(၅) ဓမ္မော၊ ၚ်− ဓဝ်ဒ္စိတ်တန်၊ မဂ်ပန်ဖဵုပန်၊ နိဗ္ဗာန်ပၠန်မွဲ။ သြပနေယျိကော၊ စိုတ်ထိုက်ရေၚ်တၠုၚ်၊ ဒုၚ်ဗစိုပ်နၚ်ပြဲ၊ ပ္ဍဲစိုတ်ဇကုဇကုရ။
သွက်ဂွံတီအဓိပ္ပါယ်။ −−− ။ ဂုဏ်သြပနေယျိကမ္ဂးဂှ် − စၞောန်ထ္ၜးအရထမတွံဂး ထိုက်ကဵုရေၚ်တၠုၚ်ဒုၚ်ဗစိုပ်နၚ်ပ္ဍဲစိုတ်ဇကုဇကုရ၊ [သြပနေယျိက၊ဥပ−နေယျ− ဣက။ ဥပ− ပြာပ်နၚ်, ကေတ်နၚ်ပ္ဍဲစိုတ်ဇကုတုဲ၊ နေယျ − ပွမရေၚ်တၠုၚ်ဒုၚ်ဂရိုဟ်ပၠောပ်နၚ်ညံၚ်ဂွံစိုပ်။ ဣက − ထိုက်ကြိုက်ထေက်ကြိုက်။]
ဓဝ်မဂ်ဖဵုနိဗ္ဗာန်ကတဵုဒှ်ပ္ဍဲပူဂဵုအရဳဂမၠိုၚ်ဂှ် အယာံမာတ်မွဲအလန်မွဲဝါကီုလေဝ် ဟွံကေၚ်ကတဵုဒှ်ပ္ဍဲသန္ထာန်ပူဂဵုပုထုဇန်တံမွဲလှ်ေဏီရ၊ ယဝ်ရဂွံကတဵုဒှ်မံက်ဂတဝ်တိုန်ပ္ဍဲစိုတ်ဇကုဗၞတ်မွဲအလန်မွဲဝါမ္ဂး (သဒှ်ပူဂဵုသောတာပန်) မမိက်သ္ဂးရ။
ဟိုတ်နူမၞုံကဵုအစောံသတ္တိလလံပလိုတ်ဖအိုတ်ကၠေံဂမ္တဴပၟတ်ဒဒိုက်ဝဋ် မဒုၚ်စသိုၚ်ပ္ဍဲအပါယ်ပန်၊ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိမရေၚ်တၠုၚ်ဒုၚ်လျိုၚ်မၚ်မွဲကာလလဵုမွဲ ဟွံကဵုဒတုံစှ်ေအပါယ်, ဟွံကဵုအာအပါယ်ပန်ဂှ်ရ၊ ဃောမပ္တိတ်ဒြဟတ်ကမ္မဋ္ဌာန် ညံၚ်ဂွံစိုပ်ဂၠံၚ်ဍာန် သွက်ကလိဂွံမဖ်ဖဵုမာန်ဂှ် ကလောန်တၞဟ်နွံစွံလဝ်ကၠာ ဒးလွဳပရာအရၚ်ဇကုထပ်ကဵုထပ်ရ။
ဥပမာတုန် − ဗွိုက်လတက်ဗိုက်ခၜက် − လၜက်လဝ်ကျိုၚ်ကျဝ်လဝ်ပ္ဍဲဇကု ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် သော်က္ဍိုပ်ဇကုတူပၟတ်ဂဵုဂြောတ်ဒၟံၚ်ဂလိုၚ်လဵုကီုလေဝ် သွက်ဂွံပြာ်ပလိုတ်ပၟတ်ဟွံသၟဟ်ရထ သ္ပဟွံမာန် ဟွံသၠးလးလးရ၊ ၜိုန်ရကယျိုၚ်ကယျဝ်ဗွိုက်လတက်ဇကုတူမံၚ်ပၟတ်ကီု သော်က္ဍိုပ်ဇကုတူမံၚ်ပၟတ်ကီု အာစိုပ်ဒဒိုက်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ကီုလေဝ် ပက်သိုဟ်ဍာ်ပြာ် ပလိုတ်ပၟတ်ဟွံသၠး ဗလးထောံလဝ်မာန်ဏီရ၊ ဗွဲစၟတ်ဟီုမ္ဂး − မဒးစဝ်ဍာ်ပြာ်ပလိုတ်သိုဟ်ဖအိုတ်ကၠေံပၟတ်ဒဒိုက်ဝဋ် မပ္တံအပ္ပါယ်ပန်တေံရ။
