။]

ဒဒိုက်မြဴသာ်ဝွံ ဂွံကတဵုဒှ်တိုန်ဂှ်− ဟိုတ်နူခန္ဓကာယ သ္ၚိခန္ဓဇၞော်နွံဒၟံၚ်ရ၊ ဍုၚ်မၞိဟ်ဍုၚ်ဒေဝတဴ ဍုၚ်ဗြီု လပါ်သၟဝ်ဘုံအပါယ်ပန် တန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိခန္ဓဇၞော်ဖအိုတ်တုဲ ဒဒိုက်ပြက်ပြက် ဆက်စပ်ဒၟံၚ်ဖအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်နူဒဒိုက်ဍာံစၟတ် ဟွံဆောတ်ဨကန္တဂှ်ရ− ရုပ်နာံခန္ဓအလုံသတ္တအိုတ်သီု ကေုာံခန္ဓပိုဲဂမၠိုၚ်ဝွံ “ဒုက္ခသစ္စ”ဖအိုတ်ရောၚ်သွံ၊ ဘုံလိုက်လောက မၞုံကဵုခန္ဓကာယ နာံရုပ်, သတ္တံကလိဂွံလဝ်ဗွဝ်ခန္ဓကာယ ရုပ်နာံၜါပြကာဝွံတုဲ ဒဒိုက်ဇေတ်ဇေတ်ပါဲဟွံဗၠေတ် ဗလေတ်ဟွံဗၠး ဒးဒုၚ်ယၟုဒုက္ခသစ္စဖအိုတ်ရောၚ်သွံ။

(၂) သမုဒယသစ္စ − (သမုဒယ− ဟိုတ်ဒှ်ဒဒိုက်၊ သစ္စ− ဍာံ)။ ယဝ်ရဂၠိုက်ဂၠာဲရံၚ်ဟိုတ်ဒဒိုက်ဂှ်မ္ဂး − ပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်သ္ဍိုက်ဆာန် နွံပၟိက်ထၞေန်စေန်စပ် ဒးဂၞပ်ပ္ဍဲအာရီုဝတ္ထုမမိက်ကဵုမွဲမွဲမတွံဂး “လောဘတဏှာ”ဂှ်ဟေၚ် ဒှ်ဟိုတ်ဒဒိုက်ဍာံစၟတ်အိုတ်ရ၊ ဒဒိုက်မွဲမွဲ ဗွဲအထိုက်အတန်ဍေံဂွံကတဵုဒှ်တိုန်ဂှ် ဟိုတ်နူလောဘတဏှာ−ဟေၚ်ရ၊ ဒဒိုက်အလုံအိုတ်သီု ဟီုဂးစၞောန်ထ္ၜးလဝ်ပ္ဍဲဒုက္ခသစ္စတေံဂှ် သ္ပဟိုတ်ကဵုပွမနွံပၟိက် မိက်ဂွံဂွံပိုၚ်ပိုၚ်အတိုၚ်ဂၞပ်စိုတ်တုဲ ကတဵုဒှ်တိုန် ညံၚ်အလိုန်ဍာ်ၜဳမှာသၟိတ်ရ။

ဟိုတ်နူနွံပၟိက် မိက်ဂွံဂွံဂှ်ရ− ပ္ဍဲကာလလဆောဝ် ဒ္ဂေတ်ဒးဗၠေတ်အာမှာရာအာတုဲ ပ္ဍဲလိုက်လောကဏံလေဝ် သၟိၚ်တၠတံ စဳရေၚ်ကဵုဒုဟ်ရာဇာဒဏ်၊ ကြဴတဲပၠန် ပ္ဍဲကဵုတြဴသံသာတေံ ဒးအာစိုပ်ဘုံအပါဲ(ယ်) ဒးဒုၚ်စသိုၚ်အာဲတၟာဲဒဒိုက် ဂၠိုၚ်ကဵုအခိုက် ဂၠိုၚ်ကဵုနဲ ဟွံမွဲကဵုဗၞတ်တွဵုရ၊ ဟွံတိတ်ဗၠးအာနူဒဒိုက်ဝဋ်သံသာဏံ, တိတ်ဗၠးအာနူဒဒိုက်ဝဋ်သံသာဏံဟွံမာန် ဒးဂေတ်ဂေၚ်ဂတက်ဂတုန်ဒၟံၚ်တုဲ ဒးပတန်အာဘဝဇကု ဒးမံၚ်အာပ္ဍဲဘဝမမိက်ကဵုမွဲမွဲဂှ်လေဝ် ရိုဟ်ကၞက်စိုတ်ဓါတ်နွံပၟိက် မိက်ဂွံဘဝဂှ်ဂှ်ဟေၚ်ရောၚ်။

လောဘတဏှာမတွံဂး နွံပၟိက်မိက်ဂွံဂွံဂှ် ဗၞတ်ဆေဝ်ဒဝ်ဗဒေါံကၠေံနကဵုသဘဴဓဝ်ဟွံမာန်၊ ယဝ်ရသဒှ်မ္ဂး − အတိုၚ်ပၟိက်ဍေံ ဍာ်ကံတိတ်ဇွောဝ်ဒၟံၚ်ဂှ် ကာလလဵုမွဲလေဝ် ဆုတ်ကလေၚ်ဂတးကၠေံဟွံသေၚ်၊ ဂွံဟေၚ် ပေၚ်ပၟိက်ဍေံရ၊ ညံၚ်ရဴသတ်ပရိုက်ပၞဴဇၞော်က္ဍၚ်ဖျးက္ဍၚ်ရ၊ ညံၚ်ရဴဂြၚ်ပြေၚ်ဂြၚ်ဂၠဴ ဇၞော်က္ဍၚ်ဂၠိၚ်က္ဍၚ်ရ၊ ညံၚ်ရဴစၞပၟတ်ဂၠိုၚ်က္ဍၚ် ဂဵုဇၞော်က္ဍၚ်ရ၊ တုပ်တဴတွာ်သာ်လွာဂှ်ကီု သဘဴလောဘတဏှာဂှ် “ဂွံက္ဍၚ် ကေတ်က္ဍၚ်, ဂွံဂၠိုၚ်လောဘတီုကၠီုဇၞော်ဂၠိုၚ်တိုန်က္ဍၚ်ရ” ညံၚ်ရဴဍာ်ဖၞုၚ် သုၚ်က္ဍၚ်ထၚ်က္ဍၚ်ရ။

