ပါဠိဂုဏ်ကျာ်ဒ္စိတ်တပ် ။
“ ဣတိပိသောဘဂဝါ အရဟံ ၁ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ၂ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော ၃ သုဂတော ၄ လောကဝိဒူ ၅ အနုတ္တရောပုရိသဒမ္မသာရထိ ၆ သတ္ထာဒေဝမနုဿနံ ၇ ဗုဒ္ဓေါ ၈ ဘဂဝါ ၉ ”
သွက်ဂွံတီအဓါပ္ပါယ် ။
ပ္ဍဲကဵု “ဣတိပိသောဘဂဝါ”ဂှ် “ဣတိပိ”တုန် − ပါဠိမစၞောန်ထ္ၜးဟိုတ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲ မတၟးပြာကတ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲအပ္ဍဲညာဏ်ဇကုဇကုရောၚ်၊ “သောဘဂဝါ” တုန် − ပါဠိမစၞောန်ထ္ၜးဇကု ဒဗ်ကျာ် (ဒပ်ကျာ်)ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ − ပါဠိမ္ဂး “ဣတိပိသောဘဂဝါ”ဂှ် ဒးတောဲဖက်ဗဂပ်ကဵု ဂုဏ်ဒ္စိတ်ဖအိုတ်ရောၚ် ။
ဗီုဂွံတောဲဗဂပ် ။
၁။ ဣတိပိသောဘဂဝါအရဟံ ။
၂။ ဣတိပိသောဘဂဝါသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။
၃။ ဣတိပိသောဘဂဝါဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော။
၄။ ဣတိပိသောဘဂဝါသုဂတော ။
၅။ ဣတိပိသောဘဂဝါလောကဝိဒူ ။
၆။ ဣတိပိသောဘဂဝါအနုတ္တရော, ပုရိသဒမ္မသာရထိ ။
၇။ ဣတိပိသောဘဂဝါသတ္ထာဒေဝမနုဿာနံ ။
၈။ ဣတိပိသောဘဂဝါဗုဒ္ဓေါ ။
၉။ ဣတိပိသောဘဂဝါဘဂဝါ ။
(၅) သောဘဂဝါ၊ ၚ်− ကျာ်တြဲပြဲဝိသေသတၠပိုန်တြဴပြကာဂှ်။ ဣတိပိ၊ ဟိုတ်ဟိုတ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်ဂြၚ်တီလို်ကပိ “တိမၞိဟ် − သွဝ်ဗြီုဗီုရုပ်နာံသတ်” ပြာကတ်လီုလာ်သာ်ဝွံကီုလေဝ်။ လောကဝိဒူ−လောကဝိဒူမ္ဂးယၟုရ။ လောကဝိဒူ၊ ပြာကတ်တမ္ညဝ် အံသဝ်လောတ်သတိုတ် အိုတ်အာဟွံမာန် စိုပ်ဋ္ဌာန်ဘုံဗြီု ဓလီုဍိုက်ဂြုဂြုဂြူဂြူ လောကဝိဒူမ္ဂးယၟုရ။