နကဵုစိုတ်ဂၟံၚ်ဂံၚ်ဂံၚ်သ္ကာသ္ကာ ဒးလွဳပရာပ္တိတ်ဒြဟတ်ကဵုဓဝ်ပၟဝ်ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်, သမထကမ္မဋ္ဌာန် ဂစာန်ဗပါ်တိတ်နူဂမ္တဴဂမ္တာန်ပၟတ်ကိလေသဂှ်တုဲ ပၟတ်ဝွံဟေၚ် ဒးပတၟေၚ် ဒးကဵုပရာ်ဒးပြာ်ဒးပလိုတ်ရ၊ ဓဝ်မဂ်ဖဵုဂမၠိုၚ်လေဝ် ညံၚ်ဂွံစောဲစပ်ပ္ဍဲစိုတ်ဇကု ညံၚ်ဂွံညာတ်တၟးကေတ်နကဵုမတ်ပညာ မတုပ်ပၟာကေုာံမမၞိက်ဂှ် စဵုကဵုဂွံမဂ်ဖဵုမာန် ဒးဂစာန်လွဳပရာထိုက်ကြိုက်ရ။
ပၟတ်မ္ၚးဂှ် ၜိုန်ရဟွံသိုဟ်ပလိုတ်ဟွံဖအိုတ်ကၠေံကီုလေဝ် ဗၞတ်မွဲဝါရတူမာန်ဂဵုမာန်ထၞာန်အာ၊ ပၟတ်အပ္ဍြဇကုမတွံဂးကိလေသ၊ ပၟတ်ဒဒိုက်အပါယ်ပန်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် ဗၞတ်ဟွံကလိဂွံမဂ်ဖဵုဏီမ္ဂး မွဲဂလးဓဝ် ဂဵုတူဍာဲဂြၚ်လၚ်ဒၟံၚ်လုကဴဂၠိုၚ်ကဵုဘဝ ဒးဂဗဆဵုအာလၟိုန်ကာဒှ်ဂွံရောၚ်။ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− ပၟတ်မ္ၚးဂှ်လ္ပပဇၞော် လ္ပတော်ကွေံကွေံတုဲ ပၟတ်အပ္ဍဲပၟတ်ပျဲဒၟံၚ်ပိုဲ ညံၚ်ဂွံပၠိုတ်ညံၚ်ဂွံအိုတ်အာဂှ် ဂစာန်ပလိုတ်ထောံပြဟ်ပြဟ်အိုတ်ညိ။
(ဝတ္ထုခၟဳတိဿထေရ်)
(ဒဳခနိကာယ်အဋ္ဌကထာသုတ်မှာဝါမဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ် ပြဝံက် ဥဒ္ဒေသဝါရကထာ။)
ပ္ဍဲဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် နွံသမ္ၚေဟ်မွဲ “တိဿ” ဂးယၟုရ၊ က္ဍုဟ်မၠေံဘဝခရှ်ပြဟ်လသာထောံတိတ်ပခၟဳတုဲ လွဳပရာဒၟံၚ်ဓဝ်ပ္ဍဲဂြိုပ်မွဲရ၊ ဃောမပ္တိတ်ဇြဟတ်ကဵုဓဝ်ပၟဝ်ဒၟံၚ်ဂှ် သမ္ဘာဒေံညးမဒှ်ဒေံသဳနဳဂှ် ချပ်တိုန်သာ်ဝွံရ၊ “ယဝ်ရခၟဳကောယဴအဲရာံတိတ်ကၠုၚ်မ္ဂး မဒးပါ်ပရံစဂြပ်ရတ်အာဲတၟာဲဏံရောၚ်− အဲကဵုဟွံမာန်, သံက်ဒးကဵု” ဂးတိုန်ပ္ဍဲကသပ်ချပ်တိုန်ဓဇန်ဓဇန်ရ။