ညးမသုၚ်ဍာ်ဖၞုၚ်တံဂှ်

ဟိုတ်ဂှ်ရ− လောဘတဏှာမ္ဂးဂှ်

• သွက်ဂွံပ္တိုန်ပါၚ်

လောဘယဝ်ဇၞော် ဒးဖေက်ဂၟော် တော်ချပ်ကဵုကၠးညိ။

ဍုၚ်သွဝ်ဂွံပိုၚ် တိုန်စသိုၚ် ဂၠိုၚ်ကဵုဗြဴဂေါဝ်ဂၠိ။

ကြဴတဲကသပ် ဂၠံၚ်ယုတ်ပပ် ချပ်ဂြိုဟ်စာဂိဂိ။

ဂစိုတ်သၟိၚ်အိန် ဟွံမာန်ပိန် ဟိန်ဂှ်အိုတ်ဇဳဝိ။

ဇကုချိုတ်ဂိ လၟောဝ်ဗောဓိ ဂျိလောဘရောၚ်နာဲ။

(၃) နိရောဓသစ္စ − (နိရောဓ − အရာဒဒိုက်ပၠိုတ်အိုတ်ကၠေံအာ၊ သစ္စ −ဍာံ။ ) အရာဒဒိုက်ပၠိုတ်အိုတ်ကၠေံအာ၊ ဒဒိုက်အိုတ်သီုပၠိုတ်အာဍာံစၟတ်ဂှ် ဒှ်အရာနိဗ္ဗာန်ရောၚ်။ ဒဒှ်ရနိဗ္ဗာန်ဟွံမွဲကဵုဒဒိုက်သာ်လဵုသ္ဂောံဒုၚ်စသိုၚ်တသိုက်ရောဟီုဂှ် ကာလကလိဂွံမဂ်ညာန်ဂြၚ်တီညာတ်ကေတ်နိဗ္ဗာန်မာန်တေံဟေၚ် သ္ဂောံတီကေတ်ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ်မာန်ရ၊ ဆၜိုတ်အယာံမာတ်အာစိုပ်ဒဒှ်ပူဂဵုသောတာပန်ဟေၚ် တီညာတ်ကေတ်နိဗ္ဗာန်, ဒုၚ်စသိုၚ်ရှ်နိဗ္ဗာန်မာန်ရ။

မၞိဟ်ဒှ်ပူဂဵုသောတာပန် မှာဇန်အရဳဂမၠိုၚ်ဂှ် တီညာတ်ကေတ်ရှ်သာနိဗ္ဗာန် သ္ပအာရီုကဵုတသိုက်နိဗ္ဗာန်ချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ်မာန်တုဲ ညံၚ်ဂွံစိုပ်ဒဒှ်တၠအရှန်ဟေၚ် ပြေၚ်ကလောန်ဂၠာဲသ္ၚဳဂိုတ်လွဳပ္တိတ်ဇြဟာတ်ဇၞော်ဂလိုၚ်ပ္တိုန်အိုတ်ရ၊ ညးမဆုတ်ကလေၚ်စှ်ေဒဒှ်ပုထုဇန်မွဲအလန်မွဲဝါပၠန်ဂှ် ဟွံမွဲသက်သက်ရ၊ အာစိုပ်အရဟတ္တမဂ်ပြဟ်ပြဟ် ဒှ်တၠအရှန်တုဲ ကာလကြပ်ကဵုသ္ပပရိနိဗ္ဗာန်ဂှ်လေဝ် မိပ်စိုတ်မြဟ်မြဴ မှောဝ်ဇဴအဵုဇိုတ် စရိုတ်ဇြုၚ်ကေဝ်ဗွဲမလောန်ရောၚ်။

နိဗ္ဗာန်ဂှ် ဗီုပိုဲပုထုဇန်တံညးဂမၠိုၚ်ချပ်တော်ဆိၚ်ဆခယျထေၚ်ကေတ်နကဵုကသပ်စိုတ်ဇကုတုဲ တုပ်ညံၚ်ကဵုဂွံညံၚ်ကဵုတီ သီုကဵုမသ္ဇိုၚ်ဇြိုၚ်စိုတ်လၞုဟ်ဇြိုၚ်ဇြုဲအိုပ်အုဲဒၟံၚ်ဂှ် ယဝ်ရကတဵုဒှ်မ္ဂး ပ္ဍဲကာလကြပ်ကဵုလုပ်နိဗ္ဗာန်တေံလေဝ် (ကာလစိုပ်ကၞောတ်ဂွံနိဗ္ဗာန် ကြပ်လောန်စဴတေံလေဝ်) ညးလဵုမွဲမိပ်စိုတ်မြဟ်မြဴမှောဝ်ဇဴမာန်အိုတ်ဟွံသေၚ် ။

ဗီုတသိုက်နိဗ္ဗာန်ဇကုမကလိဂွံဍာံဍာံ, ဇကဇကုမဒးအာစိုပ်တသိုက်နိဗ္ဗာန်ဍာံဍာံဂှ် ပ္ဍဲအာရီုပူဂဵုပရဲတံဟေၚ် ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် နကဵုစိုတ်ပူဂဵုပရဲတံဟေၚ် တီညာတ်ကေတ်သောၚ်သောၚ်ခ္ဍောၚ်ခ္ဍောၚ် ကၠးကၠးဖ္ဍးဖ္ဍးမာန်တုဲ မိပ်စိုတ်လတိုၚ်လမှ် မြဟ်မြဴဗွဲမလောန်ရောၚ်။

(ညံၚ်ရဴဂၞကျာ်ဂေါတမဳ၊ ဂေါတမဳထေရဳကာလကြပ်ကဵုနိဗ္ဗာန် သ္ပပရိနိဗ္ဗာန်ဂှ် ပရိသာတ်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်သီုကဵုဒေဝတဴတံ ၜိုန်ရအောန်စိုတ်လရိုအ်ယာံအိုတ်ကီုလေဝ် ဂၞကျာ်ဂေါတမဳဣန္ဒြဳ− အိန်ရဳဟွံလီုရ၊ အယာံမာန်ညိညဓဝ်လေဝ်ဟွံမွဲကဵုပွမအောန်စိုတ်ဍောတ်စိုတ်တုဲ ဂလာန်မၞုံတံဍေံ− ယွံကောန်သ္ဍိုက်တံညးဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲကာလၟုဟ်ဂှ် ဒှ်အခါကာလနရိုအ်ယာံတက်ဂၠာံဇွိတ်သိုဟ်စရိုဟ်ဝေၚ်ဗြဲမတ်ဟွံသေၚ်၊ ဒှ်အခါကာလမအိုဟ်တၟိုဟ်စိုတ်ခိုဟ်ရောၚ်သေၚ်ဟာ− ဟီုဂးဒၠောံဗ္တောန်စၞောန်ထ္ၜးဖျေံဓဝ်တွံကဵုဓဝ်တုဲ မဒးထ္ၜးဣဒ္ဓိအာနုဘဴဏီရ၊ မၞိဟ်ချပ်တော်ဆ ခယျကေတ်ဂွံနိဗ္ဗာန် ကဵုမၞိဟ်ဂွံနိဗ္ဗာန်ဍာံစၟတ်ဂှ် ဟွံတုပ်လးလးရောၚ်။ )

ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲ မစိုန်ဒှ်တဴတၠပါရမဳဇၞော်ဇၞော် ကေုာံပူဂဵုပရဲ, ရဲအဆံၚ်သၠုၚ်သၠုၚ် မဒုၚ်စသိုၚ်တသိုက်ဘိုက်ဘက်တၞဟ်တၞဟ် သီုကဵုဒယှ်တှ် မဒှ်ဂကူဇာတိကၞောတ်အထောတ်တံဂှ် ဂၠံၚ်တြဴညးတံမကွာ်အာဂတနွံဒၟံၚ်ရ၊ ဃောပိုဲမဆဵုညာတ်ဒၟံၚ်ဖိုဟ်ဂှ် ဟွံမိက်ဗက်အာဏီဟာ, ဗက်အာဟွံမာန်ဂှ်လေဝ် နွံမဏီဟာ, ဒးဗက်အာဟေၚ်ရ သီုကဵုစိုတ်စရိုတ်မိပ်မိပ်ဇြိပ်ဇြိပ် ဟွံဒးဟွံဒီုဟွံယီုဟွံပီုဂှ် ပကီုလွဳပရာနနုက်ဗပေၚ်ပါရမဳတုဲ သွက်ဂွံဍံၚ်ဗက်အာမွဲဇိုၚ်မွဲတဲ နူကာလလၟုဟ် မ္ၚုဟ်စိုတ်ကျေဝ်ကျေဝ် ပလေဝ်စဇကုအိုတ်ညိ။

(၄) မဂ္ဂသစ္စ − (မဂ္ဂ− ဂၠံၚ်တြဴသွက်ဂွံစိုပ်နိဗ္ဗာန်၊ သစ္စ− ဍာံ။ ) ဂၠံၚ်တြဴသွက်ဂွံစိုပ်နိဗ္ဗာန်ဍာံဍာံဂှ် မဂ္ဂၚ်ဒ္စါံရ။ ယဝ်ရကံက်ဍောၚ်ဓဝ်မဂ္ဂသစ္စမ္ဂး − ဍောၚ်ဓဝ်မဂ္ဂၚ်ဒ္စါံ မတွံဂး သဳလ, သမာဓိပညာ နွံပ္ဍဲမဂ်စိုတ်ပန်ဂှ် “မဂ္ဂသစ္စ” မ္ဂးယၟုရ။

မဂ္ဂၚ်ဒ္စါံမ္ဂးဂှ်

၁ ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ − ညာဏ်ပညာဍိုဟ်ကေက်စဳကၠးဒးရး (လညာတ်ဒးရး) ။

၂ ။ သမ္မာသၚ်္ကပ္ပ − ကသပ်ဂၞန်ဒးရး ။

၃ ။ သမ္မာဝါစာ − လဟီုလဂးဒးရး ။

၄ ။ သမ္မာကမ္မန္တ − ကလောန်ဒးရး ။

၅ ။ သမ္မာအာဇဳဝ − ဂယိုၚ်လမျီုဒးရး ။

၆ ။ သမ္မာဝါယာမ − လွဳပရာဒးရး ။

၇ ။ သမ္မာသတိ − ဂွံသတိဗှ်ဗၞုဟ်ဒးရး ။

၈ ။ သမ္မာသမာဓိ − စိုတ်တန်ကြန်တေဝ်ကြေဝ်ဒးရး ။ (စိုတ်ညိၚ်ဝတ်ခိုဟ်)

[ပ္ဍဲအရာဒးရးမ္ဂးဂှ် စာ်စ္ဍးအာနူဒုဟ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ဆၜိုတ်ဆေၚ်ဆက်ကဵုကာကုသဵုအိုတ်သီုဟေၚ် “ဒးရး” စၟတ်လဝ်ပိုၚ်ပိုၚ် ဂိုၚ်သမ္တီလဝ္ညိ၊ ဒးရးကဵုခိုဟ်ဂှ်တုပ်တုပ်ရ။]

ဗွဲလၚ်္ကာ ။ လညာတ်ခိုဟ်တပ် − ၁−ချပ်ခိုဟ်။ ၂−ဟီုချပ်ခိုဟ်။ ၃−ဟီုဒး။ ၄−ဂးကၠောန်။ ၅−ဂယိုၚ်။ ၆−လွဳဂၠိုၚ်။ ၇−ဗၞုဟ်ဗှ်။ ၈−စိုတ်ဂှ်တန်ကြန် −−− ခိုဟ်ဒ္စါံတန် ဟိုတ်သ္ဂောံလန်စိုပ်နိဗ္ဗာန်ရောၚ်။

ပ္ဍဲသန္ထာန်ကျာ်တြဲဂှ် မသၟဟ်ကေုာံတဝှ်ဓမ္မက် ရဴဝွံမ္ဂး “ပုဗ္ဗေအနနုဿု တေသုဓမ္မေသုစက္ခုံဥဒပါဒိ, ညာဏံဥဒပါဒိ, ပညာဥဒပါဒိ, ဝိဇ္ဇာဥဒပါဒိ, အာလောကောဥဒပါဒိ” ဂှ်ရ− ကၠာဟွံဒှ်ကျာ်ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာတေံ၊ ဓဝ်သစ္စပန်ဟွံကေၚ်မိၚ်ဟွံကေၚ်ညာတ်မွဲလှ်ေဏီရ၊ မတ်ညာဏ်မတွံဂး လျးအရံၚ်ပညာဝိဇ္ဇာ မတီညာတ်ကေတ်ပ္ဍဲဓဝ်သစ္စပန်ဂမၠိုၚ်မာန်တံဂှ် ကြပ်ကဵုကတဵုဒှ်ကျာ်ဏံဟေၚ် မံက်ဂတဝ်ပြာကတ်ကၠုၚ်ရ၊ အလဵုအလဵုဇကုဂြၚ်တီညာတ်ကေတ်ဓဝ်သစ္စပန်ဂမၠိုၚ်တုဲ သတ်ဝေနေယျမၞုံဒၟံၚ်ပ္ဍဲဘုံပိတံဂှ်လေဝ် ညံၚ်ဂွံတီညာတ်ကေတ်အလဵုအလဵုဇကုမာန် တွံထ္ၜးကဵုရ၊ အလုံသတ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်သီုလေဝ် ကဵုတီညာတ်ကေတ်ဓဝ်သစ္စပန်တွံတ္ၜးစဳပျးထပ်ကဵုထပ်ပၠန်ရောၚ်။

