(၂) ဓမ္မော၊ ၚ်− ဓဝ်ဒ္စိတ်တန်, မဂ်ပန်ဖဵုပန်, နိဗ္ဗာန်ပၠန်မွဲ။ သန္ဒိဋ္ဌိကော၊ စိုန် တီညာတ်ထိုက်, ကြိုက်ဂပ်ဝ်ဆဵု, နအလဵုဇကုရ။ (ဝါ) စိုန်− ထေက်ကဵုဆဵု, နအလဵုဇကုရ။
သွက်ဂွံတီအဓိပ္ပါယ် ။ ဂုဏ်သန္ဒိဋ္ဌိကမ္ဂးဂှ် − စၞောန်ထ္ၜးအရထမတွံဂး “ထေက်ကဵု − ထိုက်ကဵုတီညာတ် ဆဵုနအလဵုဇကု” [သန္ဒိဋ္ဌိက၊ သံ− သိဋ္ဌ − ဣက၊ သံ− အလဵုဇကု၊ လဵုမာဲ၊ ဒိဋ္ဌ − ပွမညာတ်၊ ဣက− ထေက်− ထိုက်။]
ဓဝ်ကျာ်တြဲမဂပ်ဝ်တွံလဝ်ဗွဲမဒးရးဂှ် ယဝ်ရဂွံဒ္ဂေတ်ဗက်ဂွံပ္တိတ်ဒြဟတ်အတိုၚ်တွံလဝ်ဂှ်မ္ဂး အာစိုပ်ကၠိုဟ်ထောၚ်အာစဵုမဂ်ဖဵုမာန်ရ၊ ကလိဂွံမဂ်ဖဵုမ္ဂး − တီညာတ်ကေတ်နိဗ္ဗာန်အလဵုအလဵုဇကုမာန်ပၠန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဂကောံပူဂဵုအရဳဂမၠိုၚ်မဂၠိုၚ်တံဂှ် ညးတၞဟ်ဟီုခိုဟ်ကၠိုဟ်စိုတ်, ပြေစိုတ်အိုတ်သံသယပြဟ်ဒှ်မွဲမှပ်မွဲကသပ်မွဲဂၞန်တုဲ ဒးပြာပ်အာသဳကၠဳဒစၟဳဒေၚ်ဟွံသေၚ်၊ အာဂၠာဲနဲကဲညးတုြ မဒးဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်မှတ်လွဳပရာဟွံသေၚ်။
ဓဝ်လောကုတ္တဵုဒ္စိတ်ပြကာမတွံဂး မဂ်ပန်, ၊ ဖဵုပန်, နိဗ္ဗာန်ဂှ်တီညာတ်ဆဵုကေတ်နအလဵုဇကုဟေၚ် ထေၚ်ထေၚ်မံက်မံက်မာန်အိုတ်ရ၊ [ဓဝ်ဓမ္မက္ခန်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် ဒှ်လၟေၚ်ဂလာန်ကျာ်သဗ္ဗညုတုဲ ဟိုတ်နူဟွံသေၚ်ကဵုဓဝ်မကတဵုဒှ်ပ္ဍဲသန္ထာန်ဇကု တီညာတ်အလဵုဇကုဂှ်ရ− ဟိုတ်နူဟွံတီဟွံညာတ်ဟွံဆဵုနအလဵုဇကုစိ၊ ဓဝ်ဓမ္မက္ခန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဟွံပါလုပ်ပ္ဍဲဂုဏ်သန္ဒိဋ္ဌိကဝွံရောၚ်။]
ဂလာန်ဗတိုက်ဖအောဝ် − ဓဝ်ဗုဒ္ဓဘာသာအပါအံက်ကျာ်ဂန် တွံဗကန်လဝ်ဝွံ စဵုကဵုတီညာတ်ကေတ်−ဒိဋ္ဌ အလဵုဇကုမာန်ဂှ် မၞုံကဵုဂုဏ်မံက်ဂတဝ် တမ္ညဝ်ပြာကတ်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ မၞုံကဵုဂုဏ်တီကေတ်ညာတ်ကေတ်အလဵုအလဵုဇကုမာန်ရ၊ ပၞောဝ်ကဵုဓဝ်ဂမၠိုၚ်တၞဟ်တၞဟ်ပ္ဍဲကဵုဓဝ်ဘာသာ “ဂလာဟိန္ဒူ”ဂှ်ဟေၚ် မၞုံကဵုလၟေၚ်အစဳအဇန်ကလိဂွံအဘိညာန်ဇျာန်လောကဳမာန်ကီုရ၊ ဓဝ်မဂ်ဖဵုဒှ်ဟိုတ်သွက်ဂွံတိတ်ဗၠးနူလောကဳဂှ်တုန် − ဟွံမွဲသက်သက်ရ။
ပ္ဍဲဘာသာညးတၞဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ်တုန် လၟေၚ်အစဳအဇန်အယာံမာတ်ကလိဂွံအဘိညာန်ဇျာန်လောကဳကီုလေဝ် ဟွံမွဲရ၊ ဓဝ်ဂကူမၞိဟ်တံဂှ် ဂလိုၚ်လဵုဒ္ဂေတ်ဗက်ကီုလေဝ် သ္ဂောံတီညာတ်ဆဵုနအလဵုဇကုဟွံသေၚ် မုတၟေၚ်ဟွံမွဲရ၊ နကဵုလဟီုအကြီုအ္စာဓဝ်ညးမတွံဓဝ်တံဂှ်ဟေၚ် သ္ပတၟေၚ်အထေၚ်ဇၞော်ဒၟံၚ်တုဲ ဒးကဵုစိုတ်−ဒုၚ်အေ− ပြေစိုတ်အိုတ်ရ၊ ဓဝ်မၞိဟ်တံဂှ် စွံလဝ်ကၠာရ၊ မၞိဟ်ပညပ်ထ္ၜုတ်ခုတ်လဝ်ဇကု သ္ပကျာ်မတွံထ္ၜးသ္ပပြာကတ်ဗွဲမမံက်ဂတဝ် (သဘဴဓဝ်ဇေတ်ဇေတ်) ပ္ဍဲဘာသာလ္ၚဵုဂှ် ဟွံမွဲသက်သက်ရ။
ဇကုဇကုဟေၚ်အထေၚ်ဒှ်ကျာ်ဍာံဍာံတုဲ ဂွံဆၜိုတ်အလှေံအလှန်ဗ္ဂေတ်မတ်ဇန်အပြောံတံရ၊ ကျာ်မၞိဟ်တံဂှ်လေဝ် တုပ်ညံၚ်ကဵုနွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲဘုံအာကာသယံၚ်ယံၚ် ဒၟံၚ်အဏံကွေံကွေံ, နွံအတေံကွေံကွေံ ပ္တေံစှ်ေစိုတ်တုဲ သၠောၚ်သ္ပဝ်ဒၟံၚ်အိုတ်ရ၊ ကျာ်မၞိဟ်တံဂှ်ပၠန် သွက်ဂွံဒှ်ကျာ်မာန် “မူရဴကုသဵုပါရမဳမွဲ ဂွံရနုက်ဗပေၚ် ဂွံဆန်ၜန်ဂလိုၚ်လဝ် မူရဴဓဝ်မွဲဂွံဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်ဂွံမှတ်ဗလဲ၊ မူရဴဂကူပရဲမွဲ သၠးပ္တိတ်ပဋိသန္ဓိမာန်၊ မူရဴပ္ဍဲဋ္ဌာန်မွဲ ဂွံကတဵုဒှ်ကျာ်ဂွံဟံၚ်ပြာ်သတ်၊ လၟေၚ်ဝတ်မဒးတွံဓဝ်ဂှ် လလံဂလိုၚ်လဵု သၟိၚ်ကဵုတိတ်ဗၠးနူဒဒိုက်ဝိဋ်၊ သတ်ဂကူလဵုဂွံဓဝ်” ဒှ်တံချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ်ထ္ၜးဟိုတ်ဟွံမာန် သ္ဇက်ဟီုဟွံမွဲလးလးတုဲ ဂွံဆၜိုတ် “ဟီုဒှ်သှ်လာဲဝဵုစၞာဲဇန်အပြောံတံရ” ။
တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲ ပြဲသၠုၚ်အိုတ်ကၞောတ်အထောတ်ညးလိုက်ပိ မစိုန်ဒှ်တဴတၠနာဲဗုဒ္ဓဘာသာတံဂှ်တုန် − အလုံဖအိုတ်တံဂှ် “လၟေၚ်ကလောန်ဒးကၠောန်, လၟေၚ်ဓဝ်ဒးဒ္ဂေတ်, ဝေတ်စိုတ်ဒးအေၚ်” ပေၚ်ပေၚ်စေအ်စေအ်ညိညဟွံဟွံသၟေဟ် ဟွံသှ်ေခက်ဗာန် ထ္ၜးကဵုမာန်ဗွဲစၟတ်ရ၊ စၞောန်ထ္ၜးဟိုတ်ဖဵုသွက်ဂွံကတဵုဒှ်ကျာ်ဗွဲစၟတ်မာန်ဟေၚ်ရ။