ဣဗြဴအယုတ်ဂွိၚ်ဖေက်ဒးပါ်ပရံစအာဲတၟာဲတုဲ ကာလဂှ် ကဵုလာပ်ဗဇဴကုကမၠတ်ဒမၠမတာပရံ ကဵုအာဂစိုတ်ထောံခၟဳကောယဴဂှ်ရ၊ မၞိဟ်ပရံကမၠတ်ဒမၠမတာ ကဵုဏာလာပ်ဗဇဴတံဂှ် အာစိုပ်တိဿထေရ်တုဲ ဒဒှ်ပရူပရာမဒးကၠုၚ်ဂစိုတ်ဂှ်လေဝ် လဴထ္ၜးကဵုရ၊ တိဿထေရ်ဂှ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ်ဒဒှ်ရဒေံသဳနဳစကာဗလးနၚ်ကဵုကၠုၚ်ဂစိုတ်တုဲ အာတ်အခေါၚ်သာ်ဝွံရ၊ “ယွံမၞးတံ ကဵုအခေါၚ်ကုအဲသွက်မွဲဗ္တံဏံညိ၊ အဲဒုၚ်လျိုၚ်ရ” ဟီုဂးအာတ်အခေါၚ်တုဲ “မၞိဟ်ဒုၚ်လျိုၚ်တၠဳပိုန်ဂှ် ဗဳုလဵုဂွံဂွံမာန်ဏီရော, ညးဂှ်ဒှ်မၞိဟ်လျိုၚ်ရော” ရဲဒမၠတံသ္ဂးကဵုတိဿထေရ်ရ။
ကာလဂှ် “လ္ပဂွိၚ်ညိမၞးတံ၊ အဲထ္ၜးကဵုမၞိဟ်ဒုၚ်လျိုၚ်, ညံၚ်ရဴဂွံလဝ်မၞိဟ်လျိုၚ်ကီုရ”ဂးတုြ သွက်ဂွံထ္ၜးမၞိဟ်လျိုၚ်ဂှ် တက်ပကဝ်ထောံဇိုၚ်ၜါ နကဵုတၟံကလောံရ၊ ဒဒှ်ရဂြိုပ်ဒဴဟွံမာန်ဂှ်လေဝ် ဟီုထ္ၜးကဵုမၞိဟ်ပရံတံဂှ်ရ၊ အလဵုဇကုတက်ပကဝ်ဇိုၚ်ၜါ အာကၠုၚ်ဟွံမာန်တုဲ သွက်မၞိဟ်ဂစိုတ်ဇကုဂွံပတှ်ေ သၠေဟ်ပၟာဂွံအိုတ် ဒးထ္ၜးသက်သဳရ၊ ဒးသ္ပကလောန်စပ်ကဵုလမျီုဂိတသောန်တသဝ်စိုပ်ၜတ်ဇုတ် − တ္ၜဝ်ဇုတ်ကြပ်ချိုတ်ကီုလေဝ် ဟွံပအသုၚ်ဒုၚ်ဒဒိုက်ဇၞော်ဇၞော်တုဲ ဂွံအခေါၚ်ဗၞတ်မွဲဗ္တံရ။
ဟိုတ်နူလောဘအဲတၟာဲဣဗြဴစၞာဲစိ၊ ၜိုန်ရဂိဓဇောတ်ပတိုဟ်ဇြောတ်ဆီက္ဍပ် ဇိုၚ်ကဝ်ဒၟံၚ်ၜါဒိုဟ်ကီုလေဝ် ဟွံပၠောပ်စိုတ်ကဵုဒဒိုက်ကာယ သ္ပထောံမဇ္ဇျီမဇ္ဇျ် ဟွံဒှ်ပၞတ်ဒေါသဟွံထေဲဟွံဗျိ ဟွံဂိသကေဝ်ကၟောန်လွဳပရာလပါ်ဇကုတုဲ ပ္ဍဲအခိၚ်တ္ၚဲယးတၟး ဗၟံက်ဗုသ္အးဂှ်ဒှ်အာတၠအရှန်ပြဲပြဲ ပ္ဍဲဂြိုပ်ဝွံရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဒဒိုက်ကြပ်ချိုတ် ဟွံပၠောပ်စိုတ် ပၠောပ်စိုတ်ကဵုဓဝ်အနိစ္စဒုက္ခအနတ္တလက္ခဏယာန်ပိ ကလိဂွံအရဟတ္တမဂ်ဖဵုတုဲ ကလိဂွံတသိုက်နိဗ္ဗာန် ဗၠးဋ္ဌာန်ဂစိုတ်ရောၚ်” ။
ဂလာန်ဗတိုက်ဖအောဝ် −−− ထံက်ရံၚ်ကဵုဝတ္ထုအတိုၚ်မကၠုၚ်ဟီုပ္ညုၚ်ထ္ၜးကဵုလၟုဟ်ဝွံ ကိစ္စဇၞော်အိုတ်ဂှ် ချိုတ်ရ ဟွံသ္ပပဓါန်ဟွံရိုဟ်စကဵုလမျီုဏီ၊ ဟွံဂိုဟ်ဘဝဇကုဏီရ၊ ဒုၚ်ဂစိုတ်မာန်ဏီဂှ် တၟေဟ်တၟဟ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ဟွံသ္ပဇၞော်ကဵုဒဒိုက်ဇကုတုဲ ဍောၚ်ဓဝ်ထေက်ကဵုပ္တိတ်ဇြဟတ်ကွေံကွေံကြာန်ကြာန်မာန်ဂှ် မၞုံကဵုဂုဏ်တၟေၚ်တၟဟ် မတွံဂး − သြပနေယျိက − ဂုဏ်ဝွံရောၚ်။
