(၆) ဓမ္မော၊ န်−ဓဝ်ဒ္စိတ်တန်၊ မဂ်ပန်ဖဵုပန်၊ နိဗ္ဗာန်ပၠန်မွဲ။ ဝိညူဟိ၊ မိန်− အရဳမပြဲ၊ ရဲမၞုံကဵုပညာခပ်သီ၊ မတီကေတ်သစ္စပန်ဂမၠိုၚ်။ မွဲနဲပၠန် − မိန် − တၠပညာဂမၠိုၚ်ပိ၊ ဥဂ္ဃါတိတည်, ဝိပည်, နေယျ။ ပစ္စတ္တံဝေဒိတဗ္ဗော၊ စိုန်− ဂပ်ဝ်ဒုၚ်စသိုၚ်အလဵုအလဵုဇကုရ၊ မွဲနဲပၠန်− ပစ္စတ္တံ၊ ပ္ဍဲ− တၞောဝ်သန္ထာန်၊ ဝိညာန်စိုတ်ဇကုတၞဟ်တၞဟ်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ စိုန်− ဂပ်ဝ်ဒုၚ်စသိုၚ်၊ ဂၠိုၚ်ကဵုတသိုက် ။
သွက်ဂွံတီအဓိပ္ပါယ်။−−−။ ဂုဏ်ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗမ္ဂးဂှ် − စၞဟ်ထ္ၜး − စၞောန်ထ္ၜးအရထမတွံဂး ဂပ်ဝ်ဒုၚ်စသိုၚ်, ဂပ်ဝ်တီဆဵုအလဵုအလဵုဇကုရ။ [ပစ္စတ္တံ − ဝေဒိတဗ္ဗ၊ ပစ္စတ္တံ −အလဵုအလဵုဇကု, တၞောဝ်စိုတ်ဇကုတၞဟ်တၞဟ်၊ ပ္ဍဲ− တၞောဝ်သန္ထာန်ဝိညာန်စိုတ်ဇကုတၞဟ်တၞဟ်၊ ဝေဒိတဗ္ဗ − ဂပ်ဝ်ဒုၚ်စသိုၚ်, ဂပ်ဝ်တီ။]
ဥဂ္ဃါတိတည်, ဝိည်, နေယျမ္ဂးဂှ် − ဥဂ္ဃါတိတညး, ဝိပဥ္စိတညူ, နေယျ၊ ဣဝွံ တၠပညာဂမၠိုၚ်ပိမ္ဂးယၟုရ။ ပၞောဝ်ပိဂမၠိုၚ်တံဂှ် ကျာ်တြဲတွံဓဝ်က္ဍန်က္ဍန် ဒှ်အရှန်အဃောဂှ် ဥဂ္ဃါတိတညးမ္ဂးယၟုရ၊ ကျာ်တြဲတွံဓဝ်ဗွဲတြး ဂွံဒှ်အရှန်ဂှ် ဝိပဥ္စိတညးမ္ဂးယၟုရ၊ လုကဴလံလဘဝဂၠိုၚ်သ္ၚောဲ မိၚ်ဓဝ်ကျာ်တုဲ ဒှ်အရှန်ဂှ် နေယျမ္ဂးယမုရ။ (ဣဝွံ ဗွဲခမၞောန်ရောၚ်)
ဓဝ်မဂ်ဖဵုနိဗ္ဗာန်ဂမၠိုၚ်ဝွံ၊ ဟွံထေက်တန်ကဵုပုထုဇန်တံရ၊ တီဓဝ်သစ္စပန်ပြကာ အာစိုပ်ဒဒှ်ပူဂဵုအရဳတုဲဟေၚ် အတိုၚ်နွံပၟိက် ကလိဂွံအလဵုအလဵုဇကုရ၊ ကာလဂှ် မဒးသ္ပအာရီုကဵုနိဗ္ဗာန် နကဵုမဂ်ညာန်ရ၊ သ္ပအာရီုနိဗ္ဗာန်တုဲ သီုကဵုမလုပ်စ− သမာပတ်− ဂှ် ဒုၚ်စသိုၚ်အိုတ်ရ၊ (ပူဂဵုအရဳတံဂှ် သီုမသ္ပအာရီုကဵုနိဗ္ဗာန်တုဲ ဖဵုစိုတ်ဂမၠိုၚ် ညံၚ်ဂွံကတဵုဒှ်ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ဂှ် မဒးလုပ်စ ဖလသမာပတ်ရ၊ ပ္ဍဲအခါကာလလုပ်စဂှ် ဒှ်တသိုက်လောန်နူပုထုဇန် မဒုၚ်စသိုၚ်တသိုက်ပိုန်ဂြပ်ရတ်ဇကုဇကုအပြောံဏီရောၚ်) ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဂုဏ်ဓဝ်တြဴ ကြဴအိုတ်ဝွံ ဒှ်ဂုဏ်သ္ဂောံဒုၚ်စသိုၚ်တသိုက်မဂ်ဖဵုနိဗ္ဗာန် အလဵုဇကုပူဂဵုအရဳတံရောၚ်။
(ဂါထာသၟက်ဂွံပတိုန်ပါၚ်)
ဣစ္စေဝံဆဟိဂုဏေဟိ၊ ပါကဋံဇိနပူဇိတံ ။
သမ္ပတ္တိဒါယကံဓမ္မံ၊ သန္ဒာမိတဳဟိသာဒရံ ။
ဣစ္စေဝံဆဟိဂုဏေဟိ၊ န−ကဵုဂုဏ်ဂမၠိုၚ်တြဴ၊ တဴပ္ဍဲတံသွာက္ခာတဝွံ။ ပါကဋံ၊ တၠဳ−ဂှ်ဒမပြာကတ်၊ ပ္တောံၜတ်ဟွံမွဲ။ ဇိနပူဇိတံ၊ တၠဳ− ဂဂှ်ဒကျာ်တြဲဂပ်ဝ်သ္ပပူဇဴ၊ ရဴဂဴမံၚ်လၟိုန်။ သမ္ပတ္တိဒါယကံ၊ တၠဳ− ဂှ် ဒမဇိုန်ကဵုသမ္ပတ္တိ၊ ပိပြကာမာန်၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်, ဒေဝတဴ, ဖျဴဗစိုပ်နိဗ္ဗာန်။ ဓမ္မံ၊ န်− မဂ်ဖဵုနိဗ္ဗာန်၊ မွဲဟာန်ဓမ္မက္ခန်၊ ဓဝ်စှ်တန်မပြဲ။ တဳဟိ၊ န− ကဵုကလောန်ဒွါရပၠ၊ ကာယလေဝ်ချဳ၊ ဝါစဳလေဝ်ပံက်၊ စိုတ်ဟွံဍံက်အာ၊ ပိပြကာဂမၠိုၚ်။ သာဒရံ၊ ၚ်− မၞုံကဵုပွမရှ်ေသှ်ေရဴဂဴဂှ်ဒှ်တုဲ။ ဝန္ဒာမိ၊ ပ္ဍံ− လ္ၚောဝ်သီုစရိုတ်, စိုတ်ကဵုကေတ်ဇြုၚ်, လျုၚ်ဏာမာန်ပၠန်, ရန်တၟံပ္ဍဲဂုန်, ဟီုဖ္ဍုန်ထိုၚ်သး, ထ္ၜးဖဵုစိုပ်သြၚ်, ပၚ်ခၠံသၟိပ်တဲ, အဲပရဲရှ်ေသှ်ေ, ဖျေံက္ဍိုပ်ရလေဝ်အဴ။
သွက်ဂွံတီအဓိပ္ပါယ်။−−−။ပ္ဍဲလိုက်လောကဝွံ ပစၟတ်သမ္တီလဝ်ဘာသာဇၞော် ကော်ခဴစပြဲအိုတ်ဂှ် “ဗုဒ္ဓဘာသာ”မ္ဂးယၟုရ၊ ပူဂဵုမၞုံကဵုကွေတ်မသ္အာၚ်အာနူဗုဒ္ဓဘာသာတံဂှ် “တိတ္ထိ” တဳ− မ္ဂးယၟုရ၊ (ကွေတ်ဒ္ဂေတ်တဳတံဂှ် တုပ်သၟဟ်ညံၚ်ရဴသၞေဟ်, ကဵုညးတၞဟ်စှ်ေကၠုၚ်ပ္ဍဲဇကုဇကု၊ ကဵုညးတၞဟ်ပတေဟ်စှ်ေကၠုၚ်ပ္ဍဲကွေတ်ဇကုဇကုရ။) ပ္ဍဲသာသၞာတဳတံဂှ် ဓဝ်ပ္တောံစ ဓဝ်အပြောံ, ဓဝ်ဇျောံတွံထ္ၜးနွံတဴဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ ဗီုဟီုတွံထ္ၜးသၠေံသၠန်ဂှ် ယဝ်ရမိၚ်ဒးဂွံကလၚ်ဒးမ္ဂး သွက်ပူဂဵုညာန်ဍာဍာ ဗ္စာဟွံစိုပ်တံဂှ် ပ္တေဟ်စဒှ်ဒၟံၚ်ကီုရ။
