ပါဠိဂုဏ်သၚ်ဒ္စိတ်တပ် ။ −−− ။ “သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော ၁၊ ဥဇုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော ၂၊ ညာယပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော ၃၊ ယာမိစိပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော ၄၊ (ယဒိဒံစတ္တရိပုရိသယုဂါနိအဋ္ဌပုရိသပုဂ္ဂလာ) ဨသဘဂဝတော သာဝကသံဃော၊ အာဟုနေယျော ၅၊ ပါဟုနေယျော ၆၊ ဒက္ခိဏေယျော ၇၊ အဥ္ဇလိကရဏဳယော ၈၊ အနုတ္တရံပုညက္ခေတ္တံလောကဿ ၉”
သွက်ဂွံတီအဓိပ္ပါယ် ။ −−− ။ ဂလာန်ပါဠိမ္ဂး − သံဃ − ဂှ် ဗွဲဝေါဟာမည်ပိုဲ “သၚ်” ညးမကော်ခဴစရ၊ အရထအဓိပ္ပါယ်အရေဝ်ပလး − သၚ် − ဂှ် “ဂကောဴ− ဗော် ” မမိက်သ္ဂးရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဂကောံဗော်ခၟဳဂမၠိုၚ် မၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မတုပ်နကဵုသဳလသိက္ခာဂှ် “သၚ်” ဂပ်ဝ်စုတ်သမ္တီလဝ်ညိ။ ရန်တၟံဖျုၚ်ဏာစိုတ်အလုံဂကောံမွဲအလုံဗော် မွဲအလုံသာသနာမွဲရောၚ်
၁ ။ ဂုဏ်သုပ္ပဋိမန္န ။
၂ ။ ဂုဏ်ဥဇုပ္ပဋိပန္န ။
၃ ။ ဂုဏ်ညာယပ္ပဋိပန္န ။
၄ ။ ဂုဏ်သာမိစိပ္ပဋိပန္န ။
၅ ။ ဂုဏ်အာယုနေယျ ။
၆ ။ ဂုဏ်ပါဟုနေယျ ။
၇ ။ ဂုဏ်ဒက္ခိဏေယျ ။
၈ ။ ဂုဏ်အဥ္ဇလိကရဏဳယ ။
၉ ။ ဂုဏ်အနုတ္တရပုညက္ခေတ္တ ။
အရထဂုဏ်သၚ်သုပ္ပဋိပန္န
(၃) ဘဂဝတော၊ ဒဒက်−တဴကဵုကျာ်တြဲပြဲဝိသေသ တၠပိုန်တြဴပြကာ။ သာဝကသံဃော၊ ၚ်− ဂကောံသၚ်, ကလၚ်ဂလာန်ကျာ်တြဲရဲအရဳဒ္စါံပြကာ။ ညာယပ္ပဋိပန္နော၊ စိုန်−ဒ္ဂေတ်အာမာန် သွက်နိဗ္ဗာန်ရ။
သွက်ဂွံတီအဓိပ္ပါယ်။−−−−−−။ ဂုဏ်ညာပပ္ပဋိပန္နမ္ဂးဂှ်− စၞောန်ထ္ၜးအရထမတွံဂး ဒ္ဂေတ်သွက်နိဗ္ဗာန်, ဍာန်တပ်ကဵုဂၠံၚ်တြဴကျာ်အရှန်ပစ္စေကဗုဒ်တံရ။ [ညာယပ္ပဋိပန္န၊ ညာယ− နိဗ္ဗာန်၊ ပဋိပန္န− ဒ္ဂေတ်။]
ဂကောံအရဳယသၚ်တံဂှ် သ္ဂောံညာတ်ကေတ်ပၟတ်အပ္ဍဲမ္ၚး ဒဒိုက်ဝဋ်သံသာမဇၞော်တီုကၠီုဒးဒုၚ်ပ္ကီုဒၟံၚ်ဘယ်ဂွဵုနာနာသာ်တုဲ ၜိုန်ရသော်က္ဍိုပ်ဇကုမွဲဟာန်ကေုာံဗွိုက်လတက်ဂဵုဍာဲဂြၚ်တူလၚ်ဒၟံၚ်ဂလိုၚ်လဵုကီုလေဝ် သွက်ဂွံပလိုတ်ကၠေံပၟဝ်မ္ၚးတံဂှ် ဟွံသၠးၜး ဟွံပအသုၚ်ကဵုပၟတ်တံဂှ်ရ၊ ပၟတ်ဒဒိုက်ဝဋ်သံသာဇၞော်ဇၞော် ဖေက်ဂၟော်− ဖေက်ဂၟံက်တံဂှ်ဟေၚ် ပလိုတ်ကၠေံဖအိုတ်တုဲ သွက်ဂွံစဝ်ဍာ်ပြာ်ပၟတ်သိုဟ်ပလိုတ်ကၠေံပၟတ်တံဂှ်ဟေၚ် ဂွံအခိၚ်ပေၚ်ပေၚ်မာန်ရ။