စွံစိုတ်သာ်ဝွံတုဲ ပတေဟ်စှ်ေစိုတ်ဗှ်ဗၞုဟ်အရိုဟ်တ္ၚဲခိုဟ်ရ၊ ဓဝ်မဂ်ဓဝ်ဖဵုဂမၠိုၚ်ဝွံ သွက်ဂွံကတဵုဒှ်ပ္ဍဲသန္ထာန်ဇကုညိညိညညဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ဂၠၚ် သိုက်သိုက်သဳသဳမာန်ဂှ် ပ္တိတ်ဇြဟတ်ထေက်ကြိုက်ဗွဲမလောန်ရ၊ ပ္တိတ်ဇြဟတ်မာန်ဟေၚ် ကလိဂွံအခေါၚ်တသိုက်ဍာံပြရောၚ်သွံဂှ် မဒးစွံသတိစွံဓဝိၚ်ဇၞော်ဇၞော်တုဲ ကလေၚ်ချပ်ဗ္စာရဏာဂုဏ်ဓဝ်ဏံအိုတ်ညိ။
ညးလ္ၚဵုယဵုဒရိပ်လဝ်လောဘတဏှာတုဲ ပွမဗက်မိပ်ဗၞတ်မွဲအာယုက်၊ ဟွံလုက်စုက်ဒးမၞိဟ်ခိုဟ်ခိုဟ် ညးသပ္ပရိုဟ်ကဵုဂၠံၚ်တြဴ သွက်ဂွံဒှ်တသိုက်လၟုဟ်ကဵုဂတဂှ် ယဝ်ရသဒှ်တဴမ္ဂး ညံၚ်ရဴထောံဒတုံဖျေံဘဝဇကုပ္ဍဲဘုံအပါယ်ပန်တေံကီုရ၊ မၞိဟ်ဒ္ဂေတ်လၟုတ်လၟုတ် ယုတ်ယုတ်သဝ်သဝ်တံဂှ် ဒှ်မၞိဟ်ထောံဒတုံဖျေံဇကု ပ္ဍဲဘုံအပါယ်ပန်တုြ ဇကုရဗက်မိပ်လဝ်ဂၠံၚ်ပရေံ၊ ဇကုရအာသိုၚ်လဝ်သ္ၚိတာဲပ္ဍဲအပါယ်ပန်ဘုံတေံရ။
ပ္ဍဲအရာဂွံဂဗဆဵုမၞိဟ်ခိုဟ်ခိုဟ် မၞိဟ်သပ္ပရိုဟ်ထ္ၜးဂၠံၚ်တြဴ သွက်ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်လၟုဟ်ကဵုဂတကီု ပ္ဍဲအရာပကောံပကေဝ်ဂြပ်ရတ် ညံၚ်ဂွံဗၠးဒုဟ်ရာဇာဝတ်− ရာဇာဒဏ်, ဓမ္မဝတ်ဓမ္မဒဏ်တံဂှ်ကီု ဒးပခိုၚ်လဝ်ဓဝ်သတိ ဒးစွံလဝ်ဓဝ်ဗ္စာရဏာလေပ်ရ၊ ပိုန်ဟာန်ဒြပ်ရတ်ဇကုပကောံပကေဝ်ဂၠာဲဂွံနၚ်ဖအိုတ်အစောန် ကၠောန်ဂွံနၚ်ကွေံကွေံ ပ္တေံလွဳဂလိုၚ်လဵုကီုလေဝ် ဗၞတ်မဂွံလဝ်ဂှ် ဆၜိုတ်မွဲဘဝဏံဟေၚ် ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုဇကုမာန်ရ။