ပ္ဍဲအရာဝွံ သွက်ဂွံဂိုၚ်သမ္တီခိုဟ်ဂှ် နွံမွဲဒၞာဲရ၊ (သၞာံမလောန်ကၠုၚ်ဗၞတ်ၜိုတ် ၂၄၇၀ ပြၚ်ပြၚ်တေံဂှ် ဒဒှ်ရကျာ်တြဲနာဲပိုဲဂေါတမမကတဵုဒှ်ကျာ် ပ္ဍဲမဇ္ဇျိမဒေသတွဵုရးဍုၚ်ဂလာဣန္ဒိယဂှ် မပ္တံဒၞာဲဋ္ဌာန်ကျာ်တြဲ မသ္ပဒတဴကဵုအပေါတ်ကြိယာဘုတ်ဘာကဝ်ကေတ် လှေက်လှံၚ်ခၟိက်ခၟောန်လီုလီုလာ်လာ် သှ်ေဇးပြာကတ်ဒၟံၚ်စဵုကဵုလၟုဟ်၊ ဒၞာဲကျာ်တြဲပိုဲ သ္ပဒတဴထပှ်သတ္တဟလေဝ် နွံဒၟံၚ်စဵုကဵုလၟုဟ်ဏီတုဲ မၞိဟ်ဂကူလဵုမွဲလေဝ် ကလေၚ်ပါဲတးကယျာန်ၜးကၠေံသက်သဳဂှ်ဟွံမာန်ဟေၚ်ရောၚ်၊ အလဵုဇကုအဲကျာ်ဇၞော်အ္စာမှာထေရ်ပါလိတ ဘာဓါတ်ကျာ်ဝွံ၊ ၁၃၅၇−သၞာံ ဂိတုဇှ်ေဒ္စါံစွေက်ဂှ် စိုပ်အာဒၞာဲကျာ်ဒှ်ဗုဒ္ဓဂယာတေံတုဲ ဂွံညာတ်ဂွံဆဵု ဂွံဗဵုလ္ၚောဝ်လဝ်ဂၠိုၚ်ကဵုဍုၚ်ရောၚ်) ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဓဝ်ဗုဒ္ဓဘာသာအာဲတၟာဲဗုဒ္ဓဘာသာပိုဲ မၞုံပြာကတ်ဆက်ဆေန်ကၠုၚ်စဵုကဵုလၟုဟ်ဂှ် ဗီုကဵုကျာ်ဘာသာဂကူညးတၞဟ် နွံမံၚ်အတေံဂှ်ဍာံဟာ, နွံမံၚ်အဏံဂှ်ဒှ်ကွေံဟာ, ဆဒး − ဟာအာဟာကၠုၚ် − ဂၠာဲတံကၞုၚ်ဟွံဒးဂှ်ဟွံသေၚ်၊ နွံထေၚ်ထေၚ်မံက်မံက်ဒှ်ဇၞော်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂကူဗုဒ္ဓဘာသာ၊ ဒှ်ညးတၠဂုန်မလပံက်ကဵုဓဝ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဒှ်အ္စာသတ္တလိုက်ပိ, ကျာ်ဂကူဂှ်ဟေၚ်ရောၚ် ။
တဝှ်ဓဝ်ကျာ် − ပါဠိပါၚ်ကျာ်ဂမၠိုၚ်ဂှ်လေဝ် မၞုံကဵုဖျုန်ကြက်သှ်ေၜက်ပြာကတ်ဒၟံၚ်စဵုကဵုလၟုဟ်ဏီရ၊ ယာံခါရဂွံဒ္ဂေတ်အတိုၚ်ဓဝ်မတွံလဝ်ဂှ်မ္ဂး − ဓဝ်မဂ်ဖဵုနိဗ္ဗာန် ညာတ်ကေတ်အလဵုဇကုဒိဋ္ဌမာန်ဟေၚ်ရ၊ ဓဝ်မဂ်ဓဝ်ဖဵုကတဵုဒှ်ပ္ဍဲသန္ထာန်ဇကုဂှ်လေဝ် အလဵုဇကုဟေၚ် တီညာတ်ကေတ်မာန်ရ၊ ကာလကလိဂွံမဂ်ဖဵုဂှ် အလဵုဇကုဟေၚ် ညာတ်ကေတ်နိဗ္ဗာန်မာန်ပၠန်ရ၊ ညးတၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံဒးစၞောန်ထ္ၜးလပုဟ်တဲရ။
နကဵုလၟေၚ်ပရေၚ်ဒဒှ်သာ်ဝွံ ဒှ်ဓဝ်သ္ဂောံတီညာတ်ဆဵုနအလဵုဇကုတုဲ ညံၚ်ရဴဘာသာညးတၞဟ် တွံလဴထ္ၜးဟီုပျးကဵုဂုဏ်လောကဳထေၚ်ဂးဂွံ စၟဳစဂုဏ်ဖဵုကွေံကွေံတုဲ ဂလိုၚ်လဵုညးတံသၠေံသၠန်သၠေံသၠန်၊ ဂလိုၚ်လဵုဗန်ကံတံၚ်တဲ ပၠောပ်ပ္ဍဲကတောဝ်ဇကုကီုလေဝ် ဗ္စာရဏာနကဵုညာန် ပညာဇကုဇြိုဟ်ဇြိုဟ်နက်နက်အိုတ်ညိ၊ ဓဝ်အပြောံကေုာံသၠာဲသက်သက်ဂှ် ဒ္ဂေတ်ဗက်ထေက်၊ ဟွံထေက်။ ဗ္ၜေက် − မၠာ်ရံၚ်တဝှ်ဓဝ်ကျာ်တြဲဆာဲ တံ, ဒေါဝ်, ကၞောတ်တုဲ ထေက်ကဵုပ္တေဟ်စဂွံ, ဟွံဂွံ၊ ဍာံ, ဟွံဍာံ− ဇေတ်ဟွံဇေတ် ဗ္စာရဏာကေတ်အိုတ်ညိ။