သွက်ဂွံတီအဓိပ္ပါယ် ။ ဂုဏ်ကျာ်လောကဝိဒူမ္ဂးဂှ် − စၞောန်ထ္ၜးအရာထမတီညာတ်ကေတ်လိုက်လောကအလုံအိုတ်သီုမ္ဂးရ။
[လောက − လိုက်ဂၠးတိဇၞော်၊ ဝိဒူ − တီကေတ်မာန်နညာန်ဇကု။]
လိုက်ပိမ္ဂးဂှ် − သတ္တလိုက် သြကာသလိုက် သၚ်္ခါရလိုက် ဣဝွံ လိုက်ပိမ္ဂးယၟုရ၊ ဂကောံသတ်မၞုံကဵုလမျီုဂှ် “သတ္တလိုက်”မ္ဂးယၟုရ၊ ဒၞာဲဋ္ဌာန်ဒတန်ဒၟံၚ်သတ်ဘုံသတ်တံဂှ် “သြကာသ”လိုက် မ္ဂးယၟုရ၊ ဂကောံဓဝ်ရုပ်နာံလောကဳဂှ် “သၚ်္ခါရ” လိုက်မ္ဂးယၟုရ။
ဗီုတီသတ္တလိုက် − ပ္ဍဲလိုက်လောကဋ္ဌာန်နဍုၚ်ရးဂၠးတိဇၞော်ဝွံ ပၞောဝ်ကဵုဘုံအပါယ်ပန်ဂှ် ဂကောံသတ်သၟတ်ဍောတ်ဍောတ်သွတ်သွတ် မပ္တံစၟဂြုန်ဂမၠိုၚ် မၞုံပ္ဍဲဂအုံကၞံ(အ်)ဂြုန်မွဲဗွဲမဂၠိုၚ်ကီု ဂကောံသတ်မပ္တံခၟတ်ဂမၠိုၚ် မၞုံပ္ဍဲကသိုၚ်ခၟတ်မွဲ ဗွဲမဂၠိုၚ်ကီု ၊ ဂကောံသတ်မပ္တံၚုဲကဂမၠိုၚ် မၞုံပ္ဍဲထိုၚ်ခၟာဲ ၚုဲကမွဲထိုၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ကီု၊ သတ်ပြိုတ်ဂမၠိုၚ် မၞုံဒၟံၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ကီု သတ်နရက်ဂမၠိုၚ် မၞုံဒၟံၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ကီု၊ သတ်မၞိဟ်ဒေဝတဴဗြမှဴအိန်ဗြီုဂမၠိုၚ် မၞုံဒၟံၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ကီုသတ္တံဂှ် နွံဂလိုၚ်တေံဂလိုၚ်ဝွံ ပွမတီဗီုဗီုဏံဂှ် တီတၟေၚ်တၟေၚ်တၟဟ်တၟဟ်ဟွံသေၚ်ရ။
ကျာ်တြဲပိုဲတုန် − တီလ္တူတီ တီစိစိစောန် တီလောန်ကာဲအာနူဂှ်လက်ဆကိုဋ်(တ်) ဆဟွံကတုဲ သတ်မွဲဂှ် ပၞောဝ်ကဵုစရိုတ်ဂမၠိုၚ် ညးဝွံ စရိုတ်လီုလောန်ကာဲဒၟံၚ်၊ ပၞောဝ်ကဵုအနုသယဂမၠိုၚ် အနုသယလဵုလောန်ကာဲဒၟံၚ်၊ မူလပကတိဍေံ ဆန္ဒးဍိုန်လျဒၟံၚ်၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် သကေက်သကာဒၟံၚ် မပ္တံသဒ္ဓါဣန္ဒြိတံဂှ် ၜီုဃိုတ်ဒၟံၚ်၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ပၞောဝ်သဒ္ဓါဣန္ဒြိဂမၠိုၚ် မူရဴသဒ္ဓါဣန္ဒြိလဵုမွဲ ၜီုဃိုတ်ဍိုန်လျဒၟံၚ်တဒြ မူရဴသဒ္ဓါဣန္ဒြိလဵုမွဲ သ္ကေက်သ္ကာကြံၚ်ဍုဟ်ဒၟံၚ်ရော, မပ္တံမြဴသာ်ဝွံ တီကေတ်ဗွဲစၟတ်အဆတ်ရ။