ဂွံနၚ်ဂြပ်ရတ်ဂမၠိုၚ် ဗဗွဲဓဝ်ကဵုဒှ်၊ ဟွံဗဗွဲဓဝ်ကဵုဒှ်၊ ဂြပ်ရတ်တံဂှ် ဒှ်အရၚ်ဇကုဒှ်သ္ကံတဲကောန်ဇာတ်သမ္ဘာဇကုတုဲ ဂွံဆၜိုတ်ပခိုဟ်စမုက်မတ်ညးသ္ကံ၊ ဂွံဆၜိုတ်ကမျေဝ်ပလေဝ်မုက်မတ်ညးသ္ကံရ၊ ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်လပါ်လောကဳဟေၚ် ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုမာန်ရ၊ ဆဂးဂှ် ယဝ်ရစကာသုၚ်စောဲရပ်စပ်ပိုန်ဂြပ်တံဂှ်လေပ် ဍိုဟ်ကေက်စဳကၠးတပ်တးပ္ဍဲပရေၚ်စိုပ်လေပ် ကၠိုဟ်ခၠၚ်လပါ်ပါရမဳစှ်လေပ်မ္ဂး ဒတုဲဖဵုလောကုတ္တဵုလေဝ် သွက်ဂွံဒှ်မာန် ဂၠံၚ်ဍာန်နွံဒၟံၚ်ဗွဲစၟတ်ရ။
မွဲသာ်မွဲပြကာပၠန် ဒးသ္ပမၞိဟ်ပ္ဍဲဍုက်လိုက် နကဵုပိုန်ဘိုက်ဂြပ်ရတ်ဟေၚ်ရ၊ ၜိုန်ရဒတုံမံၚ်ကိုန်ဂစိုတ်ကီုလေဝ် ပိုန်ဟာန်ဂြပ်ရတ် မဂၠာဲဂွံနၚ်အကြာဒဒိုက်ပရိုက်ဘဲ, အကြာယဲဝေဒနာ အကြာလမျီုကၞုၚ်သော် ပလက်ဇၞော်ပလက်ဍောတ်ပြး၊ (ခါတ်လဝ်ဂၠိက်တၟာတဝ်ယံက် ၜံက်မံၚ်ညေဟ်ညေဟ် ဂစှ်ေမံၚ်ပြက်ပြက် ပလက်မုဟ်ဍေၚ် ပလက်ကၞေၚ်ဇွောဝ်) တံဂှ် နူဒဒှ်တုဲဖဵုမြမောဝ်လောကဳ ညံၚ်ဂွံချဳကသဳတိုန်အာ ဂၠံၚ်ဖါဒတုဲဖဵုမြမောဝ်လောကုတ္တဵုမာန် မဒးဂစာန်ဂိုတ်အာလၟိုန်ကာလရောၚ်။
သွက်ဂွံဒှ်ဒါနပါရမဳဒတုဲဖဵုဘဝဂတတေံလေဝ် နူလၟုဟ်ဒးမ္ၚုဟ်လဝ်ဓဝ်သဒ္ဓါဇကုဇကုရ၊ ဆဂးဂှ် ဇကုဂိုတ်ကၠောန် ကၟောန်ဒၟံၚ်လပါ်ကေၚ်ကာမမိက်ကဵုမွဲမွဲတုဲ ပ္တိတ်လဝ်ဇြဟတ်ဂလိုၚ်ဂှ်ဂှ် ဒှ်ဒတုဲဖဵုမြမောဝ် သွက်ဘဝလၟုဟ်ဂၠိုၚ်ဟာ, ဒှ်တုဲဖဵုမြမောဝ် အလုံဘဝသံသာမွဲဂှ်ဂၠိုၚ်ဟာ, ဣလဵုဂၠိုၚ် ဣလဵုအောန် ဖျေံပၞောန်တံၚ်ဇုက်ပတိုန်ရံၚ်သၠဒကေဝ် ကေဝ်ရံၚ်လျိုၚ်ဇြိုၚ်သာအောန်ဂၠိုၚ်ထေက်ရောၚ်။
ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ − ပိုန်ဟာန်ဒြပ်ရတ်ဂကူပိုဲမည်ဂမၠိုၚ် − ပိုန်ဟာန်ဂြပ်ရတ်ဂကူပိုဲမန်ဂမၠိုၚ် ပကောံပကေဝ်ဂၠာဲဂွံနၚ်တံဂှ် အရၚ်ဇကုအတ္တဟိတလေဝ်ဒးနွံ၊ အရၚ်ညးတၞဟ်သွက်ဂကူ သွက်ပရေၚ်ကုသဵုပရဟိတလေဝ်ဒးနွံ၊ သွက်ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်သံသာဇွောံမကွာ်တြဴသံသာလေဝ် ဒးစုံရုံ ဒးနွံသီုၜါလပါ်တုဲ နူဇမ္ၚောဲဂှ် ဒးပရှ်ဇိုၚ်တြ ဒးရနုက်ဗပေၚ်အာပါရမဳ၊ ကလောန်တဲသၠုၚ်သၠုၚ် ဒုၚ်ယမုပါရမဳဂှ် သြဝ်ရနုက်ဗပေၚ်ဂလိုၚ်ပ္တိုန်အိုတ်ညိ။