ဟိုတ်နူပလိုတ်ကၠေံပၟတ်ဒဒိုက်ဝဋ်တုဲဂှ်ရ− ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်မှတ်ကေတ်နိဗ္ဗာန်မဒှ်ဋ္ဌာန်အရာလလံပလိုတ်ဖအိုတ်ကၠေံပၟတ်ဒဒိုက်ဝဋ်သံသာဗွဲစၟတ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဂုဏ်သၚ်အရဳမရနုက်ကဵုပိဂှ် ဒှ်ဂုဏ်သွက်နိဗ္ဗာန်, ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်ဒမံၚ်ဂၠံၚ်နိဗ္ဗာန်ကီု၊ ကာလသ္ဂောံဒှ်ပူဂဵုအရဳဂှ် ဟဂွံဒးဂေတ်ဂေၚ်ဂၚေၚ်ဘဴသံသာ (ပ္ဍဲဘဝသံသာ)လံလံလလတုဲကီု ကလိဂွံတသိုက်လောကုတ္တဵုရ်မဂ်ဖဵုနိဗ္ဗာန်ပြဟ်ပြဟ်ပြေဟ်ပြေဟ်မာန်အိုတ်ရောၚ် ။
ဝတ္ထုပရူဒဒှ်ခၟဳမွဲဇကု
ပ္ဍဲလက်ထက်ကျာ်တြဲဂေါတမဝွံ ခၟဳမွဲဇကုဂှ် အာခဗိုၚ်တၞံဆုမွဲတၞံတုဲ ဟိုတ်နူဗာ်ဒးကောန်ၚာ်, ကောန်ဒေဝတဴဗြဴရုက္ခဇဵုဂှ်ရ− ဒေဝတဴဗြဴအာလ္ၚောဝ်ဂရၚ်ပ္တီကျာ်တြဲရ၊ (ပၟိက်ဒေဝတဴဗြဴဂှ် − ကောန်ဟွံခိုဟ်ဒတုံက္ဍိုပ်ယာဲအပါ, ကွးဟွံခိုဟ်ဒတုံက္ဍိုပ်အ္စာ) တၠုၚ်လအာသာ်ဝွံရ၊ မိက်ဂွံကဵုအ္စာ မိက်ဂွံကဵုအပါအံၚ်ဝေတ်တုဲ ဒေဝတဴဗြဴဒးအာလ္ၚောဝ်ပ္တီရ။)
ကလာဂှ် ကျာ်သဗ္ဗညုဗရုရမျှာၚ်ပံက်ပါၚ်ဟီုတိုန် “ယွံကောန်အဲသ္ဍိုက်တံ သ္ပတံနူတ္ၚဲဏံတုဲ ခၟဳယိုက်ဂၠေၚ်ပရေၚ်သာသနာဍာံမ္ဂး ကုတ်ဗာ်တၞံဆုဟွံဂွံရောၚ်” ရဴသာ်ဝွံ ပညပ်ထောံသိက္ခာပိုဒ် စွံလဝ်သၞောဝ်အဏာကျာ်ရ၊ (ဟီုလဝ်တၞံဆုတုဲ တၞံဒုန်တၞံဗြာတ်တၞံတှ်ေတုဲ ဂျိုၚ်ဂျိုၚ်ကုတ်ဗာ်ပိုတ်ဟွံဂွံရ)၊ သ္ပတံနူတ္ၚဲပညပ်သိက္ခာပိုဒ်တုဲ ခၟဳဂမၠိုၚ် အလုံမွဲသာသနာ ဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲအာစဵုကဵုအိုတ်လမျီုရောၚ်။ (တဝှ်ဝိနယ်ဘူတဂါမသိက္ခာပိုဒ်)
ဗွဲကြဴ ကျာ်တြဲသ္ပနိဗ္ဗာန်တုဲ ခၟဳပ္ဍဲတ္ကံသိၚ်ဃဵုမွဲဇကုဂှ် ကမၠတ်ရပ်ဏာကၠေၚ်ဒက်လဝ်နကဵုဇုက်ပၞုက်စွံလဝ်ပ္ဍဲဂြိုပ်မွဲဒၞာဲရ၊ ဃောကၠေၚ်ဒက်စွံလဝ်ခၟဳပ္ဍဲဂြိုပ်ဂှ် ပၟတ်ဂြိုပ်တူကၠုၚ်တုဲ ယဝ်ရကုကုတ်ဗပိုတ်ထောံဇုက်ဂှ်မ္ဂး ၜိုန်ရကုတ်ဗပိုတ်မာန်ကီုလေဝ် မၚ်မွဲဝိနဲသိက္ခာပိုဒ်ပညပ်ကျာ်တုဲ ဟွံကုတ်ဗပိုတ်ဇုက်ဂှ်ရ၊ ဃောမအာစိုပ်ဒဒိုက်ဇၞော်ဂှ်ဟေၚ် ဗ္စာရဏာလၟေၚ်တဝှ်ဍောၚ်ဓဝ်ကျာ်ရ။