ဗီုကၠောန်ဗဒှ်ကေတ်ဂှ်တုန် − “သတ်ဂမၠိုၚ် မွဲဟာန်ကေုာံ လိုက်လောကဋ္ဌနဂၠးတိဇၞော်ဝွံ − ကျာ်ထာဝရ−ဂှ် နိမိတ်ေဒှ်လဝ်ကတဵုဗဒှ်လဝ်ရ၊ ကောန်ကွးကျာ်ထာဝရဂမၠိုၚ်ဂှ် ၜိုန်ရပတုဲဒးကလောန် ကၠောန်ဒးပွသရာံပါပ် စိုပ်အာဒုဟ်ဒန်မမိက်ကဵုမွဲမွဲကီုလေဝ် ကျာ်ဂှ် မၞုံကရုဏာ ဆာန်ဍူအာတုဲ သၠးအခေါၚ်ဟွံသ္ပဒုဟ်မွဲသာ်ရ၊ (မွဲနဲတုန်၊ ဆၜိုတ်ဒုဟ်မၞုံဒၟံၚ်တၟာဒဵုတၟာအကးဖအိုတ်ဂှ် ဒုၚ်ဃံကေတ်လဝ်အလဵုအလဵုဇကုရ၊ ချိုတ်အာတုဲ ဟံၚ်ပြာ်ထ္ၜလဘာ်ပ္တိုန်ဏာပ္ဍဲဘုံအာကာသတေံရ”။
ဂလာန်သၠေံသၠန်လီကသေက်မၞုံတဴရဴသာ်ဝွံ၊ ပ္ဍဲအခါကာလသ္ဂောံမိၚ်ကေတ်တဝှ်ဓဝ်အပြောံ ဇျောံတွံတံဂှ် ဒဒှ်တၠဳပိုန်ကျာ် မဇၞော်ကဵုဣဒ္ဓိအာနုဘဴရောၚ်သွံ ရဴသာ်ဝွံ ဟွံမွဲကဵုသၠေဟ်ပတှ်ေစှ်ေစိုတ် ဒးသ္ပဗဒါဲဒလာဲဂၠာဲကေတ်ဇြဟတ်တုဲ ရှ်ေသှ်ေဒးပၠန်ရ၊ သွက်ဂွံပ္တိုန်ဂလာန်သမာန်နွံဂှ် သာ်ဝွံရ၊ ကၠာဟဂွံနိမိတ်ဗဒှ်လဝ်ဂၠးတိကဝ်ဇၞော်ဝွံ ကျာ်ထာဝရဂှ် နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒၞာဲလဵုရော−−? နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲဘုံအာကာသယဝ်ရဟီုမ္ဂး ဂၠးအာကာသဂှ် ညးဂှ်နိမိတ်ဗဒှ်လဝ်ရော−−?
ယဝ်ရကျာ်ထာဝရနိမိတ်ဗဒှ်လဝ်မ္ဂး ကၠာအာကာသအကးဟွံမွဲဂှ် ဒၟံၚ်ပ္ဍဲအလဵုရော, ဒၞာဲလဵုဒၟံၚ်ရော, နိမိတ်ဗဒှ်လဝ်ဂၠးတိကဝ်ဇၞော်ဝွံ မူစိမလံလဂှ်ရော, လလံဒၟံၚ်ဂလိုၚ်လဵုရော, မူဟိုတ်နိမိတ်ဗဒှ်လဝ်ဒဒိုက်ဇၞော် မပ္တံဗျုယဲချိုတ်ဂှ်ရော, မၞိဟ်လ္ၚဵုသိုက်, လ္ၚဵုဒိုက်, လ္ၚဵုရုပ်ကျေဝ်, လ္ၚဵုရုပ်ပရေံ, လ္ၚဵုအာယုက်ဂၠေံ, လ္ၚဵုအာယုက်ဂၠိၚ်တံဂှ် နိမိတ်ဗဒှ်လဝ်ကီုဟာ, ယဝ်ရနိမိတ်ဗဒှ်လဝ်မ္ဂး ကျာ်ထာဝရဂှ် မေတ္တာကရုဏာဟွံတုပ် ဗက်စအဂတိပန် တန်ဒှ်ရောၚ် ဟွံသေၚ်ဟာ ။
မူဟိုတ်စွံစိုတ်ဒစေၚ်ဗၠေၚ်ဂလိုၚ်ဂှ်ဂှ်ရော, ဇကုကျာ်ထာဝရဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်တသိုက်, ဗၠးဒဒိုက်မပ္တံဇာတိဇကုဗျာဓိမာရဏတုဲရဟာ, ဟာလုပ်ဂွံမွဲလက်မွဲကိုတ်တုဲ ၜိုန်ရဟီုကြီုဒၟံၚ်ထ္ၜးဂၠံၚ်တြဴတၞဟ်တၞဟ်သာ်မာန်ကီုလေဝ် သတ်အလုံအိုတ်သီုတံဂှ် ညးလဵုမွဲ ဟွံတိတ်ဗၠးနူဒဒိုက်ဇၞော်တံဂှ်ရောၚ်သွံ၊ ညးမဂစိုတ်ဂယိုၚ်တသိုၚ်ပၠံၚ်ၜးပ္ဍဲပၞာန်ဂၠးတိဇၞော်ဂှ်လေဝ် ဒှ်ဒၟံၚ်ကောန်ကွးကျာ်ထာဝရဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ကွေံကွေံရောၚ်သွံ။
အခါလၟုဟ် ဟွံမွဲကဵုကလောန်ကၟိတ် တိတ်ဗၠးနူတဲတုဲ မၞိဟ်ဒှ်ကၞောဝ်ကၠောဝ်ဗျဵု ဆဵုဘယ်ဂစိုတ်ဂြပ်အိုတ်ဝါတ်ခါဲဒိုက်ဒိန်ကာဲကၞာဲဒၟံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဇၞော် ဍုၚ်သၟတ်တၞဟ်တၞဟ်ဂှ် သီုကဵုမဒှ်ဒၟံၚ်ကွးကျာ်ထာဝရအရၚ်ဖိုဟ်၊ မူဟိုတ်သ္ဂောံရံၚ်ဗဵုမာန်ဂှ်ရော, ဣဒ္ဓိအနန္တဂှ် ဒၞာဲဂကူလဵုစကာရပ်စပ်ရော, ကောန်ကွးရှ်ေသှ်ေပတှ်ေလျုၚ်ဇကုတံဟေၚ် ကာလချိုတ်ဟံၚ်ပြာ်ပ္တိုန်ဏာတုဲ ဘာသာညးတၞဟ် ဟံၚ်ပြာ်ဟွံမာန်ရဟာ ။
ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ဟွံမိက်ပြာ်, ဟံၚ်ပြာ်ဟွံစှ်ေ, ကဵုသှ်ေမံၚ်လဂှ်ရ၊ ယဝ်ရဟီုမ္ဂး မေတ္တာကရုဏာဣတေံ(ထာဝရ) ဟွံမွဲကဵုတုပ်တုပ်သၟဟ်သၟဟ်ရုံရုံဂပ်ဂပ်ရသွံ။ ဟိုတ်နူအေစာံမိမၜါ ဒးအံၚ်ဝီုယီုဟွံဂွံပၠန် အဃောတန်ဂဝ်ပ္ဍဲဗုၚ်ဂၞဴမိ လုကဴကာလလံလတုဲရောၚ်သေၚ်ဟာ, အဃောဂှ် နကဵုအရီုအဗၚ်ဣမိဂမၠိုၚ် သ္ဂောံသၠးတိတ်ကၠုၚ်မာန်ဂှ် သီုကဵုမၞိဟ်တီဍုၚ်တီကွာန်ညာတ်ဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ရ။
ပွမပတှ်ေသ္ပဇြဟတ်ကဵုပယောဂလွဳပရာကျာ်ထာဝရဂှ် ဟွံစိုပ်တြဴၜိုတ်ကွတ်တဲဣမိဏီရောၚ်သွံ၊ ကောန်ၚာ်ဂွံသၠးတိတ်နူဂဝ်ဂၞဴဂှ် ၜိုတ်ကွတ်တဲဣမိဟွံဒှ်လးလးရောၚ်သွံ၊ ကျာ်ထာဝရမ္ဂးဂှ် အရာဝတ္ထုလဵုမဒှ်ရော, နမပ္တံလၟေၚ်ဂလာန်သၟာန်ရော, ဟာ, မဟီုကၠုၚ်တုဲဝွံ ကာလပိုက်တံဂၠာဲရိုဟ်တော်ဗ္စာရံၚ်ဂိဂိယောပ်ယောပ် ပြောပ်ပြောပ်ဍုဟ်ဍုဟ် ဇြိုဟ်ဇြိုဟ်နက်နက် လှေက်လှေက်လှံၚ်လှံၚ်မ္ဂး ဒုၚ်ပိုဟ်ဟွံမာန် ဒုၚ်ဂါန်ဟွံလောဲရ။