[မၞိဟ်ညာတ်ပညာသကေက်သကာပ္ဍဲအခါလၟုဟ်ဝွံ အရာဟွံကေၚ်တီဟွံကေၚ်ညာတ်လဝ်ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာတေံဂှ် ယဝ်ရချပ်ရံၚ်စိန်စိန်ဝုန်ဝုန် ဍုန်ဍုန်ဗြိုဟ်ဗြိုဟ် ဇြိုဟ်ဇြိုဟ်နက်နက်မ္ဂး ဂမြၚ်ညာန်တီညာတ်ကေဝ်အရာဂှ်ဂှ် ကတဵုဒှ်တိုန်မာန်ရ၊ ဗီုကတဵုဒှ်ပြာကတ်တိုန်ကၠုၚ်ဂှ် ၜတ်ကၞာတ်ပ္တဝ်ရံၚ်တုဲ ဝိဇ္ဇာညာန်နွံပ္ဍဲသန္ထာန်ဇကု, ဟွံမွဲပ္ဍဲသန္ထာန်ဇကုလေဝ် တီကေတ်မာန်ကီုရ၊ ကျာ်သဗ္ဗညုပိုဲ ဗီုနွံကဵုဝိဇ္ဇာညာန် ပ္ဍဲသန္ထာန်ပြာပြာကတ်ကတ်ဂှ် ထေက်ကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဗွဲမလောန်ရောၚ်။]

• ဂလာန်ဗတိုၚ်ဖအောဝ် ။ ။ ယွံဂကူရာမညဂကူတၠနာဲတံညးဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံတိတ်ဗၠးနူဒဒိုက်ဝဋ်သံသာဂှ် လွဳပရာအိုတ်ညိ၊ တိတ်ဗၠးနူဒဒိုက်ဝဋ်သံသာ ဒဒိုက်သၞာမဇၞော်ဂှ်တုဲဟေၚ် ဂွံဖျေံစိုတ်ရ၊ တိတ်ဗၠးနူဒဒိုက်ဝဋ်သံသာ မၞုံကဵုဒဒိုက်ပရိုက်ဘယ်တၞဟ်တၞဟ်တံဂှ်တုဲ သွက်ဂွံစိုပ်ဍုၚ်ဇၞော်နိဗ္ဗာန်ဂှ် မွဲတ္ၚဲညိညိညည ဂစာန်ပါဲစ္ဍးသ္အးထောံလောဘတဏှာအိုတ်ညိ။

ဂၠံၚ်တြဴခိုဟ်ဒးရးတမွံဂး “မဂ္ဂၚ်ဒ္စါံ”ဂှ်ဟေၚ် လေၚ်ကောန်ခတဲစဴ သီုထဴရဲပွံၚ် ညံၚ်ဂွံကွာ်ဗက်အာဒးလၟိုန်ကာလဂှ် စွံဓဝ်သတိဇၞော်ဇၞော် ကော်တၠသ္ၚိဇြဟာန် ကောန်ဆာန်သမ္ဘာဂိုဟ်တုဲ သြဝ်ပ္တိတ်ဇြဟတ်အိုတ်ညိ၊ ပ္ဍဲအရာပ္တိုတ်ဇြဟတ်ဗီုဂှ်ဂှ် ဒဴတိတ်ဂြိုပ်ဟွံမာန်ဏီ, လွဳပရာဓဝ်ကွေံကွေံကြာန်ကြာန်ဟွံမာန်ဏီလဝ်ကဵုဒှ်ကၠာရ၊ ဆၜိုတ်မဟာကုသဵုမဂ္ဂၚ်ဒ္စါံ မဒှ်သ္ကံတဲစကာရပ်စပ်သုၚ်စောဲပ္ဍဲသ္ၚိဋ္ဌာန်ဂၠံၚ်ဍာန်အရာပ်တံဂှ် ထေက်ကဵုဒးဂိုတ်လွဳပရာအာရ။

ယွံဂကူမည်ကောန်ညးဗုဒ္ဓဘာသာတံညးဂမၠိုၚ် ဃောဂျိုၚ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲသ္ၚိဋ္ဌာန်ဇကုဇကုဂှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်မၞိဟ်သပ္ပရိုဟ် မၞိဟ်ခိုဟ်တဲလ္တူ မၞိဟ်ပွဳပွူညးသ္ဍိုက်ဆာန် စကာညာန်ဘာန်ကဵုလေပ်တုဲ အဟိန်ကၠောန်ဒၟံၚ်ကလောန်ဝါဗ္ၚကၠံသွဝ် အဃောပ္ကောံပ္ကေဝ်ဒၟံၚ်သြန်ထဝ်ဂြပ်ရတ် အဃောမိပ်လဟိၚ်ကဵုအာရီုမွဲမွဲ ရိုဟ်တ္ၚဲကဵုဒှ်, လဆောဝ်ကဵုဒှ်သ္ပဂဥုဲဂဝံဂဇံ ကယျောဝ်ဖျောဝ်ကဵုမဂ္ဂၚ်သ္ကံတဲအိုတ်ညိ။

မဂ္ဂၚ်သ္ကံတဲဒ္စါံမ္ဂးဂှ်

၁။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ − ပ္ဍဲအ၇ာကိစ္စကေၚ်ကာလဵုမွဲဟွံဟီု ဗၞတ်ပတုဲကၠောန်လဝ်ကံခိုဟ်ကံပရေံတံဂှ် ဖျုန်ဇဗြဍေံသှ်ေၜက်ဗာန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲသန္ထာန်ဇကုဇကုရ၊ ပ္ဍဲကာလကြဴ ယဝ်ရထေက်ကဵုဂွံအခေါၚ်ကဵုဖဵုမ္ဂး မဒးဂဗဆဵုဖဵုခိုဟ်ဖိုဟ်ပရေံဗွဲစၟတ်ရောၚ်၊ ရဴဝွံဂမြၚ်ညာန်မကၠိုဟ်ခၠၚ်တီကေတ်ကမ်, ဖဵုကမ်ဂှ် ကဵုဂွံကတဵုဒှ်ညိ၊ ဂမြၚ်ညာန်အဆံၚ်တဲသၠုၚ်ဒုၚ်နၚ်ညိ၊ ကာလလဆောဝ်လဆောဝ်ပၠန်လေဝ် ဝိပဿနာညာန် မညာတ်ကေတ်ဒုဟ်ပ္ဍဲရုပ်နာမ်ခန္ဓမာန်ဂှ် ကဵုဂွံကတဵုဒှ်ညိ၊ လညာတ်ညာန်ခိုဟ်ဒးရးကတဵုဒှ်ပ္ဍဲသန္ထာန်ဇကု အဃောကၠောန်ဒၟံၚ်ကလောန်မမိက်ကဵုမွဲမွဲ “မဂ္ဂၚ်သ္ကံတဲသမ္မဒိဋ္ဌိ” မ္ဂးယၟုရောၚ်။

၂။ သမ္မာသၚ်္ကပ္ပ − သွက်ဇကုဇကုကဵုဒှ် သွက်ညးတၞဟ်ဂမၠိုၚ်ကဵုဒှ် စွံစိုတ်ဇၞော်ဇၞော်ပြဲပြဲသၠဲသၠဲလးလးတုဲ ကသပ်မၞုံကဵုဒတုဲဖဵုမြမောဝ်ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ဂၠၚ် ဟွံပါလၞၚ်ကဵုဒုဟ်ဒန်(ဒဏ်)ဂှ်ဟေၚ် ချပ်ဂၞန်အိုတ်ညိ၊ ကသပ်သွက်ညးတၞဟ်ဂွံလီုလာ် (မပ္တံလမျီုပိုန်ဂြပ်) လ္ပချပ်အိုတ်ညိ၊ မၞိဟ်မွဲလပါ်တေံ ညံၚ်ဂွံလီုလာ်စာ်ထောၚ်အာ, သွက်ဂွံဒှ်ဒဒိုက်ပရိုက်ဘယ် သွက်ဂွံဝါတ်ခါဲစှ်ေအာဂှ် လ္ပချပ်အိုတ်ညိ။

စွံဓဝ်မေတ္တာကရုဏာတုဲ ဒးသ္ဍိုက်ဆာန်ညးသ္ကံ ဒးဆာန်ဍူညးသ္ကံလၟိုန်ကာလရ၊ ကသပ်ခိုဟ်ကသပ်ပြဲ ကသပ်ကျာ်တြဲထိုၚ်သးဂှ် ဂိုတ်ချပ်အိုတ်ညိ၊ ကာလလဆောဝ်လဆောဝ်ပၠန်လေဝ် ကုတ်သပိုတ်ဖအိုတ်ကၠေံ ကိစ္စကေၚ်ကာကမၠောန်မၞိဟ် မပ္တံဒးကၠောန်သွံရာန်ဗၞိက် ဒးဇိက်ဗ္ၚဒုၚ်ဒဒိုက်သွက်ဗုၚ်ဂၞဴတဴဂှ်တုဲ ညံၚ်ဂွံတိတ်ဂြိုပ်မာန် ဂစာန်ချပ်အိုတ်ညိ၊ ညံၚ်ဂွံလွဳပရာဓဝ်ကၟဝ်ကမ္မဋ္ဌာန်မာန်လေဝ် ချပ်ဂၞန်အိုတ်ညိ၊ ကသပ်တဲဍိုန်တဲအဒေါဝ်တဲခိုဟ်ဒးရးတံဂှ် အဟိန်အာအာကၠုၚ်ကၠုၚ် ချပ်ကေတ်နကဵုစိုတ်ကတဵုဗဒှ်ပ္ဍဲသန္ထာန်ဇကုတုဲ “မဂ္ဂၚ်သ္ကံတဲသမ္မာသၚ်္ကပ္ပ” မ္ဂးယၟုရောၚ်။

၃။ သမ္ပာဝါစာ − သွက်ဇကုဇကုကဵုဒှ် သွက်ညးတၞဟ်ဂမၠိုၚ်ကဵုဒှ် အရေဝ်မၞုံကဵုဖဵုဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ဂှ်ဟေၚ် ဟီုဂးအိုတ်ညိ၊ ဂလာန်မုက်ဂေါဝ်ကတောဝ်ဍာတ်ဂှ် ဒးဟီုလေပ်ရ၊ ဂလာန်ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်, ဂလာန်သာသ္ပံညံၚ်သ္ပံသြောံ, ဂလာန်ဟီုဗမက်ဝေၚ်ဂြိုၚ်ပျေက်အဆဝ်, ဂလာန်ဗဇဵုအကြာညးၜါလပါ်ဂွံဒှ်ဝဲသၞဂှ် ဂလာန်ဗီုဗီုတံဏံ လ္ပဟီုဂးအိုတ်ညိ ။

မွဲသ္ၚိမွဲဋ္ဌာန်ကဵုဒှ် အကြာံဂၠံၚ်ဍာန်ကဵုဒှ် ဒးဟီုဒးဂးဂလာန်ဍိုန်ဍောတ်ယေန်သၞာၚ် ပါၚ်ဟွံရိဟွံရိုၚ်ဂှ် ဒှ်မ္ၚဵုကျာ်သြဳပါၚ်ခိုဟ်ကွေံကွေံရ၊ ပ္ဍဲကာလတိက်, ကတဵုနူဒၞာဲဇကုဂှ် ယဝ်ရသ္ဂောံဖ္ဍေါတ်လိက်တဝှ်ဓဝ်အက္ခဝ်ဗျဉ်မတိတ်ကၠုၚ်နူပါၚ်ကျာ်မာန်မ္ဂး − ဒးရးခိုဟ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ဆဂှ်ဟွံသေၚ်ဏီ လိက်ပတ်မည်ချူဇန််လဝ်ဗွဲပလးကဵုဒှ်, ကဗျလၚ်္ကာကဵုဒှ် ဂွံဗှ်ဖဍောတ်ဒၟံၚ်ဗၞတ်ဂွံအခိၚ်လေဝ် “မဂ္ဂၚ်သ္ကံတဲသမ္မာဝါစာ” မ္ဂးယၟုရောၚ်။

၄။ သမ္မာကမ္မန္တ − သွက်ဇကုဇကုကဵုဒှ် သွက်ညးတၞဟ်ဂမၠိုၚ်ကဵုဒှ် နကဵုခန္ဓကာယဇကုဝွံ ကလောန်ကေၚ်ကာမၞုံကဵုဒတုဲဖဵုမြမောဝ်ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ဂှ်ဟေၚ် ရေၚ်တၠုၚ်ကၠောန်ဏာကဵုဂွံဒးညိ၊ ဇကုလေဝ် ညံၚ်ဂွံဒှ်ဂုန်ဖဵုညးတၞဟ်လေဝ် ညံၚ်ဂွံဒှ်ဂုန်ဖဵုကလောန်သုစရိုတ်ဒှ်ဟိုတ်ကလိဂွံတသိုက်လောကဳလောကုတ္တဵု မဂ်ဖဵုနိဗ္ဗာန်ဂှ် ဂစာန်ကၠောန်အိုတ်ညိ။