သၚ်သာဝကကွးကျာ်သဗ္ဗညု ဂွံဒုၚ်ယၟုခၟဳမဒ္ဂေတ်သွက်နိဗ္ဗာန်ဝွံ ဃောဗ္စာရဏာဍောၚ်ဓဝ်ပၟဝ်ဒၟံၚ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲ ဗွဲအနိစ္စဒုက္ခအနတ္တဒှ်တံ သီုကဵုပၟတ်မဂဵုသ္ပဝ်အာလပါ်တေံလပါ်ဏံဂှ် အာစိုပ်ဒဒှ်အရှန်တုဲဟေၚ် ပၟတ်ဂြိုပ်စဏာတူအာရ၊ ခၟဳကွးကျာ်ပြဲပြဲပ္ဍဲတ္ကံသိၚ်ဃဵုဂှ် ဒုၚ်ဘယ်ပၟတ်တူဂြောတ်အာအိုတ်တုဲ သ္ပကၠေံပရိနိဗ္ဗာန် ပ္ဍြဋ္ဌာန်ပၟတ်ဂြိုပ်ဂှ်ရောၚ်။ သြ− ဒုၚ်ဒဒိုက်ဖအိုတ်လမျီုဝိနယ်ဟွံကဵုလီုရောၚ်သွံ။ (တဝှ်ပြကိုဟ်ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ပဋ္ဌမ ကၞပ်သဳလနိဒ္ဒေသ)
ဂလာန်ဗတိုက်ဖအောဝ် −−− ၜိုန်ရပၟတ်တူဂြောတ်ဍာဲဂြၚ်ဂဵုလၚ်ဒၟံၚ် လၚ်ယောံဒၟံၚ်အလုံမွဲဇကုမြဴသာ်ဝွံကီုလေဝ် ဟွံသ္ပဇၞော် ဟွံတော်ဂၠံၚ်လီုလာ်မၠာ်သ္ၚဳထောံဗွဲမဇ္ဇျဟ်ပလိုတ်ကၠေံဟွံဒှ်တုဲ ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်မှတ်ပၠံၚ်ကေတ်နိဗ္ဗာန်ရ၊ သွက်ဂွံဂွံနိဗ္ဗာန် ဂစာန်ဒ္ဂေတ်ဒၟံၚ်တံဂှ် ထေက်ကဵုလျူၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက် ကြိုက်ကဵုသ္ပအံသဝ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ညံၚ်ရဴဟီုဂးစ “အာယုက်ကၠံဟွံဂွံဒၟံၚ်, ဂဗုတ်ကၠံဒးကဵုဂံၚ်”ဂှ်ကီု ပါဲဒဴဟွံဒး ဗလေတ်ဟွံဗၠးရ။
ဗလေတ်ဟွံဗၠးတုဲ ကာလဂဗဆဵုဒးဒဒိုက်ပရိုက်ယဲဘဲ စပ်ကဵုလမျီုမ္ဂး ကဵုဂွံသက်သာအာအဓာန်ဂတညိလဝ်စိုတ်တုဲ ဟဂွံကၠောန်ကလောန်ပရေံပရေံ, ဟွံဂံၚ်ကၠောန်ပွသရာံပါပ်ရ၊ ကာလစိုပ်ဒဒိုက်စပ်ကဵုလမျီုဇကုဂှ် ညံၚ်ဟဂွံပတုဲဒးပွသရာံပါပ်ကလောန်ပပ်ပပ် ဒးချပ်ပၠောပ်စိုတ်ထေက်ကြိုက်ကွေံကွေံရ၊ ပၠောပ်စိုတ်သွက်ဂွံခိုဟ်စပ္ဍဲဘဝဂတတေံသာ်ဝွံတုဲ “ဒဒိုက်ဗီုဗီုဏံ ပ္ဍဲနိဗ္ဗာန်ဟွံမွဲ, နာံရုပ်ခန္ဓဇကု မဒှ်ဒတန်ဒဒိုက်ဗီုဗီုဏံဂှ် ပ္ဍဲနိဗ္ဗာန် ဟွံမွဲရ”။
နကဵုလၟေၚ်ကသပ်ချပ်တဴမြဴသာ်ဝွံ ပၠောပ်စိုတ်ကဵုနိဗ္ဗာန် မဒှ်ဋ္ဌာန်လလံကၠေံဒဒိုက် ဗၜိုဟ်ကၠေံဒဒိုက်အလုံအိုတ်သီုဂှ်တုဲ ဒးပရေကၠေံဒဒိုက်စိုတ်ဒဒိုက်ကာယ နက၆ုဓဝ်လောကုတ္တဵုရ၊ ကာလဂဗဆဵုဒဒိုက်ပရိုက်ဘဲမမိက်ကဵုမွဲမွဲ သ္ၚောဲ, ကြပ်ကဵုလမျီုတံဂှ် သွက်ဂွံပရေပရံၚ်သောၚ်ကလးသှ်ၜးဒဒိုက်နကဵုပရေၚ်ဓဝ်မာန် သွက်ဂွံပၠာံဗဇးနကဵုပရေၚ်ဓဝ်မာန်ဂှ် ဂစာန်လွဳပရာကွေံကွေံတုဲ စွံသတိကဵုဇၞော်အိုတ်ညိ။