မေတ္တာကရုဏာကျာ်ထာဝရဂှ် စကာသုၚ်စောဲပ္ဍဲကွးဇကုလေဝ် ဟွံတုပ်သၟဟ်ဟွံဒှ်မွဲ ဟွံဓဝ်ယာ၊ ပ္ဍဲလ္တူသတ္တံလေဝ် ဒစေၚ်ဗၠေၚ်ၜေဲဝေက်ဒၟံၚ်တုဲ “သ္ဍိုက်ဆာန်ကဵုဆာန်ဍူ” ဒလူဏာဒလူနၚ် ရီုဗၚ်ဟံၚ်ပြာ် မူသာ်ဟွံတၟေၚ်ရ၊ ဓဝ်ကျာ်ထာဝရဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုသၠာဲသက်သက်, လှာဲသက်သက် ကြက်ညိဟွံမွဲတုဲ ဟွံဒုၚ်လပိုက် ဟွံဒုၚ်ကဆံၚ် ဟွံဒုၚ်လိုန်လးလးရ၊ ဓဝ်ဗုဒ္ဓဘာသာဝွံ နွံကဵုကြက်ဖျုန်က္ဍတ်ကၠေတ်ကၟောန်ဒၟံၚ်တုဲ ဒုၚ်လပိုက်ဒုၚ်ကဆံၚ်ကွေံကွေံရ၊ ဓဝ်ဘာသာညးတၞဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် တုပ်သၟဟ်ညံၚ်ရဴဖျောန်လံက်ဍာ်ဂဥုဲဖျေံ ခဝါကဵုကၞုဲကီုရောၚ်။
(ပုံအဂီုဖျေံခဝါကၞုဲ)
ကၠာတေံ သၟတ်ဗြဴနွံမွဲဂှ် စှ်ေဒၞာဲဝါဲကဵုသၟတ်တြုံဒှ်အာသမ္ဘာကဵုတၠသ္ၚိတုဲ သ္ဍိုက်မၠိုက်တၠသ္ၚိဇကုဗွဲမလောန်ရ၊ ဆဂးဂှ် တြုံတၠသ္ၚိဂှ် ဖေက်ဒၟံၚ်မိဂဳသမ္ဘာဇကုလၟိုန်ရ၊ ကာလသမ္ဘာညးတေံဂွံယဲဒိုက် ပေၚ်ဂိတုတ္ၚဲသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲဂှ် “သွက်ကောန်ၚာ်ဂွံဝေၚ်ကၞုဲသၟတ်နွံမွရ” ကၞုဲသၟတ်မွဲဂှ် “အာပအပ်ကဵုခဝါညိ” မိဂဳညးတေံသ္ဂးတုဲ လဓဳတြုံတၠသ္ၚိဂှ် အာပအပ်ကၞုဲသၟတ်ကုခဝါသွက်ကောန်ၚာ်ဇကုဂွံဝေၚ်ရ။
စိုပ်အာသ္ၚိသၟာခဝါတုဲ “ယွံတၠအဲ − ကၞုဲသၟတ်ဝွံ ကဆံၚ်ကြဴကြာတ်ဒါတ်လပိုက်ပိုဟ်ဖ္ဍိုတ်ဖအိုတ်ကၠေံအိက်မိဟ်ကၠိကၠိပပ်ပပ်တုဲ ဖျေံကဵုခဝါပတိုန်ကဵုအရံၚ်ဍာ်ဂဥုဲညိ” ဂးတုဲ ပအပ်ကဵုသၟာခဝါရ၊ အ္စာဖျေံခဝါဂှ် “ကၞုဲဇကုဝွံ ဖျောန်ဍာ်ဂဥုဲပတိုန်အရံၚ်ဂှ် ဒုၚ်သဇိုၚ်မာန်, ဒုၚ်ဒဝ်မာန်ကီုရ၊ ကြဴကြာတ်လပိုက်ကဆံၚ် ညံၚ်ဂွံဗုၜတ်ဂှ် ဒုၚ်ဒါတ်, ဒုၚ်တက်, ဒုၚ်ပိုဟ်သၠေက်ဟွံမာန်”ဂးတုဲ တြုံတၠသ္ၚိကလေၚ်စဴအာရ။
တုပ်တဴဥပမာသာ်လွာဂှ်ကီု ဓဝ်ဘာသာညးတၞဟ်ဂှ် နွံဆသၠာဲသက်သက် မသက္ကုကြက်ဖျုန်တုဲ ခိုဟ်ဒးရးလ္တူကျာဗဳလာ ပ္တောံပတုပ်စကဵုဓဝ်မၞုံကဵုကြက် ဖက်ဟွံဂွံရ၊ ဣဂှ်လေဝ် ပတုပ်ပ္တောံစကဵုဓဝ်ဇေတ်ဇေတ်လောဲသွာဒၟံၚ်ရ၊ ဆဂးဂှ် နကဵုလညာတ်မတ်တၠပညာ ဗ္စာရဏာလှေက်လှေက်လှံၚ်လှံၚ် ဂံၚ်ဂံၚ်ပိုတ်ပိုတ်, ဍိုတ်ဍိုတ်ယောပ်ယောပ်ပြောပ်ပြောပ်အးအးဂှ်တုန် − ဆညိညဓဝ် ဒုၚ်ဒဝ်ဟွံမာန်ရ၊ ဟွံဂံၚ်ဒၚ်ပတ်တ္ၚေတ်ဝတ်ကေတ်ၜဝ်ကၠေၚ်ၜဝ်ကြက် (တ္ၜဝ်ကၠေၚ်တ္ၜဝ်ကြက်)ရ။
ဓဝ်ဗုဒ္ဓဘာသာလတ်တိတ်နူတဝှ်ပါၚ်ကျာ်ဂမၠိုၚ်ဝွံ နွံကဵုကြက်ဖက်ကဵုဖျုန်ပေၚ်က္ဍတ်တီုဒၚ်ဒၟံၚ်တုဲ ဒုၚ်လပိုက်ဒုၚ်ကဆံၚ်ကွေံကွေံရောၚ်ဂှ် ညးလဵုမွဲဂံၚ်စာန်စးဟွံမာန်ရ၊ ဂွံၚ်စာန်စးတးပါဲထောံဟေၚ်ရ၊ ဓဝ်ကျာ်သဗ္ဗညုမတွံလဝ်ဂှ် မၞုံကဵုဂုဏ်ကျာ်သြဳ လ္တူနူဓဝ်တဳတတ္ထိတံမတွံလဝ်တၞဟ်တၞဟ်တုြ ဒယှ်တမ္ညဝ်အသဝ်ဇၞော်သၠုၚ် ဒုၚ်ပြိုၚ်ပကာန်ကဵုဓဝ်ဘာသာညးတၞဟ်ရ။
ဓဝ်ဗုဒ္ဓဘာသာပါတိတ်ကၠုၚ်နူဂမြၚ်ညာန်ကျာ်ဝွံ ဒုၚ်ပိုဟ်, ဒုၚ်ဗုတ်, ဒုၚ်ဆိုန်, ဒုၚ်သၠေက်, ဒုၚ်ပေက်, ဒုၚ်ဟဇီကဵုညးမၞုံညာန်ပညာဇၞော်တံမာန်ရ၊ ယဝ်ရသဒှ်ညးမဇၞော်ကဵုညာန်ပညာဍာံမ္ဂး “အေၚ်ပုၚ်သွတုဲ မၚ်မွဲသဳဥပေါယ် (ဥပုဟ်)ဂှ် မုဖဵုနွံရော, ရှ်ေသှ်ေရုပ်ကျာ်ကဵကျာ်ဂအုံဍိုတ်ဗ္တဳတံဂှ် မုဂုဏ်နွံရော” ဂလာန်မပ္တံယုတ်သဝ်မြဴသာ်ဝွံ ဓဝ်တဲသဝ်အဆံၚ်သၟဝ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် သွက်ဂွံဒးသမာန်ဗုဒ္ဓဘာသာတဲဍောတ်ဟွံမွဲရ။
ယဝ်ရနွံပၟိက်မိက်ဂွံတီချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ် အိုတ်သၠေဟ်ပၟာမ္ဂး ပြာပ်အာဇရေၚ်အ္စာတၠသံဃထေရ် မလေပ်ပိဋကတ်ပိ, အ္စာသၠပတ်မဒုၚ်ကော်ခဴစတၠပညာဍာံဍာံပြပြတံဂှ်တုဲ ဂလာန်ဓဝ်သၠုၚ်သၠုၚ်ပြဲပြဲ မဒှ်တဲအဆံၚ် − ကဆံၚ် − လ္တူပြဲနူဘာသာညးတၞဟ် ဒှ်ကိစ္စဇၞော်အိုတ်ဂှ် သၟာန်စံၜတ်ရံၚ်ညိ၊ “ဟွံသၟာန်နရက်၊ သၟာန်ဗက်အာသွဝ်” ဂးလဝ်သာ်ဂှ်တုဲအာသၟာန်စံၜတ်စဳစတ်ဂှ် လ္ပဇြိုၚ်စိုတ်ညိ။