ပ္ဍဲအရာမတီကေတ်ဗီုဏံဂှ်လေဝ် ဆိၚ်ဆချပ်ခယျကေတ် ထေၚ်ခယျကေတ် ဇျောံကေတ်တုဲတီဟွံသေၚ်၊ တီဗီုဂကူဂှ်ဟွံသေၚ်ရ, ညံၚ်ရဴအ္စာဂဥုဲဒယှ်တမ္ညဝ် သဝ်ဇဳဝကတံ ဂၠာံဆီလတေၚ်မၞိဟ်ယဲဂမ္တဴပ္ဍဲမ္ၚးနွံဂလိုၚ်လဵု ဇြဟတ်ဆီနွံဂလိုၚ်လဵု၊ တ္ၚဲဏံ, ဟွံသေၚ်ယးချိုတ်တှ်ေချိုတ် ဂျိုၚ်တှ်ေဂျိုၚ် တီကေတ်ပိုၚ်ပိုၚ်မာန်မာန်ဂှ်ကီု ဗွဲဂဝုဲကဝါ်ဍာ်ကိလေသသတ္တံတၟေၚ်တၟဟ် ဒှ်ဒၟံၚ်တၞဟ်တၞဟ်သာ်ဂှ် တီကၠးကၠးဖ္ဍးဖ္ဍး ချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ် အိုတ်သၠေဟ်ပၟာတၟာကၞုၚ်သော်ဟၟဲရောၚ်။
ဗီုတီသြကာသလိုက် − လိုက်လောကမကော်ခဴစ “ကဝ်ဂၠးတိဇၞော်” မဒှ်ဒၞာဲဒတန်သတ္တံမတန်တဴဒၟံၚ်ဂှ် တဝှ်ပြကိုဟ်မသ္ဂးကဵုအ္စာလောကဓါတ်လၟုဟ် မသ္ဂးဟွံတုပ်ကေုာံရေၚ်သ္ကံရ၊ ဗီုဂၠးတိဇၞော်ကဝ်တန်ဂှ် သ္ဂးလဝ်ပ္ဍဲပြကိုဟ်တုန် − ဂၠးတိဇၞော်ဝွံ မၞုံသတီုၜါလက်ကဵုပန်လဟုတ်(၂၄၀၀၀၀)ယောဇနာရ၊ ထပ်လပါ်လ္တူကဝက်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်တိပကတိတုဲ ထပ်သၟဝ်ကဝက်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်တိတၟံရ။
သၟတ်ဂၠးတိဇၞော်ဝွံ ဂၠးဍာ်ဇၞော် မၞုံသတီုပန်လက်ကဵုဒ္စါံလဟုတ်(၄၈၀၀၀၀)ယောဇနာရ၊ ၜိုန်ရသ္ဂးလဝ်ဂၠးဍာ်ကီုလေဝ် ဍာ်လၚ်လၚ်ဟဳဟဳ ဟွံသေၚ်တုပ်တဴညံၚ်ရဴဍာ်ကလောံဒိုပ်ကြံၚ်ဒၟံၚ် (ဒိပ်ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်ဒၟံၚ်)ကီုရဒှ်တုဲ ၜိုဟ်ဂံက်ဗွဲမလောန်ရ၊ ဍာ်ကလောံဇၞော်မၞုံသတီုဇၞော်နူသတီုတိၜါဆဂှ် ထ္ၜယိုက်လဝ်ယဵုဒုၚ်ထ္ၜၚ်ပၚ်ယိုက်လဝ်ဂၠးတိဇၞော်မာန်ဂှ် သွက်ဒးသ္ပအံသဝ်ဟၟဲရ၊ ဓမ္မတာဍေံသဘာဝဍေံဒမၠိရောၚ်။