ကလောန်ကေၚ်ကာဒုစရိုတ်ဒှ်ဟိုတ်ဏာဗစိုပ်ကဵုအပါယ်ပန် လ္ပဆန်ၜန်အိုတ်ညိ၊ ကေၚ်ကာပပ်ပပ်ပဳပဳ ယုတ်ယုတ်မာမာ အရာဆေၚ်ဆက်ကဵုကာယဇကု မပ္တံဂစိုတ်ကၠတ်တံဂှ် လ္ပကၠောန်စုတ်ညိ၊ အာဘာကၟာ ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓဝ် ဒ္ဂိုန်သဳဒှ်တံ ကၠောန်ခၞံလဝ်ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်အိုတ်ညိ၊ ပ္ဍဲကာလသတိက်ကတဵုနူဒၞာဲဇကုဂှ် (ကၠာဟွံတိက်) ကိစ္စစပ်ကဵုဝတ်ဒးပ္တုဲပ္ဍဲကျာ် မပ္တံသၠာဲဍာ် ပူဇဴပ္ကဴသြဴ လ္ၚောဝ်ကျာ်ပၟဝ်ဂုဏ်ကျာ်တံဂှ် ကၠောန်အာလၟိုန်ကာလအိုတ်ညိ၊ ဂွံကၠောန်ကလောန်မြဴသာ်ဝွံ “မဂ္ဂၚ်သ္ကံတဲသမ္မာကမ္မန္တ” ကလောန်ခိုဟ်ကလောန်ဒးရးမ္ဂးယၟုရောၚ်။

၅။ သမ္မာအာဇဳပ − သွက်ဂယိုၚ်လမျီုဗပေၚ်ဗုၚ်ဂၞဴဇကုဇကုဝွံ ပ္ဍဲအရာဂၠာဲသ္ၚဳပကောံပကေဝ်ဇွောံမပိုန်ဟာန်ဂြပ်ရတ်တံဂှ် ကဵုဂွံတိက်ဗၠးနူဒုဟ်ဒဏ်ညိ၊ တိတ်ဗၠးနူဒုဟ်ဒန်တုဲ ဒှ်ဂယိုၚ်လမျီုသ္အးဇ္ၚးဒးရးခိုဟ်သန်ရ၊ ညးတၞဟ်ဍာ်ရမတ်ဒးဇွောဝ်ဒးယာံဓဇူတုဲရောၚ် ကလောန်ပြဝဗုၚ်ဂၞဴဇကုဂွံပေၚ်ကၠုၚ်ဂှ် ဝေၚ်ပါဲကၠေံ စဵုကဵုလ္အိတ်လမျိုညိ၊ အပေါတ်ဇွောံမဂြပ်ရတ်သၠုဲသၠာ် ဂွံနၚ်နူသွံရာန်ဗၞိက် ဇိက်ဗ္ၚကၠံသွဝ် ဂူယာခိုဟ်ခိုဟ် ဒးဒးရးရး ဗၠးဒုဟ်တံဂှ် ဂွံဂယိုၚ်အာလမျီုလေဝ် ဒှ်သမ္မာအာဇဳဝဖအိုတ်ရ။

ယဝ်ရသၟဟ်ရထသ္ပမာန်မ္ဂး − ညံၚ်ဂွံမၚ်မွဲရံၚ်စံၚ်မၞိဟ်ဒိုက်ဂတ်ဝါတ်ခါဲမာန် ဂစာန်လွဳပရာညိ၊ (ဆဂးဂှ် အရာဆေၚ်ဆက်ကဵုညးတၞဟ် ဂွံကတဵုဗဒှ်လွဳမာန်ဇြိုၚ်သန်) ၜိုန်ရဒှ်တဴသာ်ဂှ်ကီုလေဝ် အလုံမွဲသ္ၚိဋ္ဌာန်ဇကု ဝေၚ်ပါဲကၠေံကလောန်ပွသရာံပါပ်မာန်တုဲ၊ ယဝ္ရဂွံဂယိုၚ်လမျီုမ္ဂး− ဒှ် “မဂ္ဂၚ်သ္ကံတဲသမ္မာအာဇဳဝ” မ္ဂးယၟုရောၚ်။

၆။ သမ္မာဝါယာမ − ပ္ဍဲအရာမဂၠာဲသ္ၚဳပကောံပကေဝ်ပိုန်ဂြပ် ကဵုဒှ်ပ္ဍဲအရာကိစ္စၚေၚ်ကာကုသဵုမမိက်ကဵုမွဲမွဲကဵုဒှ် ကဵုဂွံနွံဝဳရိယလၟိုန်ညိ၊ တ္ၚံပ္ဍဲကလောန်ကေၚ်ကာသုစရိုတ် ဒးနွံလၟိုန်ရ၊ ကာယဒးဒုၚ်စရၚ်လၟိုန်ရ၊ ပ္ဍဲအရာဒတုဲဖဵုမြမောဝ်ပရေၚ်လောကဳကဵုဒှ် ပ္ဍဲအရာဒတုဲဖဵုမြမောဝ်ပရေၚ်သံသာဘဝဂတ ပရလိုက်တေံကဵုဒှ် သွက်ကလိဂွံမဂ်ဖဵုနိဗ္ဗာန်ကဵုဒှ် အတိုၚ်ကံစဳရေၚ်ပြုပြေၚ်ကဵုဂှ် မဒးဒှ်တွဵုရောၚ်− ရဴသာ်ဝွံ ပၠောပ်လဝ်ပ္ဍဲစိုတ်ရ၊

အတိုၚ်ပၠောပ်လဝ်ပ္ဍဲစိုတ်ဂှ် ဒၟံၚ်ထောံၜိုဟ်ၜိုဟ်သိုဟ်သိုဟ် ကတဵုဂအိုဟ်ဟွံမွဲတုဲ ပတေဟ်ကံမွဲဓဝ်ဂှ် လ္ပကဵုဂွံဒှ်ညိ၊ သွက်ဂွံဒှ်ပိုန်ဟာန်ဂြပ်ရတ်လေဝ် ဒးကၠောန်ဒးလွဳ ဒးချဳဂရာၚ်သွာၚ်တေံသွာၚ်ဏံ သွက်ဂွံဒှ်ဂြပ်ဘဝဂတလေဝ် ဒးဗက်ကၠောန်ကာကုသဵုဇွာပ်ဇၟာပ်ဒၞာဲ ဒးဂၠာဲဒးအာဂၠံၚ်ဖါခိုဟ်ဂှ် ဂွံဂွံမဂ္ဂၚ်ဝွံရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ − ဂွံအာဘာကၟာမာန် ဂွံအာလ္ၚောဝ်ကျာ်မာန် ဒှ်တံ၊ မၞုံကဵုဓဝ်လွဳ ညဳကဵုတဝှ်ကျာ်တုဲ “မဂ္ဂၚ်သ္ကံတဲသမ္မာဝါယာမ” မ္ဂးယၟုရောၚ် ။

• ဂလာန်မ္ဂး ပတှ်ေကံမွဲဓဝ်ဂှ် လ္ပကဵုဂွံဒှ်ညိဝွဴ မူသၟိက်ဂးရော, ဒးပတေဟ်ဝဳရိယရောၚ်၊ ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ၜံက်ခါဲပလိုၚ်(ကမၠိုၚ်) ကၟာကီု ဂွံဍာ်ဏောၚ်ဂှ် ပတေဟ်ဗိုန်ဒၟံၚ်ရ၊ အကြာဂှ် ဒးကၠောန်ၜံက်ခါဲဒၟံၚ်ပလက်မုဟ်ဍေၚ် ပလက်ကၞေၚ်ဇွောဝ်ဂှ် ဒှ်သဘဴဓဝ်ဝဳရိယရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ၜံက်ခါဲပလိုၚ်ကၟာဂွံဍာ်ကီု ဘိုၚ်ပြီုစုတ်ဝဳရိယတုဲ ကံကၠာတေံ အခေါၚ်သာကၠုၚ်− ကဵုအခေါၚ်ထေက်မ္ဂး ဒတုဲဖဵုလၟုဟ်လေဝ် ထေက်ကဵုကလိဂွံမာန်ရောၚ်။

၇။ သမ္မာသတိ − ကိစ္စဇကုဒးကၠောန်စွံလဝ်ကလောန်ဝတ်ကုသဵုမွဲမွဲဂှ် ရိုဟ်ရိုဟ်ဇၟဟ်တ္ၚဲ လ္ပကဵုဝိုတ်အာညိ၊ ဒးဂွံသတိလၟိုန်ကာလဂှ် ချပ်လဝ်ဒတုဲညိ၊ ကေတ်ပရဲလပါ်တသိုက်မွဲမွဲဏောၚ်ဂှ် ကဵုဂွံသတိလၟိုန်ညိ။ (ဗှ်သၞာဂွံသတိလပါ်ကောန်ဇာတ်သမ္ဘာတၠသ္ၚိဟွံသေၚ်) တိက်ကတဵုဒတဴကွာ်ဂဇံ ကဵုဂွံဗှ်ဗၞုဟ် ဂွံသတိဂုဏ်ကျာ်ဓဝ်သၚ်လၟိုန်ကာလညိ၊ စဵုကဵုကြပ်စုတိပါ်ကန်တေံ ယဝ်ရဂွံသတိဗှ်သၞာလပါ်ကာကုသဵုမ္ဂး − ဗၠးအပါယ်ပန်တုဲ မဒးကလိဂွံဂတိဂၠံၚ်တြဴလအာမခိုဟ်ဗွဲစၟတ်ရ၊ ကလိဂွံတသိုက်မၞိဟ်ဒေဝတဴသွဝ်တြဴဘုံရောၚ်။

ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဂကူမည်မည်ကောန်ညးဗုဒ္ဓဘာသာဂမၠိုၚ် အဃောဂျိုၚ်မံၚ်လၟုဟ်ဝွံ ကဵုဂွံသတိဗှ်သၞာလပါ်ကာကုသဵုဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ် ဂလိုၚ်လဝ်ဓဝ်သတိကွေံကွေံ ပ္တေံဂုဏ်ရတ်ပိ ကဵုဂွံလောန်ဗၞတ်လ္ၚတ်ဖ္ဍုတ်လဝ်ဗွဝ်ကုသဵုရိုဟ်ရိုဟ်တ္ၚဲတုဲ ယဝ်ရဂွံဗှ်သၞာ ဂွံသတိလပါ်ကာကုသဵုအိုတ်သီုမ္ဂး ဒှ် “မဂ္ဂၚ်သ္ကံတဲသမ္မာသတိ” မ္ဂးယၟုရောၚ်။

၈။ သမ္မာသမာဓိ − စိုတ်စရိုတ်ဇကုဇကု ကဵုဂွံတန်ကြန်တေဝ်ကြေဝ်လပါ်ကာကုသဵုလၟိုန်ကာလညိ၊ စိုတ်ဓါတ်ပိုဲကဵုဂွံညိၚ်ဝတ်ပ္ဍဲအာရီုဂုဏ်ရတ်ပိညိ၊ လဟီုဂးကီုလေဝ် ချပ်ဗ္စာရဏာစွသတိဇၞော်ဇၞော်တုဲ ဟီုဗိုန်ဗိုန်ဗတ်ဗတ် တန်တန်ကြန်ကြန်ညိ၊ စိုတ်ကလှ်လဖှ်ပြးဆာဲဂါဲအာဂါဲကၠုၚ် စိုပ်ကြုၚ်ညာတ်ဇာ စိုတ်ဝါညာတ်နှိက်ဂှ် လ္ပကဵုဂွံဒှ်ညိ ။

စပ်ကဵုအကာဲအရာဇကုဇကုဂှ် ဗီုစွံလဝ်မုက်မတ်, ဗီုစွံလဝ္လံၚ်ဂဝုဲကဝါ် မၠာ်ဒစုၚ်တၠုၚ်လအာဂဇံဒတဴ သိပ်ခ္ဍေပ်ခိုဟ်ဒးရးကီုရဒှ်တုဲ ညးဂမၠိုၚ်ညာတ်ဒးဇကုမၞုံကဵုစရာဲကျာ်သြဳ လျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကတဵုဒှ်ကၠုၚ်ရ၊ ဟိုတ်နူစွံလဝ်မုက်မတ်ဒးရး ညံၚ်ရဴပ္ကဴရာၚ် ပၞာၚ်ယးစိ ညးတၞဟ်ညာတ်ဒးသ္ဍိုက်ဆာန်မၞုံကဵုဇြဟာန်မွဲဂကူကီုရ၊ ပလေဝ်မုက်မတ်ဇကုလေဝ် မေတ္တာညးဂြေပ်ကၠုၚ်ကဵုဇကုရောၚ်။

ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− ဇၟာပ်အာဇၟာပ်ကၠုၚ်, စသုၚ်ကျိုၚ်ကျဝ်, လးသ္ကဝ်တုဲတိက်, ဇိက်ဗ္ၚကၠောန်ဂူ, ချူဇြၚ်မုဲကွဵု, စိုတ်ကဵုဂွံတန်, ဖန်အာမွဲလပါ်, လ္ၚောဝ်ကျာ်ကလၚ်ဓဝ်, ပၟဝ်ကမ္မဋ္ဌာန်, ဂစာန်ဒဵုတ္ၚဲပၠိုတ်, စိုတ်ကဵုဂွံညိၚ်, ထိၚ်လဝ်ဂၠံၚ်ပြး, ကၠောန်ဏးတေဝ်ကြေဝ်, မုက်မတ်ကေဝ်ဇြုၚ်, ဒှ်ကၠုၚ်သာ်ဏံလေဝ် ညးကော်ခဴ “မဂ္ဂၚ်သ္ကံတဲသမ္မာသမာဓိ” မ္ဂးယၟုရောၚ်။

ရဴသာ်ဝွံ အဟိန်မံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုဂှ် နူမဂ္ဂၚ်တဲဒ္စါံ မဒှ်မဟာကုသိုလ်တဲဍိုန်ဍိုန် တိုန်အာမွဲအဆံၚ်ကဵုမွဲအဆံၚ်တုဲ စဵုကဵုစိုပ်ဇျာန်မဂ်ဖဵုတံဂှ် ဒးဂစာန်လွဳပရာ ဒးစွံသတိဇၞော်ဇၞော် ဒးဂိုတ်ကၟောန်တိုန်အာရ၊ နကဵုသမ္မာဝါယာမမဂ္ဂၚ် လွဳပရာခိုဟ်ခိုဟ်ပြဲပြဲဂှ်လေဝ် ပ္တိတ်ဇြဟတ်ကတဵုဗဒှ်တိုန်အိုတ်ညိ၊ မဂ္ဂၚ်သ္ကံတဲဒ္စါံဝွံ ဇၟာပ်ညးဇၟာပ်အဲ တတ္ၚဲဗ္တံကဵုဒှ်မံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဋ္ဌာန်, အာကၠုၚ်ပ္ဍဲဂၠံၚ်ဍာ်ကီုဒှ် ယဝ်ရဂွံသ္ပလဝ်သ္ကဲတဲဇကုလၟိုန်မ္ဂး သၞသတြုတမြံၚ်ကြံၚ်ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်မ္ၚိုဟ် ရိုဟ်ရိုဟ်သညာတ် သမ္ၚာတ်လကိုတ်တ္ၚဵု မပ္တံကဵုဒဒိုက်အပါယ်ပန်ဂှ် ဟွံဒးဖေက်ဂၟံက်သက်သက်ရ။

ပ္ဍဲလိုက်လောကဝွံ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် ကာလအာကၠုၚ်ပ္ဍဲဂြိုပ်ဂၞိၚ်လေဝ်ကဵုဒှ် ပ္ဍဲဝါလ္ဂာၜဳကြုၚ်ကရးလေဝ်ကဵုဒှ် ပ္ဍဲရးဍုၚ်ကွာန်ဋ္ဌာန်မမိက်ကဵုမွဲမွဲလေဝ်ကဵုဒှ် သ္ကဲတဲလွဟ်မပ္တံကဵုသေဏာတ်လေံၜုန်မြမုဲတံဂှ် ယဝ်ရဂွံဏာပါအာပ္ဍဲတဲမ္ဂး သၞသတြုလဵုမွဲ ဟွံဒးဖေက်ရ၊ ကိစ္စဇကုနွံပၟိက်ဂှ်လေဝ် ပတုဲကဵုမာန်ဖအိုတ်ရ၊ ဒှ်သ္ကံတဲ ဒှ်ရဲပတေဟ်ဇေတ်ဇေတ်တုဲ ဒှ်ညးအာရီုအဗၚ်ဇကုဇကုရ၊ ဂွံပတေဟ်ဖျေံစိုတ်ဂံၚ်ဂံၚ် ဟွံဒးတံၚ်ခယျရောၚ်။

တုပ်တဴညံၚ်ရဴသာ်ဂှ်ကီု မဂ္ဂၚ်ဒ္စါံမဒှ်ဂံၚ်ဍာန် ဂၠံၚ်တြဴဖျဴဏာဗစိုပ်ကဵုတသိုက်သွဝ်ဗြီုနိဗ္ဗာန်မာန်ဂှ် ယဝ်ရဂကူမည်ပိုဲ ဂွံသ္ပလဝ်သ္ကံတဲသဟာပတှ်ေမ္ဂး သွက်ဒးဖေက်ဂၟံက်လကိုတ်တ္ၚဵုပရိုက်ဘဲမမိက်ကဵုမွဲမွဲဟွံမွဲဗွဲစၟတ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− ညးညးအဲအဲ အဟိန်မံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဋ္ဌာန် အကြာစအကြာသုၚ် အကြာကၠုၚ်အကြာအာ အကြာကာဗၞိက်ဇိက်ဗ္ၚ အကြာဘဝယှုက်ယှုဲ အကြာထုဲဍုန်တိုပ် စိုပ်ဖဴစိုပ်ဓနၚ် မဂ္ဂၚ်ဒ္စါံရဲပလဝ်သ္ကဲတံဇကုလၟိုန်ကာလအိုတ်ညိ။

သွက်ဂွံတီအဓိပ္ပါယ်ပိုည်ဒ္စါံပြကာ

(၁) ပိုည်အဏိမာ ။ တၠဳမၞုံကုပိုည်ကျာ်တြဲဂှ် ကာလနွံပၟိက်သၟိက်ဂွံနိမိတ်ကတဵုဗဒှ်အရာဝတ္ထုမမိက်ကဵုမွဲမွဲမ္ဂး− နိမိတ်ကတဵုဗဒှ်တိုန်အရာဝတ္ထုမဍောတ်သွတ်သောဲဗြောဲ မၞုံဗၞတ်တၟာလက်ကၠိုက် မလိုက်ဟန်ဗန်သီုကဵုကၟာဲလဝ်ဗပေၚ်အပေါတ်ပရိက္ခရာဒ္စါံတုဲ က္ညကွာ်စၚ်ကြံအပ္ဍဲမရာဲသၟတ်ဍောတ်သွတ်ဂှ်မာန်ဏီရ၊ ပ္ဍဲအခါကာလဂှ် ညံၚ်ရဴသၞိၚ်သ္ၚိ(သမၞိၚ်သ္ၚိ)မံက်ထေၚ်တၟးပြာကတ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒ္ၚေါဝ်သၟတ်ကီုရဒှ်တုဲ သ္ဂောံညာတ်သ္ဂောံဆဵုသ္ဂောံဗဵုလ္ၚောဝ်ကေတ်ကျာ်သဗ္ဗညုမာန်ရ၊ ညးတၞဟ်သ္အာၚ်နွံဗဒါဲဂှ်လေဝ် ညံၚ်ဟဂွံဆဵုညာတ်ကေတ်မာန် (မိက်ကဵုဇကုကၠေံကမၠေံထောံဇကု) ပၞုက်ထောံဇကုမာန်ဏီရောၚ် ။