ဓဝ်ဗုဒ္ဓဘာသာထေရဝါဒဟေၚ် မၞုံကဵြအဆံၚ်သၠုၚ်အိုတ်ဂှ် ဟွံသေၚ်ဟီ၊ ကျာ်ဗုဒ္ဓဘာသာတံဂှ်လေဝ် ဒှ်ကျာ်ပြဲသန် တန်လ္တူအိုတ်, ဒှ်ကျာ်အံၚ်ဇၞးဝးပကဝ်ကၠေံပၞာန်မာမသုန်ပြကာ၊ လၞိန်ဗပိန်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက် ဗတိုက်ပလီုကၠေံမာမသုန်ပြကာ နကဵုလွဟ်ပါရမဳ, လွဟ်ခန္တဳမေတ္တာတုဲ သ္ဂောံဒုၚ်ယၟု “မာရဇိန” ပ္ဍဲအဒေါဝ်ပၞေဟ်တိဒၞာဲဋ္ဌာန်ကျာ်မဒှ်တေံရောၚ်။
မာမသုန်ပြကာမ္ဂးဂှ်ဂှ်−−−
(၁) ဒေဝပုတ္တမာ − ဒေဝတဴသၟိၚ်မာ ။
(၂) ကိလေသမာ − ကိလောသလ္ၚီမသုန်ကၠံ ။
(၃) ခန္ဒမာ − သ္ၚိခန္ဓကာယဇကု (ခန္ဓမသုန်) ။
(၄) မစ္စုမာ − သၟိၚ်ဂစိုတ် (ပွမဒးချိုတ်) ။
(၅) အဘိသၚ်္ခါရမာ − ကုသိုလ်ကမ်, အကုသိုလ်ကမ် ။ ဣဝွံ မာမသုန်ရောၚ်။
ကျာ်ဘာသာညးတၞဟ်တံဂှ် “မာရဇိန” အံၚ်ဇၞးမာမသုန်နွံ ဟွံမွဲ ဗ္စာရဏာချပ်ရံၚ်နကဵုပညာအိုတ်အိုတ်အးအးကဵုကၠးပ္ဍဲစိုတ်, ကဵုတၟးပ္ဍဲမတ်ညာန်တုဲ ဂကူဗုဒ္ဓဘာသာဍာံဍာံဇေတ်ဇေတ်, ဂကူမန်ကွေတ်ဟွံပၠန်ဂတးအာမ္ဂး ဂလိုၚ်လဵုဂကူဘာသာညးတၞဟ်ဟီုဟီု ဂလိုၚ်လဵုခဍာတ်ကတောဝ် ဂလိုၚ်လဵုဗဂေါဝ်မုက်ကီုလေဝ် စိုတ်ဟွံလုပ်စ ဟွံပ္တေဟ်ကွေတ်ဍေံတံရ၊ ကျာ်ဗုဒ္ဓဘာသာဂကူမန်ပိုဲရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ်ဂှ် ဒှ်ကျာ်ဇၞးမာမသုန် မၞုံကဵုဂုန်အနန္တအနန္တံ အသၚ်္ချေယျ အသၚ်္ချေယျံ ပံၚ်ဂၞန်ရိုဟ်ဟွံမာန်တုဲ ဓဝ်မတွံလဝ်တံဂှ်လေဝ် ပိုၚ်ခြာၜတ်ကၞာတ်ဂုဏ်ဟွံမာန်ပၠန်ရောၚ်။
ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− ဂကူမန်ပိုဲဂှ် ဒှ်ဂကူဗုဒ္ဓဘာသာလေဝ်ကၠာအိုတ် သ္ဂောံညာတ်သ္ဂောံဆဵုသ္ဂောံဗဵုလ္ၚောဝ်ကျာ်လေဝ်ကၠာအိုတ်၊ သ္ဂောံကဵုဒါန်စၞစသုၚ် မပ္တံကွာန်ဗကမြဳသာဲလေဝ်ကၠာအိုတ်၊ ဂွံဒှ်ဥပးကွးကျာ်လေဝ်ကၠာအိုတ်၊ ဂွံဒ္ဂိုန်ကေတ်ဍောၚ်ဓဝ်သဳလသရဏဂုဏ်ၜါ ကျာ်ကဵုဓဝ်လေဝ်ကၠာအိုတ်၊ ဂွံဖျဴနၚ်ဓါတ်သော်ဂမျိုၚ်ဒ္စါံတၞုၚ်လေဝ်ကၠာအိုတ်၊ ဂွံဒက်ပ္တန်လဝ်ကျာ်စေတဳထဝ် ပ္ဍဲလ္တူဒဵုသိၚ်္ဃုတ္တရ− သိၚ်္ဂုတ္တရ ဍုၚ်တိဂုမ္ဗ− လ္ဂုၚ်မၞုံသၠုၚ်(၁၈၆)ဟတ်ကဵုၜါမိဟ်ကဵုမသုန်လပုဟ်လေဝ်ကၠာအိုတ်, (ရန်ကဵုကောန်ဗၞိက်မန်ၜါတပူကဵုတဗဝ်) ဒှ်ဂကူပြဲပြဲ တဲလ္တူကၠာအိုတ်တုဲ ယဵုဒုၚ်ကေတ်ကွေတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ စဵုကဵုကဝ်တူကဝ်တန်တေံရောၚ်။
ဂလာန်ဗကန်။−−−။ ဂလာန်ဆက်စပ်ကဵုသၠုၚ်ကျာ်လ္ဂုၚ်ကျာ်ဓါတ်သော် ကော်ခဴစကျာ်စေတဳမည်၊ ဒကာကျာ်ဨကရာဇ်မည်ဥက္ကလာပ − ဒကာဓါတ်ကျာ် မာံတပူကဵုတဗဝ် ဒက်ပ္တန်လဝ်ပ္ဍဲမဟာသက္ကရာဇ် ကၠိပိသၞာံ၊ လ္ၚဵုကေတ်လဝ်ကၠံတြဴသၞာံ ဂိတုဖဝ်ရဂိုန်ပေၚ် တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ မၞုံသၠုၚ်ပန်စှော်ဒ္စါံ(၄၈)ဟတ် ကျာ်စေတဳထဝ်ရ၊ ဝၚ်ဓါတ်ကျာ်လ္ဂုၚ် ကျာ်ဇၞော်ကုသလဘာယျေတာယှေ၊ ကြဴဘာကျာ်သြဳမည်ဍုၚ်လ္ဂုၚ် တက်ပ္တိတ်လဝ်ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုၚ် လ္ၚီကၠံစှ်ပိ −(၁၁၁၃)သၞာံ သၠုၚ်(၄၈)ဟတ်သ္ဂးလဝ်ရ။
လိက်ဝၚ်ဓါတ်ကျာ်လ္ဂုၚ် သၞဴရဴသံၚ်ဗြံၚ်တံဂှ် စၞောန်ထ္ၜးလဝ်သၠုၚ်ကျာ်လ္ဂုၚ် (၂၄−၂၈−၄၄)ဟတ်၊ နူဂကောံလိက်ပတ်မည်ဍုၚ်သေံက္ၜၚ်ကံက်ဂှ် သၠုၚ်တြဴစှော်တြဴ(၆၆)ဟတ်၊ ဗ္ၜတ်လဝ်ဂၞန်သၚ်္ချာတုဲ တက်ပ္တိတ်လဝ်ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၅၅ သၞာံရ၊ ပ္ဍဲသၠရိုတ်မည်လေဝ် သၠုၚ်ကျာ်လ္ဂုၚ်နွံဒၟံၚ်ပိပန်ရဲတုဲ ၜတ်လဝ်ဗ္ၜတ်ဟွံတုပ်ညးသ္ကံရ။