ဂၠးဍာ်ဇၞော် ညံၚ်ဟဂွံဒတုံစှ်ေသၟဝ် ဂွံမံၚ်ဓဝ်ဓဝ်ယာယာမာန်ဂှ် ဂၠးကျာဇၞော် မၞုံသတီုဒ္စိတ်လက်ကဵုတြဴလဟုတ် (၉၆၀၀၀)ယောဇနာဂှ်လေဝ် ယဵုဒုၚ်ထ္ၜပ်ၚတ္ၚိန်ယိုက်ပိုက်အာပိုက်ကၠုၚ်ရ၊ သၟဝ်ဂၠးကျာ်ဇၞော်ဏံလေဝ် “အာကာသ−အကး” သၟဝ်တၟးတၟောန်ဒၟံၚ်တုဲ ဟွံမွဲကဵုတွဵုပယျဵုကၞုက်ကၞောတ်ဍေံ။ (ဣဝွံ ဗီုဂၠးတိဇၞော်သ္ကုတ်သၟဝ်ရောၚ်) ။
ဗၞဳအဝန်ဗွိုက်ဂၠးတိဇၞော် ဂပ်ဝ်စၟတ်ပိုၚ်ခြာလဝ် “စက္ကဝါ”မွဲဂှ် မၞုံဗၞတ်ပိနိယုတ်, တြဴလက်, မွဲလဟုတ်ကဵုပန်လ္ၚီမသုန်စှော်(၃၆၁၄၀၅၀)ယောဇနာရ၊ ဒဵုတၟံဇၞော်ဂမၠိုၚ်ဂှ် စဵုဗိုၚ်ပူရေတ်လဝ် ဗၞဳအဝန်ဂၠးတိဇၞော်ဂှ်တုဲညံၚ်ရဴဒက်လဝ်ကၟာန်ထ္ၜိုၚ်ကီုရ၊ ဒဵုတၟံဇၞော်ဂမၠိုၚ် စဵုဗိုၚ်ပူရေတ်ဂေတ်ကၠောံဆက်စပ်ဒၟံၚ်ညးသ္ကံဂှ်ဟေၚ် ကော်ခဴစ “ကၟာၚ်ထ္ၜိုၚ်စက္ကဝါ”ရ။
ပ္ဍဲဗၞဳအဝန်ဗွိုက်ဂၠးတိလပါ်အဒေါဝ်ဂှ် ဂၠးဍာ်မှာသၟိတ်ဇၞော် မၞုံတဴရ၊ ဂၠးဍာ်ဇၞော် ဒၞာဲဇြုဟ်အိုတ်ဂှ် မၞုံလယိုဟ်(လျိုဟ်)ဒ္စါံလက်ကဵုပန်လ္ၚီ(၈၀၄၀၀၀)ယောဇနာရ၊ ပ္ဍဲအဒေါဝ်မှာသၟိတ်ဓဝ်ဓဝ်ဂှ် ဒဵုသိန္နရာဇ်မံက်စဝ်ဒၟံၚ်လ္တူဍာ် မၞုံသၠုၚ်ဒ္စါံလက်ကဵုပန်လ္ၚီ၊ ဗၠိုက်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဍာ် မၞုံသၠုၚ်ဒ္စါံလက်ကဵုပန်လ္ၚီယောဇနာတုဲ မၞုံသၠုၚ်ဖအိုတ် စှ်တြဴလက်ကဵုဒ္စါံလ္ၚီယောဇနာရ၊ (ယဝ်ရရိုဟ်လဟုတ်မ္ဂး − သီုၜါဂှ် မွဲလက်တြဴလဟုတ်ကဵုဒ္စါံလ္ၚီ(၁၆၈၀၀)ယောဇနာရ။
ပ္ဍဲပွဳပွူဝုတ်ဒိုဟ်ဒဵုသိန္နရာဇ်ဂှ် ကြုၚ်သဳဒါခြာဒၟံၚ်မွဲတုဲ ဒဵုယုန္ဓဝ်နွံဒၟံၚ်သၟဝ်ဒဵုသိန္နရာဇ် ဗၞတ်ကဝက်ဒဵုဘာ်ဒဵုဂှ်ရ၊ အတိုၚ်နဲဏံ ခြာကြုၚ်သဳဒါမွဲမွဲ, ကြုၚ်သဳဒါခြာဒၟံၚ်မွဲမွဲတုဲ ဒဵုထပှ်ထဝ်ဂှ်စဵုဗိုၚ်လဝ်ဒဵုသိန္နရာဇ်ရ၊ “စဵုဗိုၚ်ပူရေတ်ဂေတ်သ္ပဝ်ဒဵုသိန္နရာဇ်”တုဲ တန်တဴဒၟံၚ်ရ။ ( သဳဒါထပှ်တန်၊ ဒဵုသတ္တရဗ္ဘန်ထပှ်ထပ်၊ ဟီုဂးပညပ်လဝ်ရောၚ်)