ကျာ်စေတဳလ္ဂုၚ်ကျာ်ဓါတ်သော်ဂမျိုၚ်ဒ္စါံတၞုၚ် မၞုံသၠုၚ်အိုတ်နူဒက်ပ္တန်တေံ သၠုၚ်အိုတ်ဂှ် (၁၈၆)ဟတ်ပြၚ်ပြၚ်ရ၊ ဗ္ၜတ်ဝွံ အ္စာတၠဗၟာမၞုံယၟု (အာဒိစ္စ) ရးဗၟာလ္တူကွာန်မုၚ်ယိုဲ ဘာဇေတဝန် (မုံရွှေး) ဂွံလဝ်တဆိပ်ကြာအ္စာဨကရာဇ်ဗၟာတုဲ ချူခၞံလဝ် “ပြကိုဟ်သမန္တစက္ခုဒဳပနဳ” နူသက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၁၁၈−သၞာံတေံရ၊ တက်ပ္တိတ်လဝ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါတုဲ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၅၂−သၞာံ တက်ပ္တိတ်ပၠန်ရ။
လိက်ကၞပ်ဇၞော်ကွေံကွေံဖအိုတ်တောဲဗ္ဂပ်လဝ်ဒ္စိတ်တောဲ မုက်လိက်နွံ (၆၄၀−၆၅၀)ဟီုစဂွံဒၟံၚ်ရ၊ ဗ္ၜတ်ကျာ်စေတဳလ္ဂုၚ် မၞုံသၠုၚ်အိုတ်ဂှ် နွံပ္ဍဲတောဲအဋ္ဌမ− မုက်လိက် (၅၁၂) ပြာကတ်ဗွဲမလောန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− ကောန်ဂကူမည်ပိုဲ ဂွံတီသၠုၚ်ကျာ်လ္ဂုၚ် ကျာ်မည်ဇကုသၠုၚ်ကၠာအိုတ်ဂှ် ကၠံဒ္စါံစှော်တြဴဟတ်ၜါမိဟ်ကဵုမသုန်လပုဟ် (၁၈၆)ဟတ်ၜါမိဟ်ကဵုမသုန်လပုဟ် ကျာ်စေတဳထဝ် တမ္ညဝ်ပြာကတ်ဒၟံၚ်စဵုကဵုလၟုဟ်ဏီရောၚ်။
ပ္ဍဲအရာဆေၚ်ဆက်ကဵုသာသနာဂကူမည်ပိုဲရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ်ကျာ်ဂှ် ကျာ်ဗုဒ္ဓဘာသာ, ကျာ်မပ္တံကၠုၚ်ပါရမဳအောန်အိုတ်ပန်အသၚ်ဃဲကဵုပရဲမွဲမှာလက်ကဝ် ဒှ်ကျာ်ဇၞးမာ၊ ဓဝ်ဗုဒ္ဓဘာသာဂကူရာမညပိုဲ ဒ္ဂေတ်ဒၟံၚ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဒှ်ဓဝ်ကျာ်ဇၞးမာဍိုက်ပေၚ်ကဵုဂုဏ်ပိုၚ်ခြာဟွံမာန်တုဲ ဂပ်ဝ်ဒးသ္ပရှ်ေသှ်ေရဴဂဴပူဇဴထေက်ကြိုက်စဵုကဵုကဝ်တူကဝ်တန်တေံရောၚ်။
ကျာ်ပိုဲရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ကျာ်တုဲပၠန်လေဝ် “ပ္ဍဲလိုက်လောကဝွံ သွက်ဂွံသ္ပရှ်ေသှ်ေရဴဂဴကုညးဇၞော်ဟွံမွဲယဝ်သဒှ်မ္ဂး ဒၟံၚ်ဟွံထိုက်ဟွံကြိုက်ရ၊ အဲကျာ်ဂှ် မူရဴညးလဵုမွဲ သ္ဂောံပြာပ်အာညိဂှ်ရော” ရဴသာ်တွံ ပ္တိတ်ကသပ်ချပ်ဗ္စာရဏာနကဵုညာန်ပညာအတိုၚ်ဓမ္မတာကျာ်တံရ။
အလဵုကျာ်သဗ္ဗညုဗ္စာရဏာနကဵုညာဏ်ပညာတုဲ ညးမဒုၚ်ရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ ပြာပ်အာသဳကၠဳခစဂှ် ဟိုတ်နူဟွံမွဲ, ဟွံညာတ်စိ၊ “ဓဝ်မဂပ်ဝ်ဂြၚ်တီညာတ်လဝ်လဵုမာဲဂှ် ဗ္စာရဏာဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါထပ်ကဵုထပ်ပၠန်ရ၊ ဓဝ်အဲကျာ်ဂြၚ်လဝ်တွံလဝ်တံဂှ် အဲကျာ်သ္ပစၞးအ္စာတုဲ မဒးနိဿဲဗဒါဲဒလာဲသ္ပပူဇဴဗွဲမရှ်ေသှ်ေရဴဂဴရောၚ်” ရဴသာ်ဝွံ ကသပ်စိုတ်ကျာ်သဗ္ဗညုတ္ကံကြေၚ်ကေၚ်ကတဵုဒှ်ကၠုၚ်တုဲရ။ [ဗ္စာရဏာဓဝ် ဟဂွံပိုတ်သ္ကုတ်အာတုဲ မသ္ပဒတဴ တန်တဴဒၟံၚ်ဂှ်ဟေၚ် ပူဇဴဓဝ်မ္ဂးယၟုရောၚ်။] (ဣဝွံ ဗီုကျာ်သဗ္ဗညုပူဇဴဓဝ်သမ္တီလဝ်ညိ)
မၞိဟ်လဵုမွဲဟွံဟီု ယဝ်ရဒ္ဂေတ်ဓဝ်ကျာ်ဍာံမ္ဂး တသိုက်ဇကုမၞုံပၟိက်ဂှ် ကလိဂွံမာန်ဗွဲစၟတ်ရ၊ အစောံသတ္တိဓဝ်၈ှ်လေဝ် ဇိုက်ဵုသမ္ပတ္တိ− ဍိုက်ဗပေၚ်ကဵုတသိုက်မၞိဟ်ဒေဝတဴနိဗ္ဗာန်မာန်တုဲ တသိုက်နွံပၟိက်ဂှ်ဟေၚ် ကလိဂွံဍာံဍာံရ၊ ဆဂးဂှ် ၜိုန်ရတီဒၟံၚ်ဓဝ်ခိုဟ်ဓဝ်ပြဲဓဝ်ဗလးကဵုဘဲအပါဲကီုလေဝ် ယဝ်ခါရဟွံဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲမ္ဂး သွက်ဂွံဇိုန်ကဵုတသိုက်ပိုန်ဘိုက်တၞဟ်တၞဟ် ဟွံသၟဟ်ရထဟေၚ်ရ၊ ဟွံဒုၚ်သဇိုၚ်လျိုၚ်ဟွံမွဲတုဲ မူသာ်ဟွံဒှ်ရ။
ဇကုဒ္ဂေတ်ရောၚ်, ဇကုဂွံဍာံဍာံဂှ် ကဵုပတေဟ်စှ်ေစိုတ်အိုတ်ညိ၊ ညးလ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ် ဒုၚ်လဝ်ယၟုဗုဒ္ဓဘာသာ သ္ပပြာကတ်ဒၟံၚ်ဇကုဇကုဒှ်ညးကွေတ်ပရဲမၞိဟ်တဲလ္တူဂးတုဲ ဟွံသ္ဂဂရုကဵုဓဝ် (ဟွံသ္ပလဝ်ဇြိုၚ်ဇြိုၚ် ညံၚ်ရဴက္ဍိုၚ်တၟံ) အထေၚ်ဍောတ်အထေၚ်သဝ် ဟွံပၠောပ်လဝ်ပ္ဍဲစိုတ်ဇကု မိၚ်မံၚ်ဖိုဟ်ဟွံကလၚ်၊ ကလၚ်တုဲပၠန်ရဂှ် − တီခိုဟ်ပရေံဖိုဟ် ဟွံကေတ်ဒ္ဂေတ်ဟွံစှ်ေ သှ်ေဆယၟု− ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ ဂံၚ်ဇကုမိက်ဂွံအာဂှ် ကၠက်တံကၞောတ်ဆောတ်ယောၚ်ဗၠေတ်ဂိကွေံကွေံရောၚ် ။
နဲပူဇဴဓဝ် ။−−−−−။ ဗီုဂွံပူဇဴဓဝ်။ “ကျာ်ကဵုသၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူမၞုံပြာကတ်ညာတ်ကေတ်ဗီုအယောၚ်အလာသဏ္ဌာန်မာန်စိ ပူဇဴဒှ်, ပူဇဴဂွံ, ပူဇဴလောဲသွာဒၟံၚ်ရ၊ ဓဝ်ဂှ် ဟိုတ်နူဟွံမွဲပြာကတ်ကဵုဗီုသဏ္ဌာန်ထ္ၜောံကလၚ်တၚ်နေၚ်(တၚ်ဂၞေၚ်)ဂှ်ရ− ဗီုလဵုဂွံသ္ပပူဇဴညိရော”ရဴသာ်ဝွံ ကသပ်စိုတ်ကတဵုဒှ်တုဲ ဗဗၞးမွဲဂှ်ဟေၚ် ကေၚ်ဂရၚ်ပ္တီလဝ်ကျာ်တြဲရ။
ကာလဂှ် ကျာ်တြဲလေဝ် “ယွံဗမၞး မိက်ဂွံသ္ပပူဇဴဓဝ်မ္ဂး ခၟဳမတီညာတ်ကေတ်ဓဝ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠၚ်မၞုံကဵုဗဟုသုတတံဂှ် အာသ္ပပူဇဴညိ”ဂးတုဲ အာသၟာန်ဂရၚ်ပ္တီခၟဳမၞုံကဵုဗဟုသုတပ္ဍဲဇရေၚ်သၚ်အတိုၚ်ပ္ညုၚ်ကျာ်ရ၊ ဃောဗဗၞးသၟာန်ဂရၚ်ပ္တီဒၟံၚ်ဂှ် ခၟဳသၚ်ဂမၠိုၚ် ပ္ညုၚ်ထ္ၜးဏာမှာထေရ်အာနန္ဒ(အာနန်)တုဲ အတိုၚ်သၚ်တံမပ္ညုၚ်ထ္ၜးဂှ်ဟေၚ် ဗဗၞးရန်တၟံကဵုဓဝ်တုဲ ကဵုဒါန်သ္ပပူဇဴနကဵုယာတ်သ္ၚာတန်နုဟ်လ္ၚီ မွဲလ္ၚီကသာပ်ရ−(မွဲလ္ၚီဒကေဝ်ဝေါဟာလၟုဟ်)၊ မှာထေရ်အာနန်ဂှ် ဒှ်ညးဍိုက်ပေၚ်ကဵုပရိယတ်မၞုံကဵုဗဟုသုတဂၠိုၚ် ဍိုဟ်ကေက်စဳကၠးလောန်တုဲ ဗဗၞးပူဇဴူဓဝ်ရောၚ်။
“ပ္ဍဲဘိက္ခာပရံပရဇာတ်နိပါတ်ပကိဏ္ဏကဂှ် တွံလဝ်မွဲဗီုကီုရ၊ သမ္ၚေဟ်နူဍုၚ်သာရဝှ်တိတ်အာဘာဇေတဝန်တုဲ ပူဇဴဓဝ်တွံလဝ်ရောၚ်၊ ပ္ဍဲအဋ္ဌကထာသုတ်ပါထေယျပါသာဒိကသုတ် − ဓမ္မရတနပူဇာ− ဇေန် − ၉၁−ဂှ် ဗဗၞးမွဲအာပူဇဴသ္ၚာတိစဳဝရိက်မၞုံကဵုၚုဟ်မွဲလ္ၚီကသာပ်တွံထ္ၜးလဝ်တုဲ ဂလာန်တံဂှ် ဒှ်ဍာံစၟတ်ဖအိုတ်ရောၚ်။
ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပ္ဍဲကာလလၟုဟ်ဝွံ ဂကူရာမညဗုဒ္ဓဘာသာအလုံအိုတ်သီုတံဂှ် အလဵုဇကုတုဲ သ္ဂောံပြာပ်တိတ်အာကဵုခမဳသၚ်မၞုံဒၟံၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန်ရးနိဂီု ဘာအစံၚ်အ္စာဇကုတုဲ ညံၚ်ဂွံဒှ်ပူဇဴဓဝ်မာန် သၟာန်ဂရၚ်ပ္တီသ္ပလွဳပရာအိုတ်ညိ၊ သွက်ဂွံပူဇဴဓဝ်လေပ်ဂှ် ဒုၚ်ကေတ်နဲကဲအ္စာဇကုအိုတ်ညိ၊ ပ္ဍဲအခါကာလစိုပ်အာဇရေၚ်ခၟဳသၚ်ဇကုမရှ်ေသှ်ေထံက်ပၚ်လဝ်တံဂှ်လေဝ် ခၟဳသာမဏဳမကတ်လ္ၚတ်လိက်ပတ်ဖျေံပတိုန်ဒၟံၚ်ပိဋကတ်ပိတဝှ်ကျာ်ကီု မၞုံတဴရ။
ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ခၟဳသၚ်မချူခၞံပြကိုဟ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲတုဲ ယိုက်ဂၠေၚ်ဒၟံၚ်ဂလေၚ်သာသနာပရိယတ်ပဋိပတ်ကီု ခၟဳသာမဏဳမလေပ်လိက်ပတ်မၞုံကဵုဗဟုသုတဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တံဂှ်ကီု၊ ခၟဳသာမဏဳဂမၠိုၚ် မၞုံသဘဴမဖှ်သာ်ဝွံ ညံၚ်ဂွံလုက်စုက်ဂဗဆဵုဒးမာန်ဂှ် စကာညာန်ဘာန်ကဵုဂွံဒှ်ရုဲစှ်ကေတ်ဗွဲမလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်တုဲ ယိုက်ဒိုက်ထံက်ပၚ်နကဵုဒကာပစ္စယ်ပန်မတွံဂး သပိုၚ်သ္ၚာ, ပိဏ္ဍပါတ်, ဘာ, ဂဥုဲလၟိုန်ကာလညိ။
ကာလမဂွံထံက်ပၚ်ယိုက်ဒိုက်နကဵုပစ္စယ်ပန်ဂှ်လေဝ် “ပိုဲညးဂမၠိုၚ် သ္ဂောံပူဇဴဒၟံၚ်ဓဝ်လၟိုန်၊ ဓဝ်ကီုလေဝ် သ္ဂောံဒုၚ်ပူဇဴဒၟံၚ်လၟိုန်၊ ပိုဲဂှ်ဒှ်ဒကာဒါန်, ဓဝ်ဂှ်ဒှ်ဒၟုၚ်ဒါန် နကဵုဂလာန်တဝှ်ပြကိုဟ်ပဋ္ဌာန် ညးကော်ခဴစ“အညမညပစ္စယ်” ဂွံဗလဲရပ်တံၚ်ဒမံၚ်ကုသဵုလၟိုန်ကာလရ၊ ပ္ဍဲအရာဒုၚ်လဝ်ဒကာပစ္စယ်ပန်ဂှ် ယာံခါရပိုဲဟဂွံထံက်ပၚ်မ္ဂး ကွတ်ပညာအ္စာပိုဲ နာဲပိုဲမတီညာတ်လဝ်ဂှ် ဖျေံပတိုန်ပကတ်ကဵုညးတၞဟ်, ချူတက်တြးပျးမုက်ညးတၞဟ်မာန်ဟွံသေၚ်၊ ပိုဲထံက်ပၚ်ရီုဗၚ်လဝ်ဟေၚ် ယိုက်ဂၠေၚ်ဂလေၚ်သာသနာညံၚ်ဂွံဇၞော်တဴတက်တိုန်အာအဆက်အဆက်မာန်ရောၚ်” ။
“ဆၜိုတ်တာလျိုၚ်သာသနာပိုဲ အ္စာပိုဲမယိုက်ဂၠေၚ်လဝ်ဂှ် ပိုဲအာစိုပ်ဒဒှ်ညးမဂွံယိုက်ဂၠေၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ဒုၚ်သဇိုၚ် ဘိုၚ်ကရိုၚ်ရီုဗၚ်လဝ်ကီုရ၊ ပညာပါရမဳဆၜိုတ်နာဲပိုဲအ္စာပိုဲမဂွံလဝ်ဂှ် ပိုဲကီုလေဝ် မဒးဂွံဗွဲစၟတ်ရောၚ်” ဣၚုဟ် နကဵုလၟေၚ်ဂလာန်ဂမၠိုၚ်ဝွံ အတိုၚ်ဒဒှ်မဍာံပြဂှ် တြးပံက်ပ္တိတ်ညာန်ဘာန်ဇကုတုဲ သီုကဵုမဗ္စာရဏာဇြိုဟ်ဇြိုဟ်နက်နက် ဒ္ဂေတ်ဗက်ပၟိက်ဆန္ဒပြဲပြဲဂှ် ထေက်ကဵုဂွံဇြဟတ်ဗွဲမလောန်ရောၚ်။
ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− ပူဂဵုမၞုံကဵုဇြဟတ်ပ္တန်သာသနာမာန်လေဝ်ကဵုဒှ် လပါ်ဒကာဘာဒကာဗျန်ဥပးဇန်ဂကူပိုဲပၠန်၊ ပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန်ဋ္ဌာန်ဒေသဇကုဂှ် ရုဲစှ်ေကေတ်ခၟဳအာဇာနဲဖျေံပတိုန်လိက်ပတ် ပံက်တိုက်လိက်ပရိယတ်မည်မာန်လေဝ်ကဵုဒှ်၊ အ္စာဖျေံလိက်ဂွံပတှ်ေဖျေံစိုတ်လေပ်လိက်ပတ်မည် (ဂကူမည်)ဂှ် နိမန်က္ညနၚ်နူဍုၚ်ကွာန်ဋ္ဌာန်ရာမညလေဝ်ကဵုဒှ်၊ သွက်ဒၞာဲဒေသဇကုဂွံဇၞော်မောဝ်ဂှ် ဒးပ္တန်သာသနာထေက်ရ။
အ္စာသၠပတ်မည်အတိုၚ်မစၞောန်ထ္ၜးလဝ်လ္တူတေံဂှ် သွက်ညးတံဂွံတိုန်တဴအာပ္ဍဲသာသနာဗွဲမလဟိၚ်ကဵုစိုတ်မာန်ပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန်ဇကုဇကု ပ္တန်တိုက်လိက်မည် ပံက်ထ္ၜးမတ်ကောန်ဂကူဇကုနကဵုပညာပါရမဳထိုက်ကြိုက်ရ၊ (ဒၞာဲနွံမံၚ်ရရဂှ် ဟွံဆေၚ်ဟွံပါ၊ ဒၞာဲဟွံမွဲဏီဂှ် ပၟိက်ဇၞော်တဴဗွဲမလောန်ရ) ကြဳဇှ်ဂွံပံက်ပ္တိုန်တိုက်လိက်မည်ဂွံစၞောန်ထ္ၜးကဵုပညာဘာသာကောန်ဂကူဇကု ပညာမိအရၚ် ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဍုၚ်ကွာန်ဋ္ဌာန်ရးနိဂီုပ္ဍဲတိဍာ်ိပိုဲတဒဲ ဍုၚ်ကွာန်ဇကုလေဝ်ဂဵုလဟဵုရာၚ်ဆာဲဒှ်စရာဲကျာ်သြဳ ဂကူလေဝ်ဒှ်ကၞောတ်အထောတ်ရ၊ ဂကူရာမညပိုဲဇၞော်မောဝ်တိုန်အာ နကဵုဘာသာသာသနာပညာဇကုတုဲ ပၞးတုပ်ကဵုဂကူညးတၞဟ်မာန်ရောၚ်။
ဟိုတ်နူဂွံပ္တန်လဝ်ဓမ္မရတ် ဂွံပံက်လဝ်တိုက်လိက်ပရိယတ်မည်ဂှ်ရ− ဟဂွံဒးအာကတ်ပညာပ္ဍဲရးဍုၚ်ကွာန်ဋ္ဌာန်တၞဟ်သ္အာၚ်တုဲ ဂွံကတ်ဗ္တောန်တန်တဴအာပ္ဍဲဇရေၚ်မိမအစံၚ်အ္စာဇကုဗွဲတသိုက်ရ၊ ဟိုတ်နူဂွံဒၟံၚ်ဆိုက်ညန်ပ္ဍဲဇရေၚ်မိမအစံၚ်အ္စာဇကုဂှ်ရ− ဟွံမွဲကဵုအန္တရာယ်အိုတ်သီုတုဲ ဟွံဒးဂွိၚ်စံၚ်တူပူဆာ ဟွံဒးဂဗဆဵုညံၚ်ရဴဒၞာဲလ္ၚဵု လီုလာ်ပါ်ဒကးပြးဆာဲ ဂၠာဲကၠောန်ဝေၚ်ဂဗုတ်ညးသ္ကံရ။ (မိက်ဂွံအာကတ်လ္ၚတ်ဘာသန္တရ မိက်ဂွံစိုပ်ဍုၚ်ဇဳၜဳကၠောံ ဒးထောံဍုၚ်ကွာန်ဇကုရ)။
ဟွံဒးဂဗဆဵု အန္တရာယ်ပူဂဵု အန္တရာယ်ဂကောံ ပြဒ္ဒညာပူဂဵု ပြဒ္ဒညာဂကောံတုဲ ဟိုတ်နူကလိဂွံဓဝ်ညဳသာကေုာံရေၚ်သ္ကံစိ၊ သွက်သာသနာဂကူရာမညဇၞော်မောဝ်တဴတက်အိုတ်အာဟေၚ်ရ၊ ပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန်ဋ္ဌာန်ရာမညပိုဲဂှ် ဒေသတံဂှ်တံဂှ် ပရိယတ္တိသာသနာမည်ဂဵုလဟဵုရာၚ်ဆာဲဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်ဟေၚ် “အခေါၚ်သွက်ဂွံကဵုဒါန်ပူဇဴဓဝ်, ဓမ္မပူဇဴ, နွံဂၠိုၚ်ကွေံကွေံရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− သွက်ပိုဲဂွံသ္ပပူဇဴဓဝ်လေပ်ပူဇဴဓဝ်ဒးဂှ် စွံသတိနဲကဲဂွံပူဇဴဓဝ်ဂှ်တုဲ ကဵုဂူွံဒှ်ဒါယကာ, ဒါယိကာသာသၞာ ပူဇဴဓဝ်လေပ်အိုတ်ညိ။
ကဵုသတိဗွဲတၟေၚ် ။−−−။ နကဵုလၟေၚ်ဂလာန်မဟီုကၠုၚ်တုဲဝွံ ဓဝ်ဇေတ်ဓဝ်ဍာံဍာံဂှ် ဆိၚ်ဆခယျကေတ်ဒးကီုရ၊ ယျိက်တီဂၠာံဒး လးပၠးညာန်တုဲ ကၠိုဟ်ကေတ်မာန်ကွေံကွေံကီုရ၊ ဓဝ်ခိုဟ်, ဟွံခိုဟ် ပါ်ပါဲဂၠာဲတံကၞောတ်သပေါတ်ရံၚ်နကဵုညာန်, လ္ၚတ်ရံၚ် (ချပ်ယိတ်ဗှ်ဖ္ဍေါတ်စၟတ်သမ္တီလဝ်)ကွေံကွေံတုဲ ဖျေံတၚ်သ္ဂုတ်သွာတ်မာန်ကီုရ၊ ဆဂးဂှ် လိက်ဓဝ်မဒးစကာရပ်စပ်ဗှ်ကတ်ဗ္တောန်ဒၟံၚ်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ်ကီု ဒုၚ်ယၟုအ္စာဓမ္မကထိုက်လ္ၚဵုလ္ၚဵုမတွံဒၟံၚ်တံ တၟံဒေသတံဂှ်ကီု “ဍာံ ဟွံဍာံ”ြကေဝ်ၜတ်ရံၚ်နကဵုညာဏ်ဇကုဇကုတှ်ေ ဗ္စာရဏာရံၚ်အိုတ်ညိ။