တ္ကံဇၞော်တ္ကံသၟတ်ဂမၠိုၚ် မၞုံပ္ဍဲအဒေါဝ်ဍာ်ပန်ဒိုဟ် ဒဵုသိန္နရာဇ်ကဵုဒဵုထပှ်ထပ်တံဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုၚ်လဵုမာဲအိုတ်ရ၊ တိတ္ကံဂမၠိုၚ်ဂှ်ဟေၚ် ဒှ်ဒတန်ဒၞာဲဝါဲသတ်မပ္တံမၞိဟ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ဍုၚ်, ကွာန်, ဋ္ဌာန်ဂြိုပ်ဒဵုကတဵုဒှ်တိုန်အိုတ်ရ၊ တိက္ကံကတဵုဒှ်တိုန်လပါ်ဗၟံက်ဂှ် “တ္ကံဗၟံက်” တိက္တံကတဵုဒှ်တိုန်လပါ်ပလိုတ်ဂှ် “တ္ကံပလိုတ်”၊ တိတ္ကံကတဵုဒှ်တိုန်လပါ်သၠုၚ်ကျာဂှ် “တ္ကံသၠုၚ်ကျာ”၊ တိတ္ကံကတဵုဒှ်တိုန်လပါ်သၟတ်ကျာဂှ် “တ္ကံသၟတ်ကျာ” ကော်ခဴပညပ်စယၟုယၟာအိုတ်ရ။
ပ္ဍဲကဝက်ဒဵုသိန္နရာဇ်ဒၞာဲဋ္ဌာန်ညဳသၟဟ်ကဵုက္ဍဟ်ဒဵုယုဂန္ဓဝ်ဂှ် ဍုၚ်သွဝ်စာတုမဟာရာဇ်တန်ဒၟံၚ်နွံဒၟံၚ်ရ၊ သွဝ်တာဝတိံဂှ် တန်ဒၟံၚ်နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲက္ဍဟ်ဒဵုသိန္နရာဇ်ရ၊ ဍုၚ်သွဝ်ၜါဘုံၜါထပ်ဝွံဟေၚ် ဆက်စပ်ဒၟံၚ်ကဵုတိမွဲဗစပ်တုဲ တန်ဒၟံၚ်ရ၊ ဘုံဗြီုထပ်လ္တူတေံကဵုဘုံသွဝ်ယာာ, တုသိတာ, နိမ္မာရနတိ. ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တဳတံဂှ် ဟွံဆက်စပ်ကဵုတိမွဲဗစပ်တုဲ တန်တဴနွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲအမှဲဂၠးအာကာသဟေၚ်ရ။ (ဣဝွံ ဗီုဂၠးတိဇၞော်သ္ကုတ်လ္တူရောၚ်) ။
[ဗီုဂၠးတိဇၞော်အ္စာလောကဓါတ် လညာတ်ခေတ်လၟုဟ်ဂှ် ဗှ်ရံၚ်မၠာ်သ္ၚဳကေတ်ပ္ဍဲလိက်ပတ်ဆေၚ်ကဵုပရောပရာလောကဓာတ်အိုတ်ညိ]
ဂလာန်ဆက်စပ်ကဵုဗီုဂၠးတိဇၞော်ကီု ဗၞတ်ဗ္ၜတ်ဒှ်တံကီု အလုံအိုတ်သီုတံဂှ် ကၠုၚ်ပ္ဍဲပြကိုဟ်မပ္တံအဋ္ဌကထာဝိသုဒ္ဓိမဂ် ပဋ္ဌမကၞပ်ရောၚ်။
ဆက်ဂလာန်လ္တူတေံမွဲဇၞးပၠန်ရ၊ ဗီုဒတန်ဒၞာဲဝါဲဘုံဂမၠိုၚ် တၞဟ်တၞဟ်မတန်ဒမံၚ်ဂှ်ကီု တသိုက်ဒေဝတဴဗြမှဴအိန်ဗြီုတံ ဗီုစသိုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ်ကီု ဟီုထိုၚ်သးကရီုကြီုပ္တိုန်စဂုန် ဒဵုကုန်ဒဵုချိုတ် စၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ဟွံမာန်ရ၊ ဗီုဟီုဂးစၞောန်ထ္ၜးကၠုၚ် ဂၠးတိစက္ကဝါဏံကီု ဂၠးတိက္ကဝါလိုက်လောကတၞဟ်သ္အာၚ်ဂမၠို်ၚကီုလေဝ် နွံဒၟံၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠၚ် ရိုဟ်နၚ်ရိုဟ်ဏာ ရိုဟ်လၟိဟ်အိုတ်အာဟွံမာန်, ရိုဟ်လၟိဟ်ဟွံမာန်လးလးရ။ ဂၠးစက္ကဝါလိုက်လောကအလုံအိုတ်သီု အတိုၚ်မဟီုကၠုၚ်တုဲဂှ်လေဝ် ကျာ်တြဲပိုဲ တီညာတ်ကေတ်မာန်ဖအိုတ်ရ၊ ဗီုကျာ်တြဲပိုဲတီကဵုအ္စာလောကဓာတ်မတီဂှ် ဂၠာံဟွံဂဗကျာ်သဗ္ဗညုရောၚ်။
ဗီုတီသၚ်္ခါရလိုက် − ဓဝ်ရုပ်ကဵုဓဝ်နာံ ကောံမွဲစွံ ကလောံမွဲတန် ပံၚ်စန်စပ်ဒၟံၚ်မွဲဂအုံဓဝ်ဂှ် ကော်ခဴစသၟိတ်စနမပ္တံသတ်ပူဂဵုညးအဲတြုံဗြဴၝောံကၟက်တၞဟ်တၞဟ်သာ်ရ၊ ယတ္ရပါဲစွံထောံကၠေံရုပ်နာံတံဂှ်မ္ဂး − မပ္တံပူဂဵုသတ်ညးအဲ ဟွံမွဲသက်သက်ရ၊ ဇကုဓာတ်ဇၞော်ပန်မတွံဂး ဓာတ်တိဓာတ်ဍာ် ဓာတ်ပၟတ်ဓာတ်ကျာတံဂှ်ဟေၚ် နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲခန္ဓဇကုဇကုရ။
ဓာတ်ဇၞော်ပန်လ္ၚဵုကြံၚ်မ္ၚိုဟ်တံဂှ် ဗဂိုဟ်လဟဵုပလေဝ်ပလေတ်ပတိုန်လဝ်စရာဲရုပ်ဂမၠိုၚ်လေဝ် မၞုံတဴရ၊ ရုပ်ဍောတ်ဍောတ်သောဲသောဲဗြောဲဗြောဲ ကောံကလောံ(ကလိုအ်)ဒၟံၚ်မွဲစွံဂှ် “ကလာပ်ရုပ်” မကော်ခဴစရ၊ ခၟိက်ခၟန်ကလာပ်ရုပ်မွဲမွဲဂှ် ညံၚ်ရဴဟဂွံညာတ်ကေတ်နကဵုမတ်ပကတိမာန်ဂှ်ကီု ဇိပ်ဂၠိပ်ဍောတ်သွတ်ဗွဲမလောန်ရ။
ကလာပ်ရုပ်ဍောတ်သွတ်သောဲသောဲဗြောဲဗြောဲဂမၠိုၚ်တံဂှ် ရံၚ်ဟွံညာတ်နကဵုမတ်ပကတိပိုဲရ၊ အ္စာလောကဓာတ်ဂမၠိုၚ် မ္ၚာ်ရံၚ်နကဵုပၠံၚ်ဒ္ၚေါဝ်ဓာတ် သ္ဂောံညာတ်ကေတ်ခၟိက်ခၟန်ကလာပ်ရုပ်သောဲသောဲဗြောဲဗြောဲမာန်ရောၚ်၊ ၜိုန်ရဟီုကြီုဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ညာတ်ကေတ်ကလာပ်ရုပ်မွဲဓဝ်ဟွံသေၚ်၊ ခၟိက်ခၟန်ကလာပ်ရုပ်ဂမၠိုၚ်မဂၠိုၚ် ကောံဆိုၚ်ဒၟံၚ်မွဲစွံ ကလောံဒၟံၚ်မွဲဂအုံဂှ်ဟေၚ် သ္ဂောံညာတ်ကေတ်မာန်ရ။
ပ္ဍဲကဵုကလာပ်ရုပ်မွဲမွဲဂှ် ရုပ်ဒ္စါံ ကောံကလောံနွံဒၟံၚ်ရ၊ ရုပ်ဒ္စါံမတွံဂး − ပထဝဳအာပေါတေဇောဝါယော ဝဏ္ဏဂန္ဓရသသြဇ ကောံကလောံနွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲကလာပ်ရုပ်မွဲမွဲ သွက်ဂွံတီဂှ် ဒှ်အရာပညာလောကဓာတ်တံဟွံသေၚ်ရ၊ ကျာ်တြဲပိုဲတုန် − ပါဲနူညာတ်ကေတ်ကလာပ်ရုပ်သောဲသောဲဗြောဲဗြောဲမာန် ဗီုဂှ်ဂှ်၊ ဟိုတ်ကလာပ်ရုပ်ဂမၠိုၚ် ဍောတ်ဍောတ်သောဲသောဲ လှေက်လှေက်လှံၚ်လှံၚ် ဂွံကတဵုဒှ်တိုန်ကၠုၚ်မွဲဟာန်ကေုာံ လက်သဏ်ကိစ္စတံဂှ်လေဝ် တီညာတ်ကေတ်အလုံဖအိုတ်မာန်ရ၊ တီအိုတ်သမ္တးအိုတ်အးရ။
ပါဲနူဂှ်ပၠန် ကလာပ်ရုပ်သၟတ်ဍောတ်သွတ်ဂမၠိုၚ် ပံၚ်စန်ကောံကလောံဒၟံၚ်တုဲ “ကော်ခဴစသတ်”ရ၊ ဓဝ်ရုပ်နာံ(မ်)မတွံဂး − စိုတ်စေတသိက်ဂှ်လေဝ် နွံဒၟံၚ်အပ္ဍဲခန္ဓကာယတုဲ ကော်ခဴဂးစသတ်ဂှ်ရ၊ ဟိုတ်နူအစောံသတ္တိဓဝ်နာံဂှ်ရ − သာ်, ရမျှာၚ်, သၟူ, ရှ်, ထၟတ်ဒွံကဵုတီညာတ်အိုတ်သီုဂှ် မဒးတီကေတ်မာန်ပၠန်ရ၊ ဟိုတ်ဓဝ်နာံတံဂှ်လေဝ် ညးမၞုံကဵုပညာလောကဓာတ်ဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံတီကေတ်ဒဒဂဗဂဗ လုက်လုက်စုက်စုက်ဒးဒးဂှ် လ္ပဟီုဏီရ− အယာံမာတ်ယၟုယၟာမပ္တံဖဿဝေဒနာသညာဂှ်ဟေၚ် တီကေတ်ညာတ်ကေတ်ဟွံမာန်မွဲအိုတ်ရ။
ကျာ်တြဲနာဲပိုဲ သၟိၚ်လောကဓာတ်ဨကရာဇ်ညးပိစှော်မွဲဘုံတုန် − ဟိုတ်ဓဝ်နာံဂမၠိုၚ်ဂွံကတဵုဒှ်တိုန်မွဲဟာန်ကေုာံ လက္ခဏရသ(ကိစ္စ)တံဂှ် တီညာတ်ကေတ်ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ် တီညာတ်ကေတ်အလုံဖအိုတ်မာန်ရ၊ တၠဳမၞုံကုပိုည်ကျာ်တြဲပိုဲဂှ် တီညာတ်ကေတ်သတ္တလိုက် သြကာသလိုက် သၚ်္ခါရလိုက်အလုံဖအိုတ်မာန် ဗီုဗီုဏံဂှ်ရ − သၟီဗြီုဂမၠိုၚ်ဒးဟီုထိုၚ်သးရဴဝွံမ္ဂး “တီကေတ်လောန်လောန်ကာဲကာဲမာန်”ကီု၊ ရဴဝွံမ္ဂး “လောကဝိဒူကျာ်မတီညာတ်ကေတ်လိုက်လောကအလုံအိုတ်သီုမာန်”ကီု၊ သီုကဵုပ္တိုန်စွံယဵုလဝ်ပ္ဍဲကၞိပ်တုဲ ဟီုပ္တိုန်စဂုဏ်စရာဲ ဟွံသာဲနူဓဝ်ပတေဟ်ရှ်ေသှ်ေရဴဂဴအိုတ်ရောၚ်။
ဂလာန်ဗတိုက်ဖအောဝ် − ပ္ဍဲအအရာကျာ်သဗ္ဗညုတီညာတ်ကေတ်လိုက်ပိဝွံ တီသတ္တလိုက်မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲအရာကိစ္စသွက်ဂွံဟံၚ်ပြာ်ဆောတ်သတ္တံဂှ် စိုပ်တြဴဗွဲမလောန်ရ၊ ပ္ဍဲအရာဟီုတွံဆောတ်သတ္တံဂှ် သ္ၚဳမ္ၚာ်ကဝုဲကဝါ် ဍာ်ကိလေသသတ္တံ ကေဝ်ၜတ်ဂယာပ်ရံၚ်စရိုတ်အနုသယဣန္ဒြိသတ္တံ မပ္တံကြံၚ်ဍုဟ်ၜတ်ကြံၚ်တုဲဟေၚ် မဒးဆောတ်ပ္တိတ်ရ။
ဥပမာပ္ဍဲလိုက်ဝွံ ညံၚ်ရဴသဝ်ဂဥုဲဒယှ် တီကေတ်လက်သဏ်ယဲကဵုမဇဳဇယဲတုဲ ဖျုၚ်ဂဥုဲထေက်ကြိုက်ကဵုယဲဂှ်ကီု၊ ယဲကဵုဂဥုဲ ကိတ်ညဳဝဳဗလးဗၠးအာမာန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ − ဟွံဂွံဓဝ်ခေတ်သာသနာလၟုဟ်ဏီတုဲ ညံၚ်ဂွံဂွံဘဝဂတေံဂှ် ဒးသ္ပလွဳရ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ပ္ဍဲကာလဂွံဂဗဂွံဆဵု ဂွံဗဵုလ္ၚောဝ်ကျာ်တြဲအနာဂတ်ဂတတေံ ညံၚ်ဂွံဒှ်ညးထေက်ကဵုဆောတ်လောဲသွာဂှ် နူကာလလၟုဟ် အနုသယကိလေသသပရံဂမၠိုၚ် ဒးကရဳကၠေံရ၊ ကြဳလ္တူကြဳတှ်ေကရဳကၠေံတုဲ ဣန္ဒြိဂမၠိုၚ် မပ္တံသဒ္ဓါပညာညံၚ်ဂွံသ္ကေက်သ္ကာတိုန်အာ သွက်ဂွံဒှ်မၞိဟ်ပရှ်စဇိုၚ်တဲမွဲဂှ် သြဝ်ပ္တိတ်လွဳရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲအိုတ်ညိ။