ကၠာကျာ်တြဲပိုဲ ဟဂွံကတဵုဒှ်ကျာ်ဏီ ပ္ဍဲအတိက်တမၠာကၠာတေံဂှ် ၚုဲဇၞော်မွဲဟဳကၠုၚ်နူဒဵုဟိမဝန်−ဟေမဝန်တေံတုဲ “သၟိၚ်ဒဿဟရ”ဂမၠိုၚ် ဂိုၚ်ဟံၚ်ဖျဴဏာၚုဲ ကၠောန်ဗဒှ်ရပ်စပ်စကာသ္ပဖံမ္ၚဵုဇၞော်မွဲရ၊ ဖံဇၞော်ဂှ် ဖံၚုဲဟကံဇၞော်ဂှ် ကာလတက်ဗရုမ္ဂး ဗြုအာစှ်ၜါ(၁၂)ယောဇနာရ၊ ဗရုရမျှာၚ်ဖံဇၞော်ဂှ် ၜိုန်ရဗြုအာခရစှ်ၜါယောဇနာကီုလေဝ် ဗွဲကြဴလံကဵုလံ တြေံအိုဟ်ကၠိုဟ်စာ်ပါ်ထောၚ်အာတုဲ ရိုဟ်ရိုဟ်မတက်ဖံဇၞော်ဂှ် ဒးဗၠံနာပ်ကၠုၚ်နကဵုထဝ်ဂတှ်ေဂၠးသြန်ရ၊ ဟိုတ်နူမဒးဗၠံနာပ်ကၠုၚ်ဂှ်ရ− လံတိုန်ညိ ၚုဲဇၞော်ဇုတ်ခၞုတ်ဂှ်အိုတ်အာတုဲ (ဇုတ်ခၞုတ်ၚုဲဇၞော်ဂှ်အိုတ်အာ)တုဲ ဆၜိုတ်ဒၞာဲဗၠံနာပ်ဟေၚ် သှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ရ၊ ဖျုန်ဖံမဒှ်မ္ၚဵုကျာ်သြဳသၟိၚ်ဂှ် ဟွံမွဲသက်သက်ရ။
ကာလမတက်တ္ၚီုဗရုဖံဂှ် စှ်ၜါယောဇနာလ္ပဟီုဏီရ၊ ဆၜိုတ်ပွဳပွူဗဒါဲဖံဇၞော်ဂှ်လေဝ် ဟွံမိၚ်ခိုဟ်ခိုဟ်ရ၊ ရမျှာၚ်ကြပ်အိုတ်အာကွေံကွေံရ၊ တုပ်တဴဥပမာသာလွာညံၚ်ဂှ်ကီု ဓဝ်ကျာ်ဍာံဍာံပြပြတံဂှ် ဟိုတ်နူအ္စာဓဝ်ဓမ္မကထိုက်တဲတၟိလ္ၚဵုလ္ၚဵု ဗၠံနာပ်စုတ်ဓဝ်အပြောံတၟေၚ်တၟေၚ်တၟဟ်တၟဟ် တဝှ်ကျာ်ဟွံသေၚ်ဂှ်ရ− ဓဝ်မဒှ်တံ မူလဍာံဍာံပြပြဂှ် ကၠေံဗဒန်အာတုဲရ။ (ဆေၚ်ဆက်အလုံတွဵုရးဂၠးတိဗော်ကၟိန်ဍုန်ပိုဲရ) ။
ဟိုတ်နူမကၠေံဗဒန်အာသာ်ဂှ်ရ− ညံၚ်ရဴရမျှာၚ်ခိုဟ်ခိုဟ် တိတ်ကၠုၚ်နူဖံဇၞော်ဂှ်ဟွံမာန်ကီု နူကဵုဓဝ်ဓမ္မကထိုက်မကွိုက်ဗၠံနာပ်လဝ်ဂှ် သွက်ဂွံဂွံမဂ်ဖ်ဵုနိဗ္ဗာန်မာန်လ္ပဟီုဏီရ၊ ဆၜိုတ်အယာံမာတ်ဖဵုဍိုဟ်ကေက်စဳကၠးဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ဂှ်လေဝ် ဟွံကလိဂွံတုဲ ဗွဲမထေက်ကြိုက်ကဵုအခိုက်အလိုက်ညးဂှ် (ဗြဲအောန်တိကှ်) လောဘဒေါသအောန်စှ်ေကြဳစှ်ေအာကီုရောၚ် ။
(နိဒါနဝဂ္ဂသြပမ္မသံယုတ်အာဏိသုတ်) ယွံဂကူရာမည ညးမလုပ်ဗော်ဗုဒ္ဓဘာသာ ရဲကွေတ်သမ္မာဒိဋ္ဌိတံညးဂမၠိုၚ် ယဝ်ရမိက်ဂွံဒှ်ဗုဒ္ဓဘာသာဍာံဍာံပြပြဇေတ်ဇေတ်ခိုဟ်ခိုဟ်မ္ဂး ဒၞာဲလညာတ်ယောၚ်ယာပလေဝ်လဟဵုပ္တိုန်ဗွဲမပြဟ်အိုတ်ညိ၊ ပ္ဍဲအရာဆေၚ်ဆက်ကဵုကိစ္စကျာ်ဓဝ်သၚ်တံဂှ် သွက်ဂွံမိပ်စိုတ်နကဵုမဟာကုသဵုသောမနဿ − သောမနုဟ်ဟေၚ် မၞုံတဴရ၊ သဘဴတဏှာလောဘဇဴဗတိုက်ဖအောဝ်မတွံဂး “ရမျှာၚ်ဂ်သာယျေန်ခိုဟ်ကွေံ၊ ဗီုဖ္ဍေါတ်ဂါထဂှ် လ္တူကောန်မှိၚ်ဏီ၊ စကာဟီုဂအရေဝ်ဒးကဵုကတောဝ်ကွေံ၊ ကလၚ်ခိုဟ်ကွေံကွေံ” ဒှ်တံရ။
ပွမဟီုထိုၚ်သးအရေဝ်ဓမ္မကထိုက်ဂလာန်အ္စာဓဝ်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ဟွံမွဲကဵုမ္ၚဵုကျာ်တံဂှ် မၞိဟ်ဟီု− ၜိုန်ရဂွဟွံလေပ်ကီုလေဝ် မၞိဟ်မိၚ်တံဂှ် ဂွလေပ်ဒၟံၚ်တုဲ ထေက်ကဵုဒးဂွခိုဟ်ကွေံကွေံရ၊ ပူဂဵုတွံဓဝ်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ်လေဝ် ဒုၚ်စသိုၚ်ရှ်ဘဟ်ရမျှာၚ်မဟီုထိုၚ်သးဂှ်တုဲ ညံၚ်ရမျှာၚ်ဂွံခိုဟ်တိုန်ကွပ်လ္တူထပ်ကၞောတ်လေဝ် မဒးကၠေးစိုတ်သ္ပလွဳပရာပၠန်ရ။ (ရမျှာၚ်တွံဓဝ်ညံၚ်ဟဂွံဒှ်သက်ဂွက်ဇက်တံဂှ် စွံသတိညိ။)
ခန်ပြးဆာဲသာဲဂစိုတ်သာဲဂယိုၚ် ခန်ယွာံယာံကရောတ်ဇွောဝ်ဍာ်ရမတ် ဍောတ်စိုတ်တံဂှ်လေဝ်ဟွံပါ, ညံၚ်ဂွံပါတၚ်ထပ်ဗ္ဂပ်စုတ်တုဲ (ထပ်ဂလိုၚ်စုတ်ဂြန်မတ်ဂဥုဲ)တုဲ ကရေဝ်ကရောတ်တွံဇက်ကံအိုတ်ရ၊ တဝှ်ဓဝ်ကျာ်ဟွံသေၚ် ပတၟေၚ်ထပ်စုတ်တုဲတွံ၊ ပျေက်ကဆဝ်ဂၠိုၚ် ညံၚ်ဝိုၚ်ပေါဲရဲဇာတ်တံဂှ်လေဝ် ညးလ္ၚဵုစကာဟီုတွံပသ္ကံတဲဒှ်အိုတ်ရ၊ ဝိုၚ်မၞိဟ်ညံၚ်ဂွံဂၠိုၚ် ညးဂွံဂြိုၚ်ဂအှ်ေ ဒးပ္တိတ်ရမျှာၚ်အိုတ်ရ။
စိုပ်ကၠုၚ်ခေတ်သာသနာကျာ်လၟုဟ်ဝွံ ညံၚ်ရဴဂၠုၚ်ဒုန်ဒစးဍာ် ဗာ်ဟွံစိုပ်သြၚ်လောဲလောဲသ္ၚောဲအာနူသၞေဟ်ကီု၊ လံအာသှ်ေၜက်အာ, ကၠုၚ်ဂၠံၚ်ဖါလီုလာ်ဂှ်ဂွံဒၟံၚ်ရ၊ ကိစ္စဆက်စပ်ကဵုပလေဝ်လဟဵုသာသနာ ဒၞာဲလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် သီုခၟဳသီုခရှ်ဒှ်မွဲမှပ်မွဲကသပ်မွဲဂၞန်တုဲ ဒၞာဲလဵုဟွံဟီု ကၠောန်ဗဒှ်သှ်ပ္တဴဓဝ်ဝဳရိယမာန်ဒၟံၚ်ရော၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပ္ဍဲလက်ထက်ပိုဲဝွံ ကျာ်ရီုဓဝ်ပြီု သတီုလဝ်သဒ္ဓါတုဲ မၞိဟ်ဂကူပိုဲလဟဵုသသၞာမာန်ဂှ် သြဝ်ကဵုဂွံမံက်ဂတဝ်တိုန်အိုတ်